روزهای سخت غنی‌سازی
عرصه بر حکومت ایران تنگ شده است. تاوان همکاری نکردن با آژانس بین المللی انرژی اتمی را اینک پس می‌دهد. در روزهای پایان این هفته تکلیف قطعنامه شورای حکام آژانس مشخص خواهد شد. در همین حال قرار دور ششم مذاکره با آمریکا هم گذاشته شده است.
بخش سیاست
ایران در فردو غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم را آغاز کرد (عکس: آرشیو)
مقام‌های حکومت ایران در روزهای اخیر در رابطه با برنامهی هسته‌ای با لحن دوگانه‌ای حرف می‌زنند. از یک طرف از همکاری سازنده خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی سخن می‌گویند و از طرف دیگر تهدید می‌کنند که اگر شورای حکام آژانس به قطعنامه‌ی تهیه شده از سوی آمریکا و سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا رأی مثبت دهد، در مورد همکاری خود با آژانس تجدید نظر خواهد کرد.
رافائل گروسی، دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در روز گذشته در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت که دولت ایران در زمینه‌ی برنامهی هسته‌ای خود از یک طرف در رابطه با آژانس است و از طرف دیگر در حال مذاکره با آمریکاست؛ اگر آن مذاکره خوب پیش رود، تعامل با آژانس هم خوب بود و برعکس؛ اگر مذاکره خوب پیش نرود، تهران ممکن است درباره‌ی آژانس رویه‌ی دیگری پیش گیرد.
اظهار نظرهای مدیر کل آژانس
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طبق تقویم سالانه خود این هفته در وین جلسه دارد. این شورا یکی از ارکان اصلی آژانس است، دارای ۳۵ عضو است که ۱۳ تن از آنان از سوی شورای حکام قبلی انتخاب می‌شوند و معمولاً شامل کشورهای توسعه‌یافته در زمینه‌ی انرژی هسته‌ای هستند؛ ۲۰ عضو بنا به سهمیه منطقه‌ای و از سوی مجمع عمومی آژانس انتخاب می‌شوند، و دو عضو دیگر به صورت چرخشی و از بین کشورهای در حال توسعه برگزیده می‌شوند.
اجلاس این هفته‌ی شورای حکام به خاطر احتمال صدور قطعنامه علیه دولت ایران، در کانون توجه ویژه رسانه‌ها قرار دارد. گفته می‌شود که موضوع ایران در روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه در دستور کار شورا قرار خواهد گرفت. جمعه محتملاً از موضع شورا در قبال ایران مطلع خواهیم شد.
در روزهای اخیر مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به مناسبت برگزاری اجلاس شورای حکام و دیگر خبرهای منتشر شده درباره‌ی برنامهی هسته‌ای ایران اظهار نظرهای مختلفی کرده است. نکته‌ی اصلی در سخنان او تبیین نکته‌ی کانونی انتقاد آژانس به دولت ایران است: همکاری نمی‌کند، مانع بازرسی و راستی‌آزمایی کامل می‌شود، و به شکل ناموجهی برنامه‌‌ای را برای غنی‌سازی اورانیوم به میزان بالا پیش می‌برد.
گروسی می‌گوید که مسئله اصل غنی‌سازی نیست، بلکه پیش‌برد آن در حدی است که مشکوک به استفاده‌ی نظامی از آن می‌شود؛ ایران بمب هسته‌ای در اختیار ندارد، اما آن قدر اورانیوم غنی‌شده انباشته که در صورت فراهم بودن امکان‌های دیگر با شتاب به سطح استفاده‌ی نظامی از آنها برسد. خامنه‌ای و دیگر مقام‌های جمهوری اسلامی مدام می‌گویند که غنی‌سازی برای تحقیق علمی و استفاده از آن برای تولید رادیودارو لازم است. مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در سخنان تازه‌ی خود با صراحت انجام غنی‌سازی سطح بالا را برای این دو منظور ناموجه خوانده است.
گروسی در گفته‌های اخیر به این اشاره کرده که ایران به سندهای محرمانه‌ای از آژانس دست یافته است. او این کار دولت ایران را «اقدامی بد که علیه روح همکاری است» توصیف کرده است. در این باره این اسناد خبرگزاری فارس نوشته است: «بررسی اسناد به دست آمده نشان می‌دهد نامه‌های رسمی و محرمانه ایران به آژانس که حاوی اطلاعات حساس بوده، از طریق کانال‌های پنهان در اختیار نهادهای جاسوسی رژیم صهیونیستی قرار گرفته است».
