رادان: افغانستانی‌ها مهمان ما نیستند، آن‌ها قانون مملکت را زیر پا گذاشته‌اند

احمدرضا رادان، فرمانده کل انتظامی کشور، روز چهارشنبه ۷ خرداد در جریان افتتاح پروژه‌های انتظامی در ورامین، با تاکید بر اجرای قاطع قانون درباره مهاجران غیرمجاز، اعلام کرد که این افراد «مهمان ما نیستند، زیرا قانون کشور را زیر پا گذاشته‌اند» و باید دستگیر، به اردوگاه‌ها منتقل و از کشور اخراج شوند.

در همین راستا، احد بیوته، نماینده مجلس و عضو کمیسیون فرهنگی هم با اشاره به حضور بیش از ۴ میلیون «مهاجر غیرمجاز» در کشور هشدار داد: «اگر دولت اقدامی نکند، این حضور به بحران امنیتی منجر خواهد شد.» او در گفت‌وگویی دولت را به ناتوانی در مدیریت مهاجرت متهم و از مسئولان خواست اقدام فوری انجام دهند.

در هفته‌های اخیر، فضای سیاسی، رسانه‌ای و مجازی ایران شاهد تشدید بی‌سابقه‌ی سیاست‌ها و گفتمان‌های مهاجرستیزانه، به‌ویژه علیه مهاجران افغانستانی بوده است. این روند هم‌زمان با افزایش فشارهای انتظامی، تهدید به اخراج، قطع خدمات عمومی و تبلیغات منفی در رسانه‌های رسمی، چشم‌اندازی نگران‌کننده از برخوردهای نهادینه‌شده با مهاجران را ترسیم کرده است.

در همین هفته، روزنامه «جمهوری اسلامی» با انتشار سرمقاله‌ای مهاجران افغانستانی را متهم به «بلعیدن آب، برق، نان و کالاهای اساسی» کرد و آن‌ها را عامل رشد بی‌رویه جمعیت، اشغال مشاغل و بی‌نظمی اجتماعی خواند؛ اتهاماتی که بدون ارائه سند بیان شدند و با واکنشی از سوی نهادهای نظارتی مواجه نشده‌اند. این نوع روایت، به گفته فعالان حقوق بشر، تلاشی است برای فرافکنی ناکارآمدی‌های دولت در حوزه سیاست‌گذاری عمومی و اجتماعی.

این در حالی است که داده‌های رسمی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشان می‌دهند که ایران به‌شدت به نیروی کار مهاجر در مشاغل سخت و کم‌درآمد وابسته است. به گفته علی باقری، مدیرکل اشتغال اتباع خارجی، حذف این نیرو، بحران در بخش‌هایی چون خدمات شهری، راه‌سازی و معادن را تشدید خواهد کرد. شهرک‌های صنعتی و انجمن‌های صنفی نیز بارها از کمبود نیروی کار خبر داده‌اند.

با وجود این واقعیت‌ها، سیاست‌های رسمی در حال حرکت به سمت محدودسازی حضور مهاجران هستند. از جریمه‌های سنگین برای به‌کارگیری اتباع فاقد مجوز (تا بیش از ۱.۷ میلیون تومان به‌ازای هر روز اشتغال غیرمجاز) تا تهدید به پلمب اصناف، نشانه‌هایی از برخوردهای دوگانه دولت با پدیده مهاجرت است؛ از یک سو تأکید بر نیاز به نیروی کار مهاجر و از سوی دیگر اعمال فشارهای امنیتی و قضایی برای طرد آن‌ها.

در این میان، اخراج‌های اخیر از ایران بدون حمایت قانونی و اغلب همراه با خشونت، به‌ویژه در مرزهای شرقی، انتقاد شدید نهادهای بین‌المللی را نیز برانگیخته است. سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده که بازگشت‌کنندگان به افغانستان با بحران‌های بهداشتی شدید مواجه‌اند، از سوءتغذیه و بیماری‌های عفونی تا مشکلات روانی. این سازمان هشدار داده است که بدون حمایت فوری، خدمات درمانی به این افراد ممکن است قطع شود و بحران انسانی در افغانستان را تشدید کند.