نیویورک‌تایمز: ایران مسیر جدیدی برای توافق هسته‌ای با آمریکا پیشنهاد کرد
براساس گزارش نیویورک‌تایمز مقامات ایرانی اعلام کرده‌اند که عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی طرحی برای مشارکت کشورهای عربی و سرمایه‌گذاری آمریکا در غنی‌سازی هسته‌ای ارائه کرده است.
بخش خبر
عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه پس از مذاکرات آن‌ها در مسکو ـ ۱۸ آوریل ۲۰۲۵ ـ عکس از خبرگزاری فرانسه
چهار مقام ایرانی به نیویورک‌تایمز گفته‌اند که با این طرح آشنا هستند، ایران پیشنهاد ایجاد مشارکت در غنی‌سازی هسته‌ای با کشورهای عربی منطقه و سرمایه‌گذاری آمریکا را به‌عنوان جایگزینی برای درخواست واشنگتن مبنی بر تعطیلی برنامه هسته‌ای خود مطرح کرده است.
بر اساس گزارش این چهار مقام، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، این ایده را در جریان گفت‌وگوهای مستقیم و غیرمستقیم با استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا، روز یکشنبه در عمان مطرح کرد. این مقامات به دلیل حساسیت موضوع نخواستند نامشان فاش شود.
روز سه‌شنبه، چند رسانه ایرانی گزارش‌هایی با تیتر اول درباره «طرح جدید ایران روی میز مذاکره» منتشر کردند. یکی از این رسانه‌ها روزنامه فرهیختگان، وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بود که این پرسش را مطرح کرد: آیا این پیشنهاد «خدمت است یا خیانت؟»
دفتر ویتکاف، وزارت امور خارجه آمریکا و شورای امنیت ملی این کشور به درخواست‌ها برای اظهارنظر درباره این مذاکرات پاسخ ندادند.
هنوز مشخص نیست که یک مشارکت هسته‌ای منطقه‌ای با حضور ایران و دو رقیب اصلی آن، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، چقدر امکان‌پذیر است. ایران و آمریکا از ۴۵ سال پیش روابط دیپلماتیک ندارند و شرکت‌های خصوصی آمریکایی نیز ممکن است تمایلی به سرمایه‌گذاری در رآکتورهای هسته‌ای ایران نداشته باشند.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، روز سه‌شنبه در جریان سفر به عربستان سعودی از ایران به‌دلیل پشتیبانی از گروه‌های شبه‌نظامی نیابتی در خاورمیانه انتقاد کرد، اما گفت حل دیپلماتیک اختلافات با ایران می‌تواند امنیت منطقه را افزایش دهد. ترامپ گفت:
من می‌خواهم با ایران به توافق برسم. اگر بتوانم با ایران به توافق برسم، بسیار خوشحال خواهم شد، چون این کار منطقه و جهان را امن‌تر می‌کند.
او در همین حال هشدار داد که رهبران ایران باید به‌زودی تصمیم بگیرند، در غیر این صورت با فشارهای اقتصادی بیشتر ناشی از تحریم‌ها مواجه خواهند شد. او گفت: «اکنون زمان انتخاب آن‌هاست. ما وقت زیادی برای انتظار نداریم.»
بر اساس گزارش چهار مقام ایرانی و خبرهای منتشرشده، پیشنهاد ایران شامل تشکیل یک کنسرسیوم هسته‌ای سه‌کشوره است که در آن ایران اورانیوم را تا سطح پایین‌تر از حد مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای غنی‌سازی کرده و سپس آن را به سایر کشورهای عربی برای مصارف غیرنظامی ارسال می‌کند.
توافقی که اجازه غنی‌سازی اورانیوم تا ۳,۶۷ درصد را به ایران بدهد، شباهت‌هایی به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بین ایران و قدرت‌های جهانی خواهد داشت. اما تفاوت بزرگ، حضور نمایندگان کشورهای دیگر — حتی احتمالاً آمریکا — برای نظارت و مشارکت بیشتر خواهد بود.
به‌گفته این چهار مقام ایرانی، برخلاف توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ که تاریخ انقضای ۱۵ ساله داشت، طرح مشارکت در غنی‌سازی دائمی خواهد بود. این موضوع به ترامپ، که آمریکا را از آن توافق خارج کرد، اجازه می‌دهد ادعا کند که دستاوردهای به‌مراتب بیشتری نسبت به باراک اوباما، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، به‌دست آورده است.
علی واعظ، مدیر بخش ایران در گروه بین‌المللی بحران گفت اگرچه این ایده مشارکت جدید و آزمون‌نشده است، اما مذاکره‌کنندگان باید روش‌های متفاوتی را امتحان کنند. او گفت:
آن‌ها اساساً به نقطه‌ای رسیده‌اند که باید از خواسته‌های حداکثری و بازی با حاصل جمع صفر فراتر بروند تا هر دو طرف بتوانند آبروداری کنند.
