افزایش بازگشت اجباری افغانها از کشورهای همسایه؛ سازمان جهانی بهداشت: این افراد در معرض بحران سلامت و فقر مطلقاند
به گزارش سازمان جهانی بهداشت بازگشتکنندگان با طیفی از مشکلات سلامت روبهرو هستند: عفونتهای تنفسی حاد، اسهال شدید، سوءتغذیه، بیماریهای پوستی، جراحتها، و مشکلات روانی.

تکدیگری زنان افغان ـ منبع عکس: shutterstock
در حالی که افغانستان همچنان با بحرانهای شدید انسانی، اقتصادی و زیستمحیطی دست و پنجه نرم میکند، موج جدید بازگشت اجباری افغانها از کشورهای همسایه، بهویژه پاکستان و ایران، بزرگترین تهدید برای سلامت و کرامت انسانی بازگشتکنندگان در یک دهه اخیر توصیف شده است.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) اعلام کرده است که تنها در ماه آوریل، بیش از ۱۰۰ هزار افغان، عمدتاً زنان و کودکان، از پاکستان به افغانستان بازگردانده شدهاند؛ بسیاری از آنها در شرایطی بحرانی، بدون دسترسی به سرپناه، دارو، غذا یا مراقبتهای روانی. در ایران هم براساس اطلاعات مربوط به سال ۱۴۰۳، هر ماه حدود ۱۰۰ هزار مهاجر افغانستانی رد مرز میشوند. اسکندر مومنی، وزیر کشور دولت پزشکیان میزان اخراج مهاجران افغانستانی از ایران در سال ۱۴۰۳ را بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر اعلام کرده است.
از مرز تا بیمارستان: بازگشت به ویرانی
در طرف پاکستانی اما وضع وخیمتر از ایران است. گذرگاه مرزی «تورخم» در شرق افغانستان به یکی از پرتراکمترین نقاط ورود مهاجران اخراجشده از پاکستان تبدیل شده است. سازمان جهانی بهداشت با همکاری نهادهای همکار خود، یک بیمارستان ۲۰ تختخوابی با خدمات زایمان، تروما و اورژانس در این منطقه مستقر کرده و تیمهای سیار سلامت را برای پوشش شبانهروزی تجهیز کرده است.
تنها در ماه آوریل، بیش از ۵۶۰۰ نفر در این نقطه مرزی، خدمات درمانی دریافت کردهاند و تقریباً ۵۵۰۰ نفر داروی رایگان گرفتهاند. بیش از ۴۳۰۰ نفر نیز آموزشهای بهداشتی دیدهاند.
به گزارش سازمان جهانی بهداشت بازگشتکنندگان با طیفی از مشکلات سلامت روبهرو هستند: عفونتهای تنفسی حاد، اسهال شدید، سوءتغذیه، بیماریهای پوستی، جراحتها، و مشکلات روانی. سازمان جهانی بهداشت هشدار داده است که بدون کمکهای مالی فوری، این خدمات حیاتی ممکن است متوقف شود؛ چیزی که عواقب فاجعهباری برای بازگشتکنندگان و مناطق پذیرنده خواهد داشت.
دکتر جمشید تانولی، مسئول فوریتهای سلامت سازمان جهانی بهداشت در افغانستان میگوید:
ما با منابع محدود تلاش میکنیم سلامت کودکان و زنان را حفظ کنیم. اما برای تامین دارو، کیتهای جراحی و زایمان، و پاسخ به شیوع بیماریها به کمک فوری نیاز داریم.
همسایگان، دوای درد یا عامل بحران؟
در حالی که نگاهها به پاکستان دوخته شده، نباید فراموش کرد که ایران نیز طی ماههای گذشته هزاران مهاجر افغان را از مرزهای شرقی خود اخراج کرده است. اخراجهایی که اغلب بدون حمایت قانونی، بدون فرصت دفاع، و در مواردی با خشونت انجام شدهاند.
در ایران، هزاران کودک مهاجر از دسترسی به آموزش محروماند، بسیاری از کارگران افغان از بیمه و حقوق پایه برخوردار نیستند، و در هفتههای گذشته گزارشهایی از ممانعت از خدمات درمانی به مهاجران فاقد مدرک منتشر شده است.
در شرایطی که افغانستان از لحاظ منابع انسانی، اقتصادی و نهادی برای جذب این موج بازگشت آماده نیست، این سیاستهای سختگیرانه از سوی کشورهای همسایه میتواند یک بحران انسانی تمامعیار را رقم بزند.
سازمان جهانی بهداشت و نهادهای بینالمللی از جامعه جهانی درخواست کردهاند که از سلامت و حقوق اولیه بازگشتکنندگان حمایت کنند. اما در فضای سیاستزدهای که مهاجرت بیش از هر زمان به موضوعی امنیتی بدل شده، امید به پاسخ انسانی و مؤثر، روزبهروز کمرنگتر میشود.
نظرها
نظری وجود ندارد.