تغییر احتمالی نام خلیج فارس به «خلیج عربی» توسط ترامپ ـ توافق آمریکا با حوثی‌ها و پیوند آن با مذاکرات با ایران
آسوشیتدپرس گفته است که ترامپ می‌خواهد در سفر خود به عربستان سعودی نام خلیج فارس را به «خلیج عربی» تغییر دهد. رئیس‌جمهور آمریکا از توافق با حوثی‌ها خبر داد. گفته می‌شود که این توافق به مذاکرات آمریکا و ایران مربوط است که دور چهارم آن به تعویق افتاد.
بخش خبر
دونالد ترامپ، در زمان نامزدی ریاست‌جمهوری، در ششم اوت ۲۰۲۴ در تگزاس. عکس از شاتراستاکس.
آسوشیتدپرس به‌نقل از دو مقام آمریکایی نوشته است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا قصد دارد در سفر هفته آینده خود به عربستان سعودی اعلام کند که از این پس، ایالات متحده خلیج فارس را با نام‌های «خلیج عربی» یا «خلیج عرب» خطاب قرار خواهد داد.
بنا به این گزارش، مقامات آمریکایی به‌دلیل حساسیت موضوع، به شرط ناشناس ماندن این سخن را گفتند. اما کاخ سفید و شورای امنیت ملی این کشور به درخواست‌ها برای اظهارنظر در این‌باره پاسخ ندادند.
آسوشیتدپرس نوشته است که کشورهای عربی سال‌هاست برای تغییر نام جغرافیایی این آبراه که در سواحل جنوبی ایران واقع شده، فشار آورده‌اند، در حالی که ایران بر پیوند تاریخی خود با این خلیج تأکید دارد.
خلیج فارس از قرن شانزدهم میلادی به این نام شناخته شده است، اگرچه در بسیاری از کشورهای خاورمیانه، استفاده از نام‌های «خلیج عرب» یا «خلیج عربی» رایج است. در سال ۲۰۱۲، دولت ایران به‌دلیل حذف کامل نام این آبراه در نقشه‌های گوگل، تهدید به شکایت از این شرکت کرد.
در نقشه‌های گوگل در آمریکا، این آبراه با عنوان «خلیج فارس (خلیج عربی)» نمایش داده می‌شود، در حالی که اپل‌مپ‌ها تنها از نام «خلیج فارس» استفاده می‌کنند.
ارتش آمریکا سال‌هاست که در بیانیه‌ها و تصاویر رسمی خود، به‌صورت یک‌جانبه از عبارت «خلیج عربی» استفاده می‌کند.
آسوشیتدپرس افزوده است که «ترامپ می‌تواند نام این آبراه را برای اهداف رسمی دولت آمریکا تغییر دهد، اما نمی‌تواند تعیین کند که بقیه جهان چه نامی بر آن بگذارند».
سازمان بین‌المللی هیدروگرافی (که آمریکا نیز عضو آن است) تلاش می‌کند تا تمام دریاها، اقیانوس‌ها و آب‌های قابل کشتیرانی جهان به‌صورت یکسان نقشه‌برداری و نام‌گذاری شوند. با این حال، مواردی وجود دارد که کشورها در اسناد خود از نام‌های متفاوت برای یک آبراه یا منطقه جغرافیایی استفاده می‌کنند.
تغییر نام احتمالی خلیج فارس چند ماه پس از آن صورت می‌گیرد که ترامپ اعلام کرد که ایالات متحده از این پس «خلیج مکزیک» را با نام «خلیج آمریکا» خطاب خواهد کرد.
اهداف سفر ترامپ
ترامپ افزون بر عربستان سعودی، قرار است از دوحه (قطر) و ابوظبی (پایتخت امارات متحده عربی) نیز دیدن کند که هر دو در مجاورت خلیج فارس قرار دارند.
این سفر که قرار بود نخستین سفر خارجی ترامپ پس از آغاز ریاست جمهوری او در ۲۰ ژانویه باشد، در شرایطی انجام می‌شود که او تلاش کرده روابط خود با کشورهای حاشیه خلیج فارس را تقویت کند.
هدف او جذب سرمایه‌گذاری مالی این کشورها در آمریکا و همچنین کسب حمایت آن‌ها در مناقشه‌های منطقه‌ای، از جمله جنگ اسرائیل و حمله به غزه و محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران است.
