اعتراض به حذف بازیگران سینما ــ دلتنگی برای «سینمای مستقل»

جشن سالانه گرامیداشت «روز سینما» که شامگاه ۲۱ شهریور ۱۴۰۴ برگزار شد، به محلی برای اعتراض به دخالت سیاستمداران در صنعت فیلم‌سازی و ممنوعیت فعالیت چند تن از بازیگران بدل شد.

ستاره اسکندری، بازیگر سینما در این جشن گفت که «دل همه ما برای سینمای متفکر و مستقل تنگ شده است.»

او تاریخ سینمای ایران را این‌گونه توصیف کرد؛ «بعد از اینکه «بازیگری» را حذف می‌کند، به آن افتخار می‌کند»، و در ادامه بابت نبودن ترانه علیدوستی، باران کوثری، هنگامه قاضیانی، پانته‌آ پناهی اظهار تاسف کرد.

اسکندری گفت: این حسرتی است که سالها بعد در روز ملی سینما که «بار دیگر بخش‌هایی از فیلم این بازیگران نمایش داده می‌شود، می‌بریم. مثل نبودن ناصر ملک‌مطیعی، بهروز وثوقی و هزاران ستاره‌ای که حذف کردیم و به آن‌ها افتخار کردیم».

اشاره اسکندری به ممنوعیت فعالیت برای بازیگران زن سینما پس از اعتراض‌ها به قتل ژینا (مهسا) امینی در سال ۱۴۰۱ است. در جریان این اعتراض‌ها چند تن از بازیگران سینما بدون حجاب اجباری در معابر عمومی و مراسم هنری حضور یافتند. برخی از این بازیگران از جمله ترانه علیدوستی، هنگامه قاضیانی، باران کوثری، میترا حجاریان، کتایون ریاحی، معصومه قاسمی‌پور به دست نیروهای امنیتی بازداشت شدند. ده‌ها بازیگر سینما و تلویزیون نیز از احضار خود به مراجع نظارتی و امنیتی خبر دادند.

آزاده صمدی که به دلیل اعتراض به حجاب اجباری به شش ماه زندان و ممنوعیت خروج از ایران محکوم شد هم در این برنامه گفت: «سینمای ما مدت‌ها است که دلگیر، مهجور و غمگین به نظر می‌رسد. شاید از زمانی که سری‌سازی‌های سطحی و مبتذل جای سینمای اندیشمندانه را گرفته‌، یا شاید به این دلیل که سیاست بیشتر از هنر به سینما وارد شده است. ما همچون وطن عزیزمان، تنها یک سینما داریم. افسوس که پوچی جهان در آن نفوذ کرده است.»

حامد بهداد از دیگر هنرمندانی بود که به مداخله سرکوبگرانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در جریان اعتراض‌های ۱۴۰۱ اشاره کرد. او گفت: «سال ۱۴۰۱ وزیر وقت ،وقتی جریان مهسا (امینی) رخ داد، از هنرمندان خواست مردم را به آرامش دعوت کنند و این از نظر من توهین بود، چون مردم را جلوتر می‌دیدم. این کار ما را مقابل مردم قرار می‌داد. من این همه تفرقه و جدایی را باورم نمی‌شد و کلمه خودی و ناخودی را هم دیدم. به همین دلیل اعتراض کردم و الان هم به خانه سینما می‌گویم که دست ما در دست هم باشد و یک صدا داشته باشیم که آن هم صدای مردم است».

بهداد برای اوکتای براهنی، کارگردان فیلم پیرپسر که نمایش عمومی آن در ایران با موانع زیادی روبرو شده است، آرزوی حضور در جشنواره اسکار را کرد و افزود: «سینمای ایران در طول حیات خود همچون دیده بانی بیدار عرصه‌های حیات اجتماعی خود را رصد کرده و کوشیده است تا آسیب‌های خطر را بدون بیم از برچسب زنی ها مرسوم و سیاه‌نمایی شناسایی کند و نسبت به تبعیض، فساد، نقض قوانین، جنس دوم شمردن زنان، دوگانه سازی از ایران و اسلام هشدار داده است. شاید گوش شنوایی باشد.»

پرویز پرستویی از دیگر بازیگران سینما از مسئولان خواست هنرمندان را از زندان آزاد کنند چرا که «جای هنر و اندیشه زندان نیست».

چند تن دیگر از حاضران در این مراسم همانند سایر همکاران خود خواستار رفع محدودیت‌ها و سرکوب هنرمندان شدند و خطاب به مسئولان گفتند اگر می‌خواهند سینما به اصل خود بازگردد، اجازه بدهند هنرمندان مستقل و به دور از فشار سانسور و سرکوب کار خود را انجام بدهند.

در ایران سینما همواره زیر سایه سانسور پیش از نمایش و ممنوعیت نمایش پس از پایان تولید قرار داشته است. عدم صدور مجوز نمایش برای چند فیلم در سه سال گذشته موج تازه‌ای از ساخت و نمایش فیلم بدون مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را به دنبال داشته است.