پیش از مذاکرات روز یکشنبه در عمان، به نظر می‌رسید ایران و آمریکا به سوی بن‌بست پیش می‌روند و خطر درگیری نظامی افزایش یافته است. مقامات ایرانی و آمریکایی گفته‌اند که می‌خواهند از جنگ جلوگیری کرده و این تنش را به شیوه دیپلماتیک حل کنند.
پس از هفته‌ها اظهارات ضدونقیض درباره خواسته‌های دقیق واشنگتن از تهران، ویتکاف در مصاحبه‌ای با بریتبارت نیوز گفت که آمریکا خواستار تعطیلی کامل برنامه هسته‌ای ایران — بدون هرگونه غنی‌سازی — و بسته شدن سه تأسیسات کلیدی در نطنز، فردو و اصفهان است.
مقامات ایرانی بارها گفته‌اند که تعطیلی برنامه هسته‌ای خط قرمز آن‌هاست و عراقچی به سرعت در مصاحبه‌هایی با رسانه‌های ایرانی به ویتکاف پاسخ داد. او گفت که ایران برای برنامه هسته‌ای غیرنظامی خود «با خون» هزینه پرداخته است — اشاره‌ای به ترور دانشمندان هسته‌ای ایران که گمان می‌رود توسط اسرائیل کشته شدند. او گفت حق غنی‌سازی اورانیوم در سطح غیرنظامی قابل مذاکره نیست.
اما پس از سه ساعت گفت‌وگوی ویتکاف و عراقچی در عمان، هر دو طرف با لحنی آشتی‌جویانه از مذاکرات به‌عنوان گفت‌وگوهای سازنده و امیدوارکننده یاد کردند. آن‌ها گفتند که مذاکرات به تیم‌های فنی متخصصان منتقل خواهد شد که معمولاً درباره جزئیات تأسیسات هسته‌ای و مسائل مالی مربوط به لغو تحریم‌ها گفت‌وگو می‌کنند.
بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، در پستی در شبکه‌های اجتماعی گفت که مذاکرات روز یکشنبه شامل «ایده‌های مفید و اصیلی بود که نشان‌دهنده تمایل مشترک برای رسیدن به یک توافق شرافتمندانه است.»
عراقچی پیش از ملاقات با آمریکایی‌ها به عربستان سعودی سفر کرده بود و بلافاصله پس از دیدار با ویتکاف راهی امارات متحده عربی شد.
هنوز روشن نیست که آیا عربستان سعودی و امارات به مشارکت هسته‌ای با ایران علاقه‌مند هستند یا خیر.
هر دو کشور گفته‌اند که مشتاق توافق بین تهران و واشنگتن برای جلوگیری از جنگ در منطقه هستند، اما هر دو نیز آرزوهای خود را برای ایجاد برنامه‌های هسته‌ای غیرنظامی نشان داده‌اند.
در سال ۲۰۲۰، امارات متحده عربی نخستین کشور عربی بود که یک نیروگاه هسته‌ای را راه‌اندازی کرد و گفت که برای کاهش وابستگی به نفت به انرژی هسته‌ای نیاز دارد، اما توافق این کشور با آمریکا مانع از غنی‌سازی اورانیوم می‌شود. این موضوع نگرانی‌هایی را برانگیخت که ممکن است باعث آغاز رقابت هسته‌ای بین کشورهای عربی شود.
سید حسین موسویان، دیپلمات سابق ایرانی و عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در سال ۲۰۱۵، برای اولین بار در سال ۲۰۲۳ در مقاله‌ای در بولتن دانشمندان اتمی درباره ایده کنسرسیوم هسته‌ای منطقه‌ای نوشت. موسویان، که اکنون محقق در دانشگاه پرینستون است، این مقاله را همراه با فیزیکدان این دانشگاه، فرانک فن هیپل، نوشت.
موسویان در مصاحبه‌ای گفت که اگر این پیشنهاد پیش برود، چندین نگرانی آمریکا برطرف خواهد شد. این طرح با کاهش ظرفیت و ذخایر غنی‌سازی ایران، تهدید فوری برنامه هسته‌ای آن را از بین می‌برد. او گفت این طرح همچنین نگرانی‌های بلندمدت درباره تغییر مسیر ایران — مانند رویدادی که یک سال پس از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ رخ داد — را کاهش می‌دهد. موسویان گفت:
اگر ترامپ یک توافق هسته‌ای منطقه‌ای را اعلام کند، پیروزی بزرگی خواهد بود. این طرح تهدیدهای فعلی و آینده ایران را از بین می‌برد، جاه‌طلبی‌های غنی‌سازی در منطقه را محدود می‌کند و قراردادهای جدیدی برای آمریکایی‌ها به ارمغان می‌آورد.
نظرها
نظری وجود ندارد.