دزدسالاری در تاریکی: غارت برق کشور با استخراج ارز دیجیتال

عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو دوشنبه ۲۹ اردیبهشت در پنجمین همایش صندوق توسعه ملی گفت:

او گفت:

وزیر نیرو توضیح بیشتری نداد که کجای کار اشکال دارد. او پیش از این گفته بود که حدود سه هزار مگاوات از مصرف برق کشور توسط انشعابات غیرمجاز برداشت می‌شود.

براساس برآورد شرکت توانیر، ماینرهای ناشناخته حدود سه هزار مگاوات برق غیرمجاز مصرف می‌کنند، که معادل تولید برق سه نیروگاه اتمی بوشهر است. کانال تلگرامی «خط انرژی» نیز روز گذشته، یکشنبه ۲۸ اردیبهشت با انتشار ویدئویی، قطعی برق را نتیجه درآمد دلاری ماینرها دانسته و از نقش مافیای رمزارز در خاموشی‌های بهار خبر داده بود.

گزارش‌های منتشرشده در ایران، افزایش قطع برق همزمان با افزایش قیمت بیت‌کوین را «تصادفی» نمی‌دانند. در این زمینه، انگشت اتهام به سوی ماینرهایی نشانه رفته‌اند که با مصرف نجومی برق فعالیت می‌کنند.

تولید یک بیت‌کوین حدود یک‌هزار مگاوات ساعت برق نیاز دارد که با تعرفه صنعتی ایران هزینه بسیار پایینی (کمتر از دو میلیارد تومان) در بر دارد، در حالی که قیمت فروش آن در بازار آزاد بیش از ۸.۵ میلیارد تومان است. این سودآوری بالا، با بازگشت سرمایه در کمتر از ۲۲ ماه، انگیزه‌ای قوی برای فعالیت‌های غیرقانونی ایجاد کرده است. هزینه این سودهای کلان را مردم با قطعی برق، تعطیلی صنایع، نابودی مشاغل و خسارت‌های اقتصادی می‌پردازند.

مسئولان توانیر اعلام کرده‌اند که بیش از ۹۵ درصد مراکز استخراج غیرمجاز، برق را به‌صورت مستقیم و قبل از کنتور سرقت می‌کنند، به همین دلیل مصرف آن‌ها در قبض‌ها ثبت نمی‌شود. این در حالی است که ظرفیت نیروگاه‌های کشور نیز با کسری مواجه است.

داده‌ها همچنین حاکی از آن است که استخراج تنها یک بیت‌کوین، برق مورد نیاز حدود ۴۴۰ خانه در تهران را مصرف می‌کند که به‌خوبی میزان مصرف بالای انرژی دستگاه‌های استخراج را نشان می‌دهد.

وزارت نیرو برای شناسایی مراکز غیرقانونی استخراج ارز دیجیتال، پاداش ۵۰ میلیون تومانی تعیین کرده است. همچنین هشدار داده شده که با متخلفان برخورد جدی شامل جرایم سنگین، قطع انشعاب و اقدامات قضایی صورت خواهد گرفت.

این در حالی است که واردات دستگاه استخراج بیت‌کوین و تجهیزات لازم دیگر آن، از جمله خنک‌کننده‌ها، در ایران ممنوع است و گفته می‌شود تمام ماینرهای موجود در بازار قاچاق هستند.

یک بار در تیرماه ۱۳۹۸ زمانی‌که ارز دیجیتال در ایران رواج یافت، احسان نوروزی، روزنامه‌نگار عرصه تکنولوژی گفته بود نهادهایی که دسترسی به برق مجانی یا ارزان صنعتی دارند، از جمله سپاه پاسداران و شرکت‌های وابسته به آن‌ها یا بسیاری نهادهای سودجوی دیگر، انحصار این حوزه را به‌دست گرفته‌اند. برای همین بیشتر این دستگاه‌ها از مجاری غیررسمی و اسکله‌های غیررسمی وارد می‌شود که به آن‌ها «برادران قاچاقچی» می‌گویند.

شاید به همین دلیل وزیر نیرو از بیان این‌که کجای کار «اشکال» دارد، سر باز زد.

استفاده از رمزارزها در ایران تحت تاثیر تحریم‌های بین‌المللی قرار دارد و گفته می‌شود که حدود ۲۲ درصد از مردم به‌دلیل محدودیت‌های پرداخت بین‌المللی، برای حفظ ارزش دارایی خود در برابر سقوط ارزش پول ملی و گرانی و تورم بالا، از آن استفاده می‌کنند.

همچنین، نگرانی‌هایی در مورد استفاده از درآمد حاصل از استخراج بیت‌کوین برای حمایت مالی از گروه‌های نیابتی ایران نیز مطرح شده است.

بر اساس تحلیل وب‌سایت کوین‌دسک در سال ۲۰۲۱، حماس در آن سال حدود ۱۰۰ هزار دلار بیت‌کوین دریافت کرده بود.

وزارت دادگستری آمریکا در پایان ماه مارس گذشته از توقیف ۲۰۱ هزار و ۴۰۰ دلار رمزارز و چندین کیف‌ پول دیجیتال خبر داد که برای حمایت مالی از حماس مورد استفاده قرار گرفته بودند.

در اردیبهشت ۱۴۰۳ دو سناتور آمریکایی در نامه‌ای به مقام‌های ارشد دولت وقت جو بایدن هشدار داده بودند که جمهوری اسلامی ممکن است با استفاده از درآمد حاصل از استخراج بیت‌کوین، به «حمایت مالی از عملیات تروریستی» بپردازد.