ناترازی پر راز و رمز

از زمانی که کمبود برق زیر عنوان گمراه‌کننده‌ی «ناترازی» به حد بحرانی کنونی رسید، موضوع مصرف بخشی از برق کشور در مرکزهای استخراج رمزارز هم مطرح شد. هیچ آمار روشنی درباره‌ی این مرکزهای غیبی وجود ندارد.

مجاز ـ غیرمجاز

برق نیوز از «محدودیت فعالیت مراکز مجاز استخراج رمزارز تا پایان شهریور» خبر داده است. از قرار معلوم کمبود برق دامن شبکه‌های حکومتی جبران کمبود ارز را هم گرفته است.

دولت منکر تأثیر استخراج رمزارزها بر روی کمبود برق نیست، اما مشکل اصلی را به مرکزهای «غیرمجاز» نسبت می‌دهد.

محمد الله‌داد معاون انتقال و تجارت خارجی توانیر گفته است:

او همچنین گفته در حال «کشف، شناسایی و مقابله و جمع‌آوری مراکز غیرمجاز» هستند. او لازمه‌ی موفقیت در پیگیری این امر را «پاک‌دستی» دانسته است.

در سخن معاون توانیر، هم برق به دو نوع «مجاز» و «غیرمجاز» تقسیم شده، هم مرکزهای استخراج رمزارز. از گفته‌های او برمی‌آید که آنچه «غیرمجاز» را مجاز می‌کند، ناپاک‌دستی است. اما در خود امر «مجاز» هم هیچ شفافیتی در کار نیست. معلوم نیست چه تعداد مرکز «مجاز» استخراج رمزارز وجود دارد، اینها به چه نهادهایی وابسته هستند و چه میزان برق مصرف می‌کنند.

در مورد اینکه این مرکزها چه میزان برق مصرف می‌کنند، می‌توان تصوری داشت اگر توجه کنیم به آنچه مقامات درباره‌ی مرکزهای غیرمجاز می‌گویند. در دی‌ماه سال گذشته، مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق از کشف بیش از ۲۳۴ هزار دستگاه ماینر غیرمجاز در کشور خبر داد. به گفته‌ی او «این دستگاه‌ها مجموعاً ۸۰۰ مگاوات برق مصرف می‌کردند که معادل برق مصرفی ۲ استان خراسان شمالی و جنوبی است».

سال گذشته، فشار بر مرکزهای «غیرمجاز» را بیشتر کردند و سامانه‌ای ایجاد کردند برای آنکه افراد اگر خبری درباره‌ی این مرکزها دارند، در آن ثبت کنند. جریمه‌ی استخراج «غیرمجاز» را هم به حد صد برابر بهای برق مصرفی رساندند.

اما به نظر می‌رسد که درگیری «مجاز» و «غیرمجاز» بیشتر به یک رقابت درونی دستگاه‌های دولتی برگردد. آنچه این گمان را تقویت می‌کند، باورناپذیری امکان تداوم کار مرکزی که در حد کلان همسان با یک کارخانه، یک شهر یا حتا یک استان برق مصرف می‌کنند، به صورت پوشیده باشد.

در مورد مرکزهای «مجاز» استخراج رمزارز به‌ندرت گزارشی منتشر می‌شود. اما در بهمن‌ماه سال گذشته خبری منتشر شد درباره‌ی «افتتاح اولین مرزعه قانونی استخراج رمزارز» در گراش (جنوب استان فارس). گردانندگان که ظاهراً از «بخش خصوصی» هستند، می‌گویند از برق صنعتی و صادراتی استفاده می‌کنند. مدیر این مرکز گفته است: «هدف این است که هم بتوانیم رمزارز را در کشور خودمان تولید کنیم هم برای نقل و انتقالات ارزی با مشکلات که در تبادل پول در صرافی و یا به صورت ارز قاچاق است روبه‌رو نشویم.»

شایعات مختلفی وجود دارد درباره‌ی استخراج رمزارزها در پادگان‌های نظامی یا در بخش‌هایی از کارخانه‌های صنعتی ایران. ناشفافی درباره‌ی تولید و تبادل رمزارز، پدیده‌ای جهانی است. دولت‌ها هم به قاچاقچی‌‌گری در این زمینه مشغول‌اند، به‌ویژه دولت‌هایی چون دولت ولایی ایران که ناشفافی و فساد به سرشت آن تعلق دارد.