سه کشور اروپایی و آمریکا با ارائه پیش‌نویس قطعنامه‌ای در شورای حکام خواستار همکاری سریع ایران شدند

نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ۳۵ کشور عضو، امروز، چهارشنبه ۲۸ آبان / ۱۹ نوامبر آغاز به‌کار کرد.

سه قدرت اروپایی و ایالات متحده آمریکا پیش‌نویس قطعنامه‌ای را به نهاد نظارت هسته‌ای سازمان ملل ارائه کردند که خواستار ارائه پاسخ‌های ایران به مسائل مورد اختلاف و دسترسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تأسیسات هسته‌ای بمباران‌شده ایران در جنگ ۱۲ روزه‌ با اسرائیل و همچنین میزان ذخیره اورانیوم غنی‌شده‌ جمهوری اسلامی شدند.

به‌گزارش رویترز، دیپلمات‌ها گفتند که پیش‌نویس قطعنامه‌ ارائه‌شده توسط فرانسه، بریتانیا، آلمان و ایالات متحده در روز سه‌شنبه ارائه شد و این خبرگزاری آن را مشاهده کرده است.

رویترز نوشته است که به احتمال زیاد این پیش‌نویس روز چهارشنبه به تصویب خواهد رسید. این اقدام پس از گزارش صریح آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد ایران صورت می‌گیرد که هفته گذشته برای کشورهای عضو ارسال شد.

آن گزارش حاکی از آن بود که تهران هنوز به بازرسان آژانس اجازه ورود به تأسیسات هسته‌ای را که اسرائیل و ایالات متحده در ماه ژوئن بمباران کردند، نداده است و حسابرسی ذخایر اورانیوم «مدت‌هاست به تأخیر افتاده است».

ایران هنوز آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را از وضعیت هیچ‌یک از آن تأسیسات یا ذخایر اورانیوم، که شامل مواد غنی‌شده تا خلوص ۶۰ درصد، نزدیک به حدود ۹۰ درصد که درجه تسلیحاتی است، آگاه نکرده است.

در متن پیش‌نویس آمده است:

هشدار ایران درباره تلافی

این پیش‌نویس بسیار ملایم‌تر از آن است که ایران را ناقض تعهداتش بداند، همانند قطعنامه‌ای که در ژوئن گذشته، درست پیش از حمله اسرائیل، تصویب شد؛ اما ایران هشدار داده است که هرگونه قطعنامه‌ای که آن را هدف قرار دهد، تلافی خواهد کرد.

نمایندگی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه در شبکه اجتماعی اکس گفت این پیش‌نویس قطعنامه، «روند مثبت همکاری‌های ایران و آژانس را به‌طور اجتناب‌ناپذیر و نامطلوب تحت‌تأثیر قرار خواهد داد» و تلاش برای تصویب این قطعنامه را «اشتباهی بزرگ» خواند.

ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ماه سپتامبر توافقی را اعلام کردند که قرار بود راه را برای از سرگیری کامل بازرسی‌ها و حسابرسی اورانیوم غنی‌شده ایران هموار کند، اما تهران پس از آن اعلام کرد که این توافق باطل است.

دیپلمات‌های غربی این پیش‌نویس قطعنامه را عمدتاً فنی توصیف کرده بودند که دستورالعمل‌های جدیدی را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای گزارش فعالیت‌های هسته‌ای ایران پس از انقضای یک مأموریت ۱۰ ساله از سال ۲۰۱۵، که سال توافق هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های بزرگ بود، می‌دهد.

با این حال، این پیش‌نویس نه تنها شامل عباراتی در سرزنش ایران به‌دلیل همکاری ضعیفش و فراخوانی برای یک راه‌ حل دیپلماتیک – که اشاره‌ای آشکار به مذاکرات احتمالی با ایالات متحده است – بود، بلکه خواستار اجرای به اصطلاح پروتکل الحاقی که اختیارات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را گسترش می‌دهد، از سوی ایران نیز شده است.

نظارت گسترده‌تر و سرزده‌تر

اجرای پروتکل الحاقی، که ایران در سال ۲۰۰۳ آن را امضا کرد اما هرگز به تصویب نرساند، یکی از ارکان اصلی توافق ۲۰۱۵ بود که تحریم‌ها علیه ایران را در ازای محدودیت‌های سخت‌گیرانه بر فعالیت‌های هسته‌ای آن لغو کرد.

پروتکل الحاقی نظارت گسترده‌تر و سرزده‌تری از فعالیت‌های هسته‌ای یک کشور، مانند قدرت انجام بازرسی‌های ناگهانی در مکان‌های اعلام‌نشده را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌دهد.

توافق ۲۰۱۵ پس از خروج دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا از آن در سال ۲۰۱۸، از هم پاشید. ایران نیز در تلافی، محدودیت‌ها، از جمله پروتکل الحاقی را کنار گذاشت.

در پیش‌نویس ارائه‌شده توسط آمریکا و سه قدرت اروپایی آمده است:

همچنین از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درخواست شده که جزئیات بیشتری در گزارش‌های خود ارائه کند، مانند محل ذخیره ذخایر اورانیوم ایران و موجودی سانتریفیوژهای غنی‌سازی اورانیوم آن.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نظارت بر ذخیره سانتریفیوژ ایران را هنگامی که ایران اجرای پروتکل الحاقی را در سال ۲۰۲۱ متوقف کرد، از دست داد. آژانس در حال حاضر تنها اختیار نظارت بر سانتریفیوژها در تأسیسات غنی‌سازی اعلام شده ایران را دارد که در حملات نظامی اسرائیل و ایالات متحده نابود یا به شدت آسیب دیدند.