تلاش چین و روسیه برای به تعویق انداختن سازوکار «ماشه» در شورای امنیت رد شد

شورای امنیت سازمان ملل روز جمعه، ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۵، قطعنامه پیشنهادی چین و روسیه برای تعویق بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را رد کرد. این قطعنامه که خواستار تمدید شش‌ماهه معافیت‌های تحریمی ایران تحت توافق برجام بود، با ۹ رأی مخالف، ۴ رأی موافق و ۲ رأی ممتنع، تصویب نشد.

با شکست این تلاش، تحریم‌های سازمان ملل طبق سازوکار «ماشه»، دوباره اعمال خواهند شد.

دمیتری پولیانسکی، معاون نماینده دائم روسیه در سازمان ملل، در جلسه شورا گفت که ایران تمام تلاش خود را برای همکاری با اروپا انجام داده، اما قدرت‌های غربی از هرگونه مصالحه خودداری کرده‌اند.

بژروم بونافون، نماینده دائم فرانسه در سازمان ملل در نیویورک، این ادعا را رد کرد و گفت ایران هیچ اقدام جدی‌ای برای جلوگیری از بازگشت تحریم‌ها انجام نداده است. او در عین حال افزود که دیپلماسی باید ادامه یابد و بازاعمال تحریم‌ها به معنای بسته شدن راه‌حل سیاسی در آینده نیست.

نماینده فرانسه، پیش از رأی‌گیری، تلاش‌های انجام‌شده طی هشت روز گذشته برای رسیدن به راه‌حلی سیاسی را تشریح کرد. این تلاش‌ها شامل گفت‌وگو با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، رئیس‌جمهوری ایران و مسیرهای دیگر بود. با این حال، او به ایران انتقاد کرد که از سرگیری همکاری با آژانس و شفافیت درباره محل ۴۵۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده را نپذیرفته است و گفت: «این کمترین خواسته ما بود.»

تلاش چین و روسیه در حالی بی‌نتیجه ماند که کشورهای اروپایی، پیشنهاد نهایی ایران برای اعطای دسترسی محدود به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سایت‌های هسته‌ای هدف قرار گرفته را نپذیرفتند.

نماینده چین نیز از تلاش برای به تعویق انداختن مکانیسم ماشه حمایت کرد و گفت برجام «پیروزی چندجانبه‌گرایی» بوده است و هشدار داد: «وضعیت کنونی شکننده است و تقریباً در آستانه فروپاشی قرار دارد.»

فرانسه، آلمان و بریتانیا اعلام کرده‌اند که ایران مفاد توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ را نقض کرده و مذاکرات اخیر با مقامات ایرانی به نتیجه‌ای نرسیده است. در حالی که چین و روسیه خواستار فرصت شش‌ماهه برای تعویق اجرای سازوکار ماشه و ایجاد فضای بیشتر برای دیپلماسی بودند، کشورهای غربی معتقدند ایران اقدامات لازم برای جلب اعتماد، از جمله همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را انجام نداده است.

ایران هشدار داده در صورت بازگشت تحریم‌ها، همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را متوقف خواهد کرد. مقامات ایرانی گفته‌اند پیشنهادهایی برای حفظ مسیر مذاکره ارائه داده‌اند، اما اروپا و آمریکا پاسخی مثبت نداده‌اند.

برخی سیاستمداران ایرانی احتمال خروج ایران از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را نیز مطرح کرده‌اند؛ اقدامی که می‌تواند به تشدید تنش‌ها بینجامد.