فاجعه بزرگ بیروت: آنچه می‌دانیم
با یک انفجار نه تنها نیمی از بیروت ویران شد، بلکه توانایی ذخیره‌‌سازی کالا در لبنان نیز از دست رفت. ۳۰۰ هزار نفر بی‌خانمان شدهاند.
تصویر بندر بیروت یک روز بعد از انفجار مهیب/ عکس از Photo by - / AFP
یک روز بعد از وقوع دو انفجار پیاپی در بندر بیروت ابعاد فاجعه به تدریج نمایان میشود: نیمی از شهر ویران شده، نیروهای امدادگر در جست‌وجوی کسانی هستند که در زیر آوارها مانده‌اند و بیمارستان‌ها هم ظرفیت پذیرش مجروحان را ندارند. شاهرگ اقتصادی بیروت کاملاً نابود شده است.
به گفته استاندار بیروت ۳۰۰ هزار نفر بی‌خانمان شدهاند. خسارت‌ها بیش از سه میلیارد دلار تخمین زده میشود. ۸۵ درصد از غلات مورد نیاز کشور در سیلوهای بندر بیروت ذخیره شده بود. آن هم از بین رفت. لبنان کمتر از یک ماه آذوقه و غلات دارد.
شدت انفجار در چه حد بود؟
سه‌شنبه ۴ اوت/ ۱۴ مرداد، حدود ساعت شش بعد از ظهر به وقت محلی ابتدا صدای یک انفجار شنیده شد و سپس آن انفجار مهیب که بندر بیروت را ویران کرد اتفاق افتاد. موج انفجار به قدری گسترده بود که تا شعاع چند کیلومتری بندر بیروت را ویران کرد. شیشه پنجره‌ها شکست، درها از جا کنده شد، برخی خودروها به بالای بام ساختمان‌ها پرتاب شدند. محله مسیحی‌نشین اشرفیه بیشترین صدمه را متحمل شد. در محله تفریحی جمایزه ساختمان‌های بلندمرتبه در اثر موج انفجار فروریختند. لرزش انفجار در قبرس هم احساس شد. شدت انفجار در حد یک زلزله چهار ریشتری بود.
دولت لبنان روز چهارشنبه ۱۵ مرداد دو هفته حالت فوق‌العاده اعلام کرده و دستور داد که همه مسئولان بندر بیروت تا زمان مشخص شدن ابعاد انفجار و عوامل آن، در بازداشت خانگی قرارداشته باشند.
بندر بیروت از مرکز شهر فقط یک و نیم کیلومتر فاصله دارد. خانه‌ها تا شعاع ۱۰ کیلومتری محل انفجار تحت تأثیر قرار گرفتند. ویرانی به حدی است که می‌توان گفت از بندر بیروت زمین سوخته‌ای به جای مانده است. جمال ایتانی، شهردار شهر بیروت درباره ابعاد انفجار گفت:
«انفجار مانند زمین‌لرزه بود که به بیروت و تمام لبنان خسارت زد. این انفجارها اقتصاد بیروت را هم مختل خواهند کرد، زیرا بسیاری از کسب و کار‌ها به شدت آسیب دیده‌اند و برای شروع مجدد به سرمایه گذاری‌های جدید نیاز خواهند داشت.»
شهردار بیروت در ادامه سخنانش در جمع خبرنگاران درباره چشم‌انداز بازسازی بندر بیروت گفت:
«ما به علت قربانیان این انفجار و تخریب‌های ناشی از آن به شدت متاسف هستیم. اما قطعاً شهر را بازسازی خواهیم کرد و شاید یک سال برای بازسازی زمان نیاز داشته باشیم.»
چند نفر در انفجارها کشته یا مجروح شدند؟
صلیب سرخ جهانی اعلام کرد که در انفجارهای بندر بیروت دست‌کم یکصد نفر تاکنون کشته شده و چهار هزار نفر هم مجروح شدهاند. تعداد دقیق کشته‌شدگان و مجروحان اما همچنان مشخص نیست. مقام‌های امنیتی لبنان اعلام کرده‌اند که دست‌کم یکصد نفر همچنان مفقودند. این احتمال وجود دارد که با آواربرداری‌ها تعداد کشته‌شدگان و مجروحان افزایش بیابد. پنجم اوت تلویزیون المنار به نقل از وزیر بهداشت لبنان شمار کشته‌ها را ۱۳۵ نفر اعلام و تخمین زده که بیش از پنج هزار نفر هم زخمی شده باشند.
