شرایط پذیرش دانشجویان ایرانی در هلند دشوارتر می‌شود

دولت هلند تعدادی از دانشگاه‌های این کشور را موظف‌ کرده که برای پذیرش دانشجویان یا محققان ایرانی مقرراتی طرح کنند که جلوی فعالیت‌های «جاسوسی» به نفع حکومت ایران را بگیرد. دانشگاه‌ها از ارائه جزییات مقرراتی که قرار است طرح کنند، خودداری کرده اند. سال گذشته صدها دانشجوی ایرانی در هلند تحت نظارت امنیتی قرار داشتند.

طبق گزارشی که آنا پراویس و هیلده باومن سوم فوریه در خبرگزاری دولتی هلند (NOS) منتشر کردند، دولت هلند نگران برنامه موشکی ایران است.

دستگاه‌های امنیتی هلند سال گذشته ۴۰۰ دانشجوی ایرانی را که به نظر آنان امکان داشته اطلاعات حساسی از هلند برای ایران جاسوسی کنند، در تمام دانشگاه‌های هلند زیر نظر داشتند. دولت پس از کنترل این ۴۰۰ دانشجو، درنهایت، ده‌ها دانشجوی ایرانی را «خطر بالقوه» شمرد که ممکن است خواسته یا ناخواسته از سوی ایران مورد استفاده قرار بگیرند تا اطلاعاتی درباره توسعه موشک‌های دوربرد به ایران منتقل کنند.

سال گذشته، بیش از چهارصد ایرانی در هلند تحصیل کرده‌اند که بیش از نیمی در دانشگاه‌ها حضور داشتند. همچنین تخمین زده می‌شود که چند صد دانشمند با تابعیت ایرانی در هلند مشغول به کارند.

دانشگاه فنی ایندهوفن اعلام کرد که در میان دانشجویان این دانشگاه هیچ مورد خطرناکی دیده نشده است.

بنابراین ده‌ها دانشجوی ایرانی که دولت آنها را«خطر» نامیده در سه دانشگاه‌ دیگر هلند تحصیل و تحقیق می‌کنند: دانشگاه فنی تِوِنته (Twente) ، دانشگاه فنی دِلفت (Delft) و دانشگاه خرونینگن (Groningen). این دانشگاه‌ها به دلایل امنیتی و حفظ حریم شخصی حاضر نشدند اطلاعات بیشتری دهند.

طبق نامه‌ای که دانشگاه خرونینگن منتشر کرده، این دانشگاه اجازه همکاری با پژوهشگران سه دانشگاه مشخص در ایران را نخواهد داشت. دانشمندان دانشگاه خرونینگن همچنین اجازه ندارند با همکاری با محققان سه دانشگاه ایرانی مقاله‌های علمی مشترک بنویسند و همچنین مجاز نیستند پژوهشگران ایرانی این دانشگاه‌ها را به عنوان محقق مهمان به دانشگاه خرونینگن دعوت کنند. درباره نام سه دانشگاه‌ ایرانی در این گزارش چیزی ذکر نشده است.

در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۲ لیستی از رشته‌ها و مکان‌های ممنوع برای تحصیل ایرانیان وجود داشت، مانند رآکتور تحقیقاتی در دلفت. سپس گروهی از ایرانیان طرح دعوی کردند. دیوان عالی کشور در سال ۲۰۱۲ حكم داد كه دانشگاه‌ها نباید براساس ملیت تبعیض قائل شوند.

نظارت سختگیرانه هلند بار دیگر به ناآرامی در میان پژوهشگران و دانشمندان ایرانی می‌انجامد. برای مثال دانشکده علوم دانشگاه خرونینگن اعلام کرد که طبق دستورالعمل‌های دولت به دنبال نظارت دقیق‌تر است و لیستی از کارمندان ایرانی تهیه می‌شود. این پیام بعداً توسط دانشگاه از دسترس خارج شد.

