در اکتبر ۲۰۲۵، دست‌کم ۲۹ شهروند کُرد در زندان‌های مختلف ایران اعدام شدند

سازمان حقوق بشر هانا در تازه‌ترین گزارش خود مربوط به ماه اکتبر ۲۰۲۵ با استناد به داده‌ها و تحقیق‌های میدانی، گفت‌وگو با قربانیان و خانواده‌های آنان و همچنین بررسی منابع مستقل، تصویری نگران‌کننده از وضعیت حقوق بشر در کردستان ایران ارائه داده است.

بر اساس این گزارش که تنها شامل مواردی است که صحت آن‌ها برای سازمان هانا محرز شده، در ماه اکتبر، ۴۸ شهروند کُرد در شهرها و روستاهای مختلف کردستان به‌طور خودسرانه توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی بازداشت شده‌اند.

سازمان حقوق بشر هانا نهادی مستقل، غیردولتی و غیرانتفاعی است که در دسامبر ۲۰۱۹ تأسیس و در مارس ۲۰۲۳ در ژنو و اوت ۲۰۲۴ در کانادا به ثبت رسیده است.

بر اساس گزارش هانا، تعداد بازداشت‌ها نسبت به ماه گذشته ۱۷ درصد و در مقایسه با اکتبر سال گذشته ۴۱ درصد افزایش یافته است. از ابتدای سال ۲۰۲۵ تاکنون، دست‌کم ۷۰۰ شهروند کُرد بازداشت شده‌اند.

بیشتر این بازداشت‌ها بدون حکم قضایی انجام شده و اتهام‌های مطرح‌شده شامل همکاری با احزاب اپوزیسیون کُرد، فعالیت مدنی و صنفی، فعالیت رسانه‌ای و انتشار مطالب در شبکه‌های اجتماعی است. در میان بازداشت‌شدگان این ماه چهار زن نیز حضور دارند. همچنین، ۲۲ نفر از بازداشت‌شدگان به مجموع ۳۰۰ ماه حبس محکوم شده‌اند که ۱۱ نفر از آنان برای اجرای حکم به زندان منتقل شده‌اند.

در همین ماه، یک شهروند به نام کاویس عبدالله‌زاده اقدم از اهالی مهاباد به اتهام «بغی» به اعدام محکوم شد. همچنین حکم اعدام شش زندانی سیاسی مرتبط با جنبش «زن، زندگی، آزادی» شامل شریفه محمدی، طیفور سلیمی بابامیری، سوران قاسمی، پژمان سلطانی، کاوه صالحی و رزگار بیگ‌زاده بابامیری توسط دیوان عالی کشور نقض گردید.

در اکتبر ۲۰۲۵، دست‌کم ۲۹ شهروند کُرد در زندان‌های مختلف ایران اعدام شدند. از این میان، ۹ نفر به اتهام جرایم مواد مخدر، ۱۶ نفر به اتهام قتل عمد، ۳ نفر به اتهام سرقت مسلحانه و یک نفر به نام سامان محمدی خیارە به جرم سیاسی اعدام شده‌اند.
در ده ماه گذشته، ۱۵۲ شهروند کُرد در ایران اعدام شده‌اند. شمار اعدام‌ها در اکتبر نسبت به ماه قبل ۱۴ درصد افزایش و نسبت به اکتبر سال گذشته ۱۹۰ درصد رشد داشته است.

بر اساس آمار ثبت‌شده، در این ماه ۵ کولبر در مناطق مرزی غرب کشور کشته یا زخمی شده‌اند؛ ۳ نفر با شلیک مستقیم نیروهای امنیتی جان باخته و ۲ نفر دیگر زخمی شده‌اند. اسامی تمام این افراد در مرکز آمار سازمان ثبت شده است.

در ماه اکتبر ۹ مورد خودکشی ثبت شده است که شامل ۳ زن، ۴ مرد و ۲ کودک زیر ۱۸ سال بوده‌اند. در میان آنان، یاسین سیف‌پناهی، جوان ۲۱ ساله اهل دهگلان که پیش‌تر سه ماه در زندان به سر برده بود، پس از آزادی به شکل مشکوکی خودکشی کرده است. سازمان هانا خودکشی را نتیجه مستقیم خشونت ساختاری و بحران اجتماعی می‌داند. موارد خودکشی عمدتاً ناشی از فقر، بیکاری و مشکلات خانوادگی گزارش شده و نسبت به ماه گذشته ۴۷ درصد کاهش داشته است.

خشونت علیه زنان در کردستان در این ماه نیز ادامه داشته است. قربانیان عمدتاً از سوی اعضای خانواده شامل پدر، همسر یا برادر مورد خشونت قرار گرفته‌اند. در نتیجه این خشونت‌ها، شهلا کریمیان از مهاباد و لیلا علی‌مرادی از مریوان کشته شده‌اند. همچنین سارینا رستمی، دختر ۱۶ ساله اهل جوانرود، به‌طرز مشکوکی جان باخته و یک دختر ۱۷ ساله اهل دیواندره نیز بر اثر حمله خانوادگی به‌شدت مجروح شده است.

در اکتبر، ۶ کارگر بر اثر حوادث ناشی از ناامنی محیط کار جان خود را از دست داده‌اند. این آمار نسبت به ماه گذشته ۴۰ درصد کاهش یافته است. گزارش فعلی شامل کارگران مجروح یا مصدوم نمی‌شود.

بررسی داده‌های این ماه نشان می‌دهد وضعیت حقوق بشر در کردستان همچنان وخیم و ناپایدار است. افزایش بازداشت‌های خودسرانه، رشد نگران‌کننده اعدام‌ها، و تداوم خشونت‌های ساختاری علیه زنان و کولبران از نشانه‌های بارز نقض سیستماتیک حقوق بشر در این منطقه است. سازمان حقوق بشر هانا نسبت به تداوم این روند ابراز نگرانی کرده و از نهادهای بین‌المللی خواسته است با اعمال فشار بر جمهوری اسلامی ایران، خواهان پایان دادن به نقض سیستماتیک حقوق بشر در کردستان شوند.