عامل انفجار چه بود؟
بیش از ۲۷۰۰ تن نیترات آمونیوم سبب انفجارهای مهیت بندر بیروت شد. این مواد منفجره که در ساخت کود شیمایی هم کاربرد دارد در سال ۲۰۱۴ از یک کشتی باری مصادره شده بود و از آن زمان تاکنون در انباری در بندر بیروت نگهداری می‌شد. میشل عون، رئیس جمهوری لبنان تأیید کرد که انفجار بزرگ با این مواد شیمیایی در ارتباط بود. حسان دیاب، نخست‌وزیر لبنان گفت: بدون مجازات عاملان این حادثه از آن نمی‌گذریم. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در نشست کاخ سفید اما از احتمال یک حمله وحشتناک سخن گفت. کارشناسان نظامی پنتاگون و همچنین وزارت دفاع بریتانیا اما نسبت به چنین قضاوت‌های عجولانه‌ای هشدار دادند. یک مقام نظامی ارتش لبنان در مصاحبه با آسوشیتدپرس گفت با این‌حال احتمال مشارکت اسرائیل در انفجارهای بندر لبنان همچنان مطرح است. اسرائیل اما هرگونه مشارکت در این حادثه را تکذیب کرده و حتی به لبنان پیشنهاد کمک داده است.
بندر بیروت چه اهمیتی در اقتصاد لبنان دارد؟
بندر بیروت روزانه با ۳۰۰ بندرگاه جهانی در ارتباط بود و هر سال حدود سه هزار و ۱۰۰ کشتی در این بندر پهلو می‌گرفتند. بیش از ۷۰ درصد حجم کالاهای مورد نیاز از جمله غذا، مواد اولیه، دارو و ابزارهای برقی از این بندر وارد لبنان می‌شد. در این بندر سیلوهای گندم و یک منطقه آزاد به مساحت بالغ بر ۸۱ هزار متر مربع وجود داشت. انبارهای بزرگی در این مکان وجود داشت. سیستم حمل و نقل داخلی لبنان نیز به این بندر وابسته بود: کالاها از این بندر به بیروت و از آنجا به سایر مناطق لبنان منتقل می‌شد. این بندر محوری بود که نمی‌توان از آن بی‌نیاز شد.
آیا لبنان توان بازسازی بندر بیروت را دارد؟
لبنان به سبب بحران اقتصادی و همچنین همه‌گیری ویروس کرونا تضعیف شده است. تا پیش از وقوع این فاجعه، پول ملی لبنان بیش از ۸۵ درصد از ارزش خود را از دست داده بود. ۴۵ درصد از شهروندان لبنانی زیر خط فقر زندگی میکنند. نرخ بیکاری در این کشور بیش از ۳۵ درصد است. با توجه به آنکه سیلیوهای غلات از بین رفته‌اند قطعا لبنان در ماه‌های پیش روی به کمک‌های انسانی نیاز خواهد داشت. لبنان برای غلبه بر این مشکلات به ۲۰ میلیارد دلار کمک‌های جهانی نیاز دارد.
اجلاس پاریس ۴ (سیدر) با حضور نمایندگان ۳۷ کشور و ۱۴ سازمان بین‌المللی در آوریل/ فروردین سال جاری برگزار شد. در این اجلاس بانک جهانی و چندین نهاد مالی اعلام کردند اگر اصلاحات سیاسی و اقتصادی در لبنان عملی شود، حدود ۱۰ میلیارد دلار به‌شکل وام و یا اهدای مالی به لبنان کمک خواهند کرد. بانک سرمایه‌گذاری اروپا (EIB) متعلق به کشورهای عضو اتحادیه اروپا ۸۰۰ میلیون دلار، صندوق کویتی برای توسعه اقتصادی کشورهای عربی ۷۰۰ میلیون دلار، بانک اروپایی بازسازی و توسعه (EBRD) معادل ۱,۱ میلیارد دلار برای شش سال، و صندوق عربی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی (FADES) یک میلیارد دلار از این مبلغ را به عهده گرفتند.