رئیس‌جمهور آمریکا همچنین از طریق کسب‌وکارهای شخصی خود، ارتباطات مالی قابل‌توجهی با این کشورها دارد و مالکیت این شرکت‌ها را حتی در دوران ریاست‌جمهوری حفظ کرده است.
توافق برای توقف بمباران حوثی‌ها و پایان حملات به کشتی‌ها
در همین حال دونالد ترامپ روز سه‌شنبه اعلام کرد که ایالات متحده بمباران حوثی‌ها در یمن را متوقف خواهد کرد و گفت که این گروه نزدیک به ایران موافقت کرده است حملات به مسیرهای مهم کشتیرانی در خاورمیانه را پایان دهد.
پس از این اعلام، عمان گفت که میانجی‌گری آتش‌بس را برعهده داشته است. این توافق نشان‌دهنده تغییر عمده در سیاست حوثی‌ها از زمان آغاز جنگ اسرائیل در غزه در اکتبر ۲۰۲۳ است.
عمان در بیانیه‌ای اعلام کرد که بر اساس این توافق، نه آمریکا و نه حوثی‌ها یکدیگر را هدف قرار نخواهند داد، از جمله کشتی‌های آمریکایی را در دریای سرخ و تنگه باب‌المندب.
با این حال، بیانیه عمان اشاره‌ای به این موضوع نکرد که آیا حوثی‌ها موافقت کرده‌اند حملات به اسرائیل را متوقف کنند یا خیر.
مهدی المشاط، رئیس شورای عالی سیاسی حوثی‌های یمن، گفت که این گروه به حمایت خود از غزه ادامه خواهد داد و چنین حملاتی ادامه خواهد یافت.
تهدید حوثی‌ها علیه اسرائیل
المشاط در اظهاراتی که شبکه المسیره وابسته به این گروه منتشر کرد، گفت:
به تمام صهیونیست‌ها (اسرائیلی‌ها) از این پس هشدار می‌دهیم: یا در پناهگاه‌ها بمانید یا فوراً به سرزمین‌های خود بازگردید، زیرا دولت شکست‌خورده شما پس از امروز قادر به محافظت از شما نخواهد بود.
محمد عبدالسلام، سخنگوی حوثی‌ها نیز به شبکه المسیره گفت:
تفاهم با آمریکایی‌ها فقط شامل هدف قرار دادن کشتی‌های آمریکایی در ازای توقف تجاوز علیه یمن است و هیچ ارتباطی با عملیات جاری نیروهای مسلح یمن علیه دشمن صهیونیستی (اسرائیل) ندارد.
همچنین محمد علی الحوثی، رئیس کمیته عالی انقلاب یمن، در پستی در شبکه اجتماعی ایکس گفت که توقف «تجاوز» آمریکا علیه یمن مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.
ترامپ در نشستی در کاخ سفید با مارک کارنی، نخست‌وزیر کانادا، درباره حوثی‌ها گفت:
آن‌ها گفتند لطفاً دیگر ما را بمباران نکنید و ما هم به کشتی‌های شما حمله نخواهیم کرد. من حرف آن‌ها را می‌پذیرم و ما از همین حالا بمباران حوثی‌ها را متوقف خواهیم کرد.
قطر و کویت در بیانیه‌های جداگانه از توافق آتش‌بس استقبال کردند و ابراز امیدواری کردند که این گام به امنیت کشتیرانی بین‌المللی کمک کند.
این در حالی است که شبکه خبری سی‌ان‌ان آمریکا به‌نقل از یک مقام اسرائیلی نوشته است که ایالات متحده پیش از اعلام عمومی ترامپ، اسرائیل را در جریان آتش‌بس با حوثی‌ها قرار نداده بود.
حوثی‌ها از زمان آغاز حمله نظامی اسرائیل به غزه (پس از حمله مرگبار گروه حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳)، به اسرائیل و کشتی‌ها در دریای سرخ حمله کرده‌اند.
نیروهای آمریکایی گفته‌اند که از ۲۵ اسفند / ۱۵ مارس تاکنون بیش از یک‌هزار هدف در یمن را مورد حمله قرار داده‌اند که به‌گفته آن‌ها صدها نفر از نیروهای حوثی و چندین فرمانده این گروه را کشته‌اند.
