حذف یارانهها از «پُردرآمدها» عبور کرد
دولت دیگر درآمدی ندارد و نمیتواند به شمار فزاینده فرودستان یارانه بپردازد. در آییننامه جدید یارانه خانوارهایی که برق و گاز زیاد مصرف میکنند و ایرانیان مقیم خارج از کشور نیز حذف شد.
بخش اقتصاد
با ابلاغ آییننامه اجرایی کالابرگ، دولت بار دیگر حذف یارانه را متوجه دهکهای بالای درآمدی کرده است؛ تصمیمی که اینبار صراحتاً دهکهای هشتم، نهم و دهم را هدف گرفته و دامنه آن به گروههایی فراتر از «پردرآمدها» گسترش یافته است.
بر اساس مصوبه هیأت وزیران، منابع اجرای طرح کالابرگ از محل حذف یارانه این سه دهک تأمین میشود؛ اقدامی که عملاً به معنای خروج میلیونها نفر از چرخه دریافت یارانه نقدی است.
مطابق آییننامه، خانوارهایی که میانگین درآمد ماهانه اعضای آنها در شش ماه گذشته بالاتر از سقفهای تعیینشده باشد، دیگر مشمول حمایت دولت نخواهند بود. دولت مدعی است این معیارها مبتنی بر دادههای پایگاه اطلاعات اقتصادی خانوار است، اما تجربه سالهای گذشته نشان داده خطاهای گسترده در وسعسنجی، همواره یکی از نقاط ضعف اصلی سیاستهای یارانهای بوده است.
در کنار حذف دهکهای بالا، چهار گروه مشخص نیز بدون توجه به دهکبندی از فهرست یارانهبگیران کنار گذاشته میشوند: مالکان املاک و مستغلات با ارزش بیش از ۵۰ میلیارد تومان، دارندگان خودروهای گرانقیمت با مجموع ارزش بالای ۵۰ میلیارد ریال، خانوارهای پرمصرف برق و گاز که الگوی مصرف را اصلاح نکنند و در نهایت، ایرانیان مقیم خارج از کشور. ورود معیار «مصرف انرژی» به سیاست حذف یارانه، اگرچه با ادعای اصلاح الگوی مصرف مطرح شده، اما این رویکرد میتواند خانوارهای پرجمعیت یا ساکن مناطق خاص اقلیمی را ناعادلانه تنبیه کند.
حذف یارانه ایرانیان خارج از کشور نیز از جمله بندهای بحثبرانگیز این مصوبه است. هرچند دولت این تصمیم را گامی در جهت تمرکز حمایتها بر ساکنان داخل کشور میداند، اما نبود شفافیت درباره تعریف «مقیم خارج» و نحوه شناسایی آنها، پرسشهایی ایجاد کرده است.
آمارهای پاییز امسال نشان میدهد با تغییر شاخصهای آزمون وسع، دولت اقدام به بازنگری در دهکبندی یارانهها کرده که نتیجه آن کاهش جمعیت یارانهبگیران دهکهای اول تا سوم بوده است. بهگونهای که بیش از نیمی از ۱,۷ میلیون نفری که در ماههای گذشته به این دهکها افزوده شده بودند، از فهرست دریافت یارانه نقدی حذف شده یا به دهکهای بالاتر منتقل شدهاند.
بر این اساس، در آذرماه تعداد مشمولان یارانه نقدی دهکهای اول تا سوم نسبت به آبانماه ۷۴۶ هزار و ۶۳۴ نفر کاهش یافته و شمار خانوارهای حذفشده یا منتقلشده نیز به ۲۸۹ هزار و ۳۸۵ خانوار رسیده است؛ موضوعی که نشاندهنده اجرای عملی سیاستهای جدید دولت در ساماندهی نظام حمایتی و هدفمندتر کردن پرداخت یارانههاست.
این سیاست در خلأ اتخاذ نشده است. از زمان اجرای قانون هدفمندی یارانهها در سال ۱۳۸۹، حذف دهکهای پُردرآمد همواره یکی از وعدههای تکراری دولتها بوده؛ وعدهای که در دولتهای مختلف یا بهطور ناقص اجرا شد یا با موجی از اعتراضها مواجه شد و با بازگشت یارانهها مجبور به عقبنشینی شد.
حسن نوروزی، رئیس سازمان هدفمندسازی یارانهها ۳۱ مرداد سال جاری اعلام کرد که حذف یارانه نقدی سه دهک بالای درآمدی، معادل حدود ۱۸ میلیون نفر، شهریورماه آغاز خواهد شد.
نوروزی همچنین گفت بر اساس قانون بودجه ۱۴۰۴، تا پایان امسال باید این دهکها از فهرست یارانهبگیران کنار گذاشته شوند.
حسن نوروزی پیش از آن شمار یارانهبگیران را «۹۲ درصد مردم» اعلام کرده و گفته بود: «هزینه پرداخت یارانهها در سال جاری ۲۱ درصد از منابع بودجهای دولت را در بر میگیرد.»
او همچنین با تأکید بر لزوم اصلاح تدریجی نظام یارانهها، میزان یارانه پنهان بنزین را در مقایسه با نرخ واقعی آن، بالغ بر دو هزار هِمت (هزار میلیارد تومان) عنوان کرد.
حذف یارانهها در حالی اجرایی میشود که در سالهای اخیر بخش بزرگی از جامعه، حتی طبقه متوسط، به زیر خط فقر سقوط کرده است.
سخنگوی دولت دیماه سال گذشته اذعان کرده بود که شاخصهای اقتصادی و اجتماعی یک دهه پیش دیگر قابلاتکا نیست و باید «دهکها بازتعریف شوند».
همزمان، آمارهای رسمی از رشد فقر مطلق در کشور خبر میدهد. حذف گسترده یارانه نقدی در شرایطی صورت میگیرد که بسیاری از خانوارها نه تنها بهبود معیشتی نداشتهاند بلکه فشار تورم و کاهش قدرت خرید، آنها را به جمع نیازمندان یارانه سوق داده است.
با وخیمتر شدن وضعیت اقتصادی کشور بسیاری از مردم از پس برآوردن نیازهای خود برنمیآیند و فقیرتر میشوند. اما دولت دیگر درآمدی ندارد و در شرایط کنونی نمیتواند به شمار فزاینده فرودستان یارانه بپردازد. از این رو هزینهها را کاهش میدهد و ایجاد نقدینگی میکند و بدین ترتیب تورم را بیشتر میکند و همین دور باطل ادامه مییابد.
نظرها
نظری وجود ندارد.