گروسی به خبر انتشار یافته در رسانه‌های حکومتی ایران و تأیید شده از سوی وزیر اطلاعات در مورد دستیابی به مجموعه‌ای از سند در مورد فعالیت‌های هسته‌ای اسرائیل هم واکنش نشان داده است. او به خبرنگاران گفته است: «ما گزارش‌هایی را در مطبوعات دیده‌ایم. ما هیچ ارتباط رسمی در این مورد نداشته‌ایم.» و افزوده: «در هر صورت، این به نظر می‌رسد به سورق [Soreq، یک مرکز هسته‌ای در نزدیکی ساحل مدیترانه، تأسیس شده در دهه‌ی ۱۹۵۰] اشاره دارد که یک مرکز تحقیقاتی است و ما اتفاقاً آن را بازرسی می‌کنیم. ما بخش‌های استراتژیک دیگر برنامه را بازرسی نمی‌کنیم، اما این بخش از برنامه را بازرسی می‌کنیم.»
باز هم خبر از آمادگی اسرائیل برای حمله به ایران
در روزهای اخیر باز خبرهایی منتشر شده در مورد انجام رزمایش‌هایی در اسرائیل به منظور آمادگی برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران. در خبرها آمده که حمله به تأسیسات هسته‌ای در فردو و اراک و جاهای دیگر شبیه‌سازی شده است. رسانه‌های بین‌المللی این خبرها را عمدتا از قول شبکه‌ی تلویزیونی ۱۲ اسرائیل بازتاب می‌دهند.
رافائل گروسی در مصاحبه‌ای با فایننشال تایمز موضوع حمله به تأسیسات هسته‌ایی ایران را بررسی کرده است. او گفته است: «حساس‌ترین چیزها نیم مایل زیر زمین هستند – من بارها آنجا بوده‌ام. برای رسیدن به آنجا، باید از یک تونل مارپیچ، پایین و پایین و پایین بروید.»
کارشناسان نظامی حمله به چنین تأسیساتی را در حد عملیات ایذائی می‌دانند. در یک تحلیل نظامی منتشر شده در سایت Defence Security Asia چنین می‌خوانیم:
به ویژه سایت فردو، چالشی دشوار را ایجاد می‌کند. این تاسیسات که در زیر کوه دفن شده است، به طور خاص برای مقاومت حتی در برابر پیچیده‌ترین بمب‌های سنگرشکن طراحی شده است. اگرچه اسرائیل بمب‌های ۵۰۰۰ پوندی «سنگرشکن» ساخت آمریکا را در اختیار دارد، تحلیلگران نظامی به‌طور گسترده‌ای موافقند که این بمب‌ها برای تخریب سایت‌های عمیقاً دفن شده مانند فردو در یک حمله واحد کافی نخواهند بود.
در این تحلیل از قول ژنرال بازنشسته نیروی هوایی آمریکا، چارلز والد که اکنون یکی از اعضای ارشد موسسه یهودی برای امنیت ملی آمریکا است، آمده است: «اسرائیل بمب‌های ۵۰۰۰ پوندی کافی ندارد. آنها باید چندین بار بازگردند، و هر بار که برگردند، خطر افزایش می‌یابد.» به نظر این متخصص نظامی «حتی با مشارکت آمریکا، هرگونه عملیات برای تخریب زیرساخت هسته‌ای ایران، یک تلاش پیچیده و چند روزه خواهد بود که شامل ده‌ها – و شاید صدها – پرواز هوایی، جنگ الکترونیک، حمله‌های سایبری، و هماهنگی در چندین جبهه است.» او در ادامه افزوده «یک عملیات مشترک آمریکا و اسرائیل شانس موفقیت بیشتری خواهد داشت، اما حتی در آن صورت، ما در مورد خرید زمان صحبت می‌کنیم – نه حل مشکل.»
جمع‌بندی این تحلیل این است که «دانش علمی را نمی‌توان بمباران کرد. یک حمله ممکن است ایران را یک یا دو سال عقب بیندازد، اما خطر آن این است که به جای منصرف کردن، آن را تشدید کند.»
علی شمخانی، مشاور ارشد خامنه‌ای، اخیرا تهدیدکنان نوشته که «ادامه تهدیدات خارجی و قرار گرفتن ایران در وضعیت حمله نظامی ممکن است منجر به اقدامات بازدارنده از جمله اخراج بازرسان از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و توقف همکاری شود.»
دور ششم مذاکره با آمریکا
اینکه کار به حمله‌ی نظامی می‌کشد و این که آیا قطعنامه‌ی شورای حکام منجر به رفتن پرونده‌ی ایران به شورای امنیت و به کار افتادن «مکانیسم ماشه» برای برگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران می‌شود یا نه، تابع آن است که مذاکره ایران و آمریکا چگونه پیش رود.
قرار است یکشنبه این هفته دو طرف مذاکره خود را در مسقط پایتخت عمان ادامه دهند. آمریکا پیش‌تر پیشنهادهای مشخص را به تهران فرستاده و تهران هم به آنها پاسخ داده است. بر این قرار، مضمون این دور از مذاکرات دیگر مذاکره در مورد ساز وکار مذاکره نیست، بلکه پرداختن به اصل موضوع است.
نظرها
نظری وجود ندارد.