تبلیغات اسرائیلی در اینترنت؛ روایت یک‌سویه در میدان سانسور جهانی

در حالی‌که بسیاری از روایت‌های مستقل درباره جنگ غزه به‌سرعت از پلتفرم‌های دیجیتال حذف می‌شوند یا محدود می‌گردند، تبلیغات رسمی با محتوای حامی اسرائیل به‌راحتی و بدون فیلتر در پلتفرم‌هایی چون گوگل، یوتیوب، و حتی اپلیکیشن‌های آموزشی و سرگرمی برای کودکان منتشر می‌شوند.

به گزارش وبسایت خبری NU در هلند، در هفته‌های گذشته، کاربران در هلند گزارش داده‌اند که هنگام استفاده از اپلیکیشن‌های آموزشی مانند Quizlet یا حتی اپلیکیشن‌های تناسب اندام و بازی‌های کودکانه، با ویدیوهایی تبلیغاتی مواجه شده‌اند که حملات حماس به اسرائیلی‌ها را با موسیقی دراماتیک و متن‌هایی هیجانی چون «آن‌ها هنوز مسلح‌اند و تنها چند ثانیه با فرزندان شما فاصله دارند» به تصویر می‌کشند. به گفته‌ی کارشناسان، این تبلیغات با طراحی حرفه‌ای و روایت گزینشی، سعی دارد افکار عمومی را شکل دهند.

تبلیغات هدفمند با روایت حذف‌شده

طبق گزارش مرکز شفافیت تبلیغاتی گوگل، این ویدیوها مستقیماً از سوی آژانس تبلیغاتی دولت اسرائیل منتشر شده‌اند. این سازمان صدها نمونه از این تبلیغات را به زبان‌های مختلف تولید و منتشر کرده که در تمام آن‌ها پیام ثابتی تکرار می‌شود: «اسرائیل قربانی بی‌گناه خشونت بی‌رحمانه حماس است.»

اما کارشناسان هشدار می‌دهند که این روایت نه‌تنها یک‌سویه است، بلکه اطلاعات اساسی درباره زمینه‌ی اشغال، تبعیض ساختاری، خشونت دولتی اسرائیل، و سرکوب فلسطینیان را به‌طور کامل حذف می‌کند. آروین فان فین، کارشناس خاورمیانه از موسسه کلینگندیل، می‌گوید:

هاسبارا و روایت رسمی دولت اسرائیل

به گفته‌ی فابیو کریستیانو، پژوهشگر دانشگاه اوترخت در زمینه‌ی مناقشه اسرائیل و فلسطین، این تبلیغات بخشی از سیاست رسمی دیپلماسی عمومی اسرائیل موسوم به هاسبارا (Hasbara) است. کریستیانو می‌گوید:

کریستیانو همچنین خاطرنشان می‌کند که پلتفرم‌هایی چون یوتیوب و گوگل، علی‌رغم ادعاهای بی‌طرفی، در عمل به پیام‌های رسمی دولت اسرائیل فضای بیشتری برای انتشار می‌دهند، درحالی‌که محتوای همدل با فلسطینیان، اغلب یا سانسور می‌شود یا از الگوریتم‌های دیده‌شدن کنار گذاشته می‌شود.

سانسور روایت‌های فلسطینی؛ دو معیار در یک پلتفرم

پس آغاز جنگ غزه در اکتبر ۲۰۲۳ در دوره‌های بمباران شدید غزه، بارها فعالان مدنی، روزنامه‌نگاران و سازمان‌های حقوق بشری گزارش داده‌اند که پست‌هایشان در مورد نقض حقوق بشر توسط اسرائیل یا جمهوری اسلامی، به بهانه‌ی «محتوای حساس» حذف یا محدود شده‌اند.

از سوی دیگر، ویدیوهای رسمی دولت اسرائیل که حتی حاوی تصاویر خشونت‌آمیز یا صحنه‌های صریح جنگی‌اند، در همان پلتفرم‌ها به‌راحتی تبلیغ می‌شوند. به گفته کریستیانو یوتیوب بر روی محتوای الجزیره یا رسانه‌های روسی برچسب منبع دولتی می‌زند، اما در مورد اسرائیل یا ایالات متحده چنین شفافیتی وجود ندارد. این خود بخشی از مشکل ساختاری در سیاست پلتفرم‌هاست.

مسئولیت‌پذیری پلتفرم‌ها در برابر جنگ اطلاعاتی

گوگل ادعا کرده که هرگاه تبلیغاتی از مرزهای تعیین‌شده عبور کنند، آن‌ها را حذف می‌کند. اما تجربه‌های پیشین نشان داده که تنها پس از اعتراض عمومی یا رسانه‌ای، پلتفرم‌ها دست به اقدام می‌زنند. در اکتبر ۲۰۲۳، گوگل بیش از ۳۰ تبلیغ از سوی اسرائیل را پس از افشای وجود محتوای خشن حذف کرد. در می ۲۰۲۱، تبلیغی که بمباران غزه را توجیه می‌کرد، تنها پس از اعتراض گسترده حذف شد.

کریستیانو تأکید می‌کند که:

اگر جنگ اسرائیل با ایران که از ۱۲ ژوئن آغاز شده، به درازا بکشد، احتمالا باید منتظر به انحصار در آوردن روایت دولت اسرائیل از این جنگ در فضای مجازی و سانسور محتواهایی که خشونت و تجاوز نظامی اسرائیل به ایران را افشا می‌کنند، باشیم.