خبرگزاری دولتی هلند با تعدادی از محققان ایرانی، هلندی و سیاستمداران هلندی در این باره گفت‌وگو کرده است. پژوهشگران ایرانی به دلایل امنیتی حاضر نشدند جلوی دوربین بیایند اما نظر خود را درباره این سختگیری‌های تازه ابراز کردند. آنها با درک موقعیت هلند اما این سیاست‌ها را تبعیض به ایرانی‌ها دانستند. به نظر آنها  با این وضعیت جدید، هر ایرانی در دانشگاه مظنون جلوه می‌کند. همچنین ایرانیان دانشجو معتقدند که دانشگاه برای تبادل دانش است، دانشی که باید عمومی و برای همه باشد.

کمیته حقوقدانان هلندی برای حقوق بشر، پیش‌تر به وزارت امور خارجه نامه نوشت و نگرانی خود را درباره پیدایش نوع جدید تبعیض ابراز کرد. واکنش استف بلوک، وزیر خارجه هلند این بود كه دانشجویان ایرانی را باید مورد به مورد بررسی کرد.

هراس هلند از جاسوسی هسته‌ای ریشه تاریخی دارد. در دهه هفتاد میلادی یک پاکستانی به نام عبدل خان که در یک شرکت هلندی کار می‌کرد توانست اطلاعاتی را درباره غنی‌سازی اورانیوم به پاکستان منتقل کند و به ادعای خبرگزاری دولتی هلند با آن دانش، پاکستان به بمب اتمی دست یافت. پس از آن هلند همواره نگران است که مبادا اطلاعات حساس اتمی توسط جاسوسان از این کشور خارج شود.

پس از تنش‌ها بین ایران و آمریکا درباره «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) و حواشی آن، ایران اعلام کرد که به دنبال تولید سلاح هسته‌ای نیست اما طبق گام‌های برجام، ممنوعیتی نیز برای خود قائل نمی‌شود. حال نوبت نگرانی هلند برای دستیابی ایران به سلاح اتمی است.

سیکو فان در میر، متخصص سلاح‌های هسته‌ای درباره جاسوی اتمی ایرانیان از هلند می‌گوید:

«اگر ایران سلاح اتمی بسازد که در آن اطلاعات مهمی از هلند به‌کار رفته باشد، تمام جهان هلند را مواخذه خواهد کرد که چرا مراقب جاسوسی اتمی نبودید».

در هلند سلاح هسته‌ای ساخته نمی‌شود. پس ایرانی‌ها از این کشور چه اطلاعاتی می‌توانند برای رسیدن به بمب اتمی به ایران ببرند؟

به گفته سیکو فان در میر برای ساختن سلاح هسته‌ای باید قدم‌های بسیاری برداشت. باید با فلزهای خاص کار کرد. محاسبات پیچیده کامپیوتری کرد. تکنولوژی راکت‌سازی نیز بسیار مهم است که هلند در آن درحال پیشرفت است. به گفته این متخصص هلندی، ایران با داشتن این اطلاعات حساس اتمی ممکن است به رسیدن به بمب اتمی نزدیک‌تر شود.

سیاستمداران هلندی در این باره نظرات متفاوتی دارند. هارم بیرتِما، نماینده پارلمان از حزب راستگرای افراطی «حزبی برای آزادی» (PVV) معتقد است که هیچ دانشجوی ایرانی نباید در هیچ رشته‌ی دانشگاهی هلند اجازه تحصیل داشته باشد؛ زیرا به نظر او دشوار است که بتوان بین دانشجوی ایرانی و رژیم جمهوری اسلامی تمایزی قائل شد و رژیم آنقدر خطرناک است که نباید هیچ دانشجوی  ایرانی در هلند در هیچ رشته‌ای دانشی کسب کند که درنهایت با آن به حکومت در ایران خدمت کند.

عضو سوسیالیست پارلمان، فرانک فوتسِلَر اما با ممنوع کردن دانشجویان ایرانی از تحصیل در هلند مخالف است. به نظر او این کار برای هلند خیلی ساده است اما او محرومیت یک کشور را ناعادلانه می‌داند. با وجود این، به نظر این سیاستمدار نباید دانشجویی را بدون قید و شرط در دانشگاه‌های هلند پذیرفت.

سختگیری علیه دانشجویان ایرانی در هلند پس از آغاز سختگیری‌ها در ایالات متحده رخ می‌دهد. چندی پیش روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی به دانشجویان ایرانی در ایالات متحده پرداخت که ویزای آنها لغو شده بود و به ایران بازگردانده شده بودند.

در همین زمینه: