بحران آب در ایران؛ ورودی آب سدها نزدیک به نصف شد

بر اساس آمار وزارت نیرو که خبرگزاری فارس جمعه ۱۰ مرداد آن را منتشر کرده، ورودی آب به سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری (مهر ۱۴۰۳) با کاهش ۴۲ درصدی، از ۳۹ میلیارد و ۹۱۰ میلیون مترمکعب در سال گذشته به ۲۳ میلیارد و ۵ میلیون مترمکعب در سال جاری رسیده است.

این کاهش چشمگیر، زنگ خطر را برای تأمین منابع آبی به صدا درآورده است.

 وضعیت نگران‌کننده مخازن سدها و کاهش بارش‌ها

این آمار نشان می‌دهد که حجم آب موجود در مخازن سدهای کشور نیز وضعیت مشابهی دارد.

در حال حاضر، این میزان به ۲۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون مترمکعب رسیده که نسبت به ۳۰ میلیارد و ۴۰۰ میلیون مترمکعب در مدت مشابه سال گذشته، کاهشی ۲۶ درصدی داشته است.

سدهای کشور در وضعیت کنونی تنها ۴۴ درصد پُرشدگی دارند و میزان بارندگی‌ها در سال جاری نسبت به بلندمدت نیز با ۴۲ درصد کاهش همراه بوده است.

این آمارها به وضوح نشان می‌دهند که مشکل آب در کشور واقعیتی انکارناپذیر است.

کمبود شدید منابع آبی در پایتخت

تهران، با جمعیتی حدود ۱۷ تا ۱۸ میلیون نفر، با کمبود شدید منابع آبی روبه‌روست. پنج سد اصلی تأمین‌کننده آب تهران شامل لار، لتیان، ماملو، امیرکبیر و طالقان با کاهش میانگین ۴۳ درصدی مواجه هستند. به عنوان مثال:

سد امیرکبیر: با ۶۰ میلیون مترمکعب آب، ۳۳ درصد پُرشدگی و ۶۲ درصد کاهش نسبت به سال گذشته.

سد لار: ۵۸ میلیون مترمکعب آب، ۶ درصد پُرشدگی و ۲۵ درصد کاهش.

سد طالقان: ۲۱۲ میلیون مترمکعب آب، ۵۱ درصد پُرشدگی و ۳۲ درصد کاهش.

سدهای لتیان و ماملو: مجموعاً ۶۰ میلیون مترمکعب آب، ۱۹ درصد پُرشدگی و ۴۵ درصد کاهش.

این وضعیت نه تنها در تهران، بلکه در سایر نقاط کشور نیز بحرانی است.

سد دوستی (مشهد) با ۶۵ درصد کاهش، سد استقلال (هرمزگان) با ۷۸ درصد کاهش، سد شمیل و نیان (هرمزگان) با ۱۰۰ درصد کاهش، سد سفیدرود با ۷۵ درصد کاهش، سد نسا (کرمان) با ۶۱ درصد کاهش، سد وشمگیر (گلستان) با ۹۷ درصد کاهش، و سد رودبال داراب با ۷۱ درصد کاهش مواجه هستند.

تکرار خشکسالی برای پنجمین سال متوالی در استان تهران و کاهش ۴۲ درصدی بارندگی‌ها نسبت به بلندمدت، در کنار افزایش جمعیت، چالش‌ها را دوچندان کرده است.

در چنین وضعیتی خبرگزاری فارس یکی از راه حل‌های پیشنهادی را چنین عنوان کرده است:

راهکارهای کوتاه‌مدت

دولت برای مقابله با بحران آب تهران، طرح انتقال آب از سد طالقان به آبگیر بیلقان در ابتدای سد کرج را در دستور کار قرار داده است. تاکنون ۵۳ کیلومتر از این خط ۵۴ کیلومتری لوله‌گذاری شده و نصب شیرآلات در حال انجام است. با تکمیل این طرح، قرار است پنج مترمکعب در ثانیه آب از طالقان به تهران منتقل شود و در مجموع، بین ۱۰ تا ۱۱ مترمکعب در ثانیه آب با کیفیت به تهران برسد.

با این حال، برخی از کارشناسان معتقدند این اقدامات تنها «مُسکن» و راه ‌حل‌های کوتاه‌مدت هستند.

عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو و محسن اردکانی، مدیرعامل آب و فاضلاب استان تهران، هر دو بر ضرورت دست‌کم ۲۰ درصد صرفه‌جویی در مصرف آب تأکید کرده‌اند. اردکانی اعلام کرده که تاکنون حدود ۸ درصد صرفه‌جویی در مصرف آب تهران از طریق کاهش فشار آب و مدیریت مصرف محقق شده است.

این در حالی است که بحران آب در ایران نتیجه ده‌ها بی‌برنامگی و ناکارآمدی دولت‌ها در ایران و عدم مدیریت منابع آبی کشور است.

هشدار پزشکیان

مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران، روز گذشته پنج‌شنبه ۹ مرداد با هشدار درباره جدی بودن بحران آب، بر لزوم تناسب بین منابع و مصارف تأکید کرد و گفت:

او با اشاره به پروژه انتقال آب از طالقان و سایر بخش‌های استان برای تأمین نیاز تهران، گفت حتی این اقدامات نیز بدون مدیریت صحیح مصرف، مشکل را حل نخواهد کرد.

فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت نیز روز جمعه اعلام کرد که پیشنهاد تعطیلی سراسری در مردادماه با هدف صرفه‌جویی در مصرف آب و برق مطرح شد، اما مشخص شد که این صرفه‌جویی در حدی نیست که تعطیلی عمومی را توجیه کند.