دولت حسان دیاب طرح پنج ساله نجات اقتصادی برای حل بحران بدهی‌های ارزی، پایین آمدن میزان بیکاری، تقویت ارزش پول ملی و سیستم بانکی را ارائه داده است. این برنامه اما در گروی حمایت صندوق بین‌المللی پول است. سیدحسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان به‌رغم مخالفت قبلی با نقش صندوق بین‌المللی پول، حمایت خود را از این اقدام دیاب اعلام کرده و در همان حال هشدار داده بود که دولت در مورد شرایط توافق با صندوق بین‌المللی پول دقت کند. یک گزینه دیگر رویکرد به چین است.
چه کشورهایی برای کمک به لبنان اعلام آمادگی کردند؟
فرانسه و ایران در صدر حامیان لبنان قرار دارند. دو هواپیمای باری ارتش فرانسه با ۵۵ امدادگر و با امکانات لازم برای احداث بیمارستان صحرایی عازم بیروت شده است. سفارت ایران در بیروت هم با صدور بیانیه‌ای ضمن اعلام حمایت کامل از لبنان اعلام کرد اولین هواپیمای ایران شامل کمک‌های لازم و نیز تیم‌های پزشکی امروز وارد بیروت میشود. هلند ۷۰ امدادگر و یک تیم پزشکی را به بیروت اعزام کرده است. روسیه نیز.
تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر با میشل عون، رئیس جمهوری لبنان تماس گرفت و دستور ارسال بیمارستان‌های سیار به بیروت را صادر کرد. وزیر خارجه اردن نیز اعلام کرد کشورش آماده هرگونه ارسال کمک به لبنان است. محمد بن راشد آل مکتوم، حاکم دبی در پیامی جداگانه وقوع این حادثه را به ملت لبنان تسلیت گفت. رئیس جمهوری قبرس نیز در پیامی ضمن تسلیت به ملت و دولت لبنان، پیشنهاد کمک داد. سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه و رئیس شورای اروپا نیز برای ارسال کمک به لبنان اعلام آمادگی کرده‌اند.
بیشتر بخوانید:
نظرها
نقی
**این به اصطلاح "ضد امپریالیست" بودن حزب الله و نصر الله همانقدر کاذب و سخره است . امروز ساکنین بیروت در استقبال از مکرون فقط یک کلام داشتند و بس: "ثورة" (انقلاب). مردم لبنان مانند مردم عراق و ایران در گیر سرنوشت سازترین مبارزات دوران هستند و از طریق تغییرات دموکراتیک مسالمت آمیز در پی زیر و رو کردن مناسبات و شرایط اجتماعی در کشور های خود. تمامی این مبارزات نیز یک جنبه مشترک اساسی و تعیین کننده دارد: سمت و سوی صریح و مستقیم ضد سرمایه داری و علیه نئولیبرالیسم. اگر صحبت از همبستگی با مردم لبنان است, این یعنی همبستگی در مبارزات ضد نئولیبرالی آنان و تحقق شعارشان: ثورة. هر چیز دیگری غیر از این یعنی تکرار همان مسخره بازی های حزب اللهی, منتهی با نامی دیگر. با احترام
حمید
بیا تا جهان را به بد نسپریم - به کوشش همه دست نیکی بریم با ارزوی ارامش برای مردم بیگناه لبنان که بیشتر از ما ایرانیان در اتش فرقه گرایی و جهل یک کتابیها سوختنه اند و می سوزند. قابل توجه ذوب شدگان در انقلاب اسلامی واقعن موجود. حواریون یادتان که نرفته چه قر اسلامی همراه این سرود اهنگ میدادید و البته با جیغهای بنفش و قرمز این مباد، ان باد بقول وزیر امورخارجه المان "دوران خوش گذشته تمام شد" حالا به اطلاع رفقا و خوار برادر ها میرسانم که فکر روز نه چندان دوری باشید که خشم مردم و دست مردم بهم پیوند میخورد دیگر حتا