تنش‌های اخیر
تنش‌ها از زمان جنگ غزه بالا گرفته بود، اما پس از اصابت موشک حوثی‌ها در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی بن‌گوریون اسرائیل در روز یکشنبه، شدت گرفت. این امر موجب شد اسرائیل روز دوشنبه بندر حدیده یمن را هدف حملات هوایی قرار دهد.
روز سه‌شنبه نیز ارتش اسرائیل برای دومین روز متوالی فرودگاه اصلی صنعا، پایتخت یمن را مورد حمله قرار داد.
در دوران ریاست‌جمهوری جو بایدن، آمریکا و بریتانیا با حملات هوایی به اهداف حوثی‌ها واکنش نشان دادند تا مسیر مهم تجاری دریای سرخ که حدود ۱۵ درصد عبورومرور کشتیرانی جهانی از آن می‌گذرد، باز بماند.
پس از به‌قدرت رسیدن ترامپ در ماه ژانویه گذشته، او تصمیم گرفت حملات هوایی علیه حوثی‌ها را به‌شدت افزایش دهد. این اقدام پس از آن صورت گرفت که حوثی‌ها اعلام کردند حملات به کشتی‌های اسرائیلی در دریای سرخ، دریای عرب، تنگه باب‌المندب و خلیج عدن را از سر خواهند گرفت.
در ۸ اردیبهشت / ۲۸ آوریل، حمله هوایی منتسب به آمریکا به یک مرکز پناهجویان در یمن اصابت کرد که به‌گفته شبکه حوثی‌ها، ۶۸ نفر در این مرگبارترین حمله‌ی شش هفته اخیر کشته شدند.
پیوند توافق آمریکا و حوثی‌ها با مذاکرات هسته‌ای ایران
شبکه سی‌ان‌ان به‌نقل از منابع آگاه نوشته است که استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه که مسئول هیئت آمریکایی در مذاکرات با ایران است، هفته گذشته برای برقراری آتش‌بس با حوثی‌ها تلاش کرده و این مذاکرات با میانجی‌گری عمان انجام شده است.
سی‌ان‌ان افزوده است که «این توافق می‌تواند به پیشبرد مذاکرات هسته‌ای آمریکا و ایران کمک کند. دو طرف تاکنون سه دور مذاکره داشته‌اند، اما زمان دور چهارم هنوز مشخص نیست».
به‌دلیل شفاف نبودن مذاکرات ایران و آمریکا هنوز روشن نیست که دستیابی به توافق با حوثی‌های یمن به‌طور مستقیم در جریان سه دور مذاکره ایران و آمریکا به‌دست آمده یا روند جداگانه‌ای داشته است.
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران درباره دور بعدی گفت‌وگوهای ایران و آمریکا گفت:
اطلاع‌رسانی در این خصوص به محض قطعی شدن زمان و مکان آن، توسط میانجی عمانی اعلام خواهد شد.
او تأکید کرد که تا این لحظه تاریخ قطعی برای دور بعدی گفت‌وگوها تعیین نشده است اما پیشنهاد عمان برای برگزاری گفت‌وگوها در اوایل هفته آینده، در دست بررسی قرار دارد.
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت نیز درباره مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا گفت:
خط قرمزهای ما ثابت و مشخص است و فقط درباره هسته‌ای با حفظ خط قرمزها گفت‌وگو داریم، اعلام می‌کنیم طرف مقابل باید حسن‌نیت خود را ثابت کند.
سومین دور مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط و به میانجی‌گری وزیر امور خارجه عمان برگزار شد.
پیش از این، قرار بود شنبه گذشته دور چهارم این مذاکرات در رُم برگزار شود که به تعویق افتاد. سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت وزیر امور خارجه عمان پیشنهاد تعویق مذاکرات را داده است.
وبسایت «انتخاب» در این‌باره نوشته است:
دولت عمان اعلام کرد که به‌علت «مسائل لجستیکی»، مذاکرات ایران و آمریکا در رم به تعویق افتاده است. به‌نظر می‌رسد «مسائل لجستیکی» مذکور، همین مذاکرات استیو ویتکاف و حوثی‌ها با میانجی‌گری عمان بوده باشد.
نظرها
یاعیسی
خلیج فارس !