حمایت اربابان جمهوری اسلامی هم چاره ساز نیست. بقول معرف نخواستم با قیافه اخمو پایان نمایش حکومت رو حوضی را به تماشا بنشینید. پس سوته دلان بیائید یک بار دیگر بخوانیم: شعر «همپای شیخ حسن نصرالله» رهبر ضد امپریالیست تمام رفقا جانان من! اندوه لبنان کشت ما را بشکست داغ دیر یاسین پشت ما را جانان من! برخیز باید بر جبل راند حکم است باید باره تا دشت امل راند باید به مژگان رُفت گَرد از طور سینین باید به سینه رَفت زینجا تا فلسطین باید به سر زی مسجد الاقصی سفر کرد باید به راه دوست، تَرک جان و سر کرد جانان من برخیز و بشنو بانگ چاووش آنک امام ما علم بگرفته بر دوش تکبیرزن، لبیک‌گو، بنشین به رهوار مقصد دیار قدس، همپای جلودار ... دیگه چرا معطلید تا بهشت آ آ آ آ
کارگر کمونیست
شهری ویران شده، هزاران نفر مجروح شده اند و حالا برخی همچون خروس بی محل با زوزه مشمئز کننده فارس شوینیست و عرب فوبیای خود که بویی از انسانیت نبرده اند و حمایت دروغین رژیم ج.ا. از خلق ستم کش فلسطین را به هر بهانه ای اینجا و آنجا به ضدیت خود با کارگران و دیگر اقشار خلق عرب تبدیل می کنند. بی منطق ترین و بیخردترین نوع موضع گیری که در شکل زشت بی تفاوتی در کشتار انسانها و بعضن در حمایت از جنایتکارها خود را نشان میدهد. عاملان کشتار ستمکشان در بیروت، کابل و بغداد و یا هر سرزمین دیگری بشدت محکوم است و هیچ انسان با وجدانی شانه هایش را بالا نمی اندازد. شرم باد بر کسانی که بر جنایت سرپوش می گذارند. جنایت توسط هر سازمان و یا رژیمی صورت گرفته باید محکوم است. این حد اقل کاری است که یک انسان باشرف و با وجدان باید انجام دهد.
فرهاد
از سایت زمانه انتظار میرود که بازتاب واقعیت باشد و گزینشی اخبار را منتشر نکند. احساس میکنم که از ترس اینکه به شما بر چسب بزنند ،روسیه را همیشه از اخبار حذف میکنید. این به این معنی نیست که من سر سپرده روسیه هستم ولی سانسور در هر حدی که باشد توهین به شعور خواننده است. هم در مورد خبر تولید واکسن از نشر این خبر که روسیه از ماه نوامبر قصد واکسیناسیون علیه کرونا را دارد را حذف کردید و حالا در رابطه به کمک به لبنان هیچ اسمی از روسیه نمیبرید که به گزارش اسپوتنیک پنج هواپیما با کادر درمانی را به لبنان اعزام کرده است. اینکه روسیه چه نیتی دارد بحث دیگری است ولی عدم نشر کامل اخبار توهین به شعور خواننده است. از زمانه که یک سازمان مستقل است چنین انتظاری نمیرود.
mandana
حالا نظام مقدس آستین را بالا می‌‌زند، و اگر شده بیشتر و بیشتر از این چوب حراج بر ایران و ایرانی می‌‌زند ، تا برادران لبنانی آب در دلشان تکان نخورد! ، پس بنابر این شما هم زیاد ناراحت نباشید، از ۴۱ سال پیش تا حالا تمام پول و منابع ایران خرج لبنان؛ فلسطین؛ سوریه؛ عراق؛ یمن؛ ونزولا و و و...... شده، حالا هم چیزی نیست، غصه نخورید! مگر نظام مقدس مرده است!! فقط از شما می‌‌پرسم، در این ۴۰ گذشته ، چند بمب در افغانستان منفجر شده و چقدر از این کشور ویران ، و چه تعداد انسان کشته شده اند؟؟ آیا اینقدر بزرگش میکنند؟؟ این بمب هم مثل یکی از بمب‌های که در افغانستان روزانه منفجر میشود، نه کمتر و نه بیشتر!