«به عهده طبیعت بگذار»: چگونه جذب حشرات برای از بین بردن آفات، به کاهش وابستگی به سموم شیمیایی کمک کرد
یک حشره‌شناس استرالیایی با ساخت اسپری خوراکی ساده توانست حشرات شکارچی را به مزارع جذب کند تا آفات را نابود کنند، روشی ارزان، ایمن و پایدار که وابستگی به سموم شیمیایی را کاهش می‌دهد و حالا در چند کشور جهان اجرا می‌شود.
بخش محیط زیست
وقتی دکتر «رابرت منساه» در تلاش برای جلوگیری از نابودی مزارع پنبه به‌وسیله کرم غوزه بود، این ایده به ذهنش رسید که شاید حشرات دیگر بتوانند راه‌حل باشند.
به گزارش گاردین، در دهه ۱۹۹۰، کرم غوزه در استرالیا خسارت سنگینی به مزارع پنبه وارد می‌کرد. لاروهای این پروانه‌ها محصولات را سریع‌تر از آنچه کشاورزان بتوانند آنها را نابود کنند، می‌بلعیدند. کشاورزان در یک «رقابت تسلیحاتی» با این آفت گرفتار شده بودند و مدام سم بیشتری استفاده می‌کردند تا با گونه‌ای که به‌شدت در برابر سم مقاوم شده بود مبارزه کنند، اما در این روند بسیاری از حشرات مفید نیز کشته می‌شدند.
منساه، حشره‌شناس «مؤسسه تحقیقات پنبه»، به جای ادامه این مسیر مخرب، به این فکر افتاد که شاید بتوان از حشرات شکارچی برای انجام این کار کمک گرفت. او آزمایش‌هایی انجام داد و در نهایت یک اسپری خوراکی ساده ساخت:
مخلوطی از مواد غذایی بر پایه مخمر و شکر که در آب حل شده و روی محصول پاشیده می‌شود. این محلول بویی منتشر می‌کند که توسط حشرات شکارچی مفید شناسایی شده و آنها را به مزارع جذب می‌کند تا آفات را از بین ببرند.
وقتی اسپری را در مزارع آزمایش کرد، دید که می‌تواند شکارچیانی مانند کفشدوزک‌ها و بال‌توری‌ها را جذب کند. او همچنین پیشنهاد داد که یک محصول پناهگاهی، مثل گل شبدر همیشه‌سبز، کاشته شود تا این حشرات در طول سال باقی بمانند و با پایان فصل و سم‌پاشی در زمین‌های اطراف از بین نروند. این آغاز یک کارزار بین‌المللی از پایین به بالا بود که منساه با همکاری چندین نهاد خیریه برای آموزش این روش پایدار کشاورزی پیش برد.
از زمانی که اثرات مخرب آفت‌کش‌ها شناخته شد، روش‌های جایگزین مورد توجه قرار گرفت. این رویکرد که وابستگی به سموم را کاهش می‌دهد، «مدیریت تلفیقی آفات» (IPM) نام دارد.
دکتر «سامانتا کوک»، بوم‌شناس رفتاری در مؤسسه کشاورزی «راتمستد ریسرچ» می‌گوید مدیریت تلفیقی آفات مفهومی است که به دهه ۱۹۵۰ بازمی‌گردد. پیش از استفاده از آفت‌کش‌ها، یا حتی جایگزین‌های کم‌ضرر مانند قارچ‌ها و باکتری‌های کشنده آفات، می‌توان از مجموعه روش‌هایی برای جلوگیری از رشد جمعیت آفات استفاده کرد.
او می‌افزاید:
من آن را مثل یک هرم می‌بینم. در پایه، ابزارهای مدیریتی وجود دارند: تناوب کشت باعث کاهش آفات در خاک می‌شود. عنصر کلیدی دیگر، پایش جمعیت آفات و تعیین آستانه‌هایی است که پس از آن باید اقدام به کنترل کرد.
جذب شکارچیان طبیعی یکی از همین روش‌هاست و حوزه تخصصی منساه محسوب می‌شود. کوک می‌گوید:
دشمنان طبیعی راه خوبی برای کاهش وابستگی به حشره‌کش‌ها هستند. اگر مراقب موجوداتی باشیم که آفات را می‌خورند، نیازی نیست خودمان آفات را بکشیم ـ این کار را می‌توان به طبیعت سپرد.
در سال ۲۰۰۵، منساه اسپری‌های خوراکی را به بنین برد؛ جایی که شبکه اقدام علیه آفت‌کش‌ها (PAN UK) به کشاورزان برای گذار به کشاورزی ارگانیک کمک می‌کرد. آنجا، استفاده نادرست از سموم شیمیایی سلامت مردم را به‌شدت به خطر انداخته بود.
منساه می‌گوید:
دیدم کشاورزان ظرف‌های مواد شیمیایی را در برکه‌ای می‌شویند که دام‌ها از آن آب می‌خوردند. حتی بعضی از این ظرف‌ها را برای ذخیره آب آشامیدنی خانواده استفاده می‌کردند. آب عملاً مسموم بود.
او این وضعیت را یادآور دوران کودکی‌اش در غنا می‌داند، زمانی که مردم از DDT برای کشتن ماهی‌ها در رودخانه استفاده می‌کردند و سپس آن ماهی‌ها را می‌خوردند.
این اسپری‌های ارزان، ایمن و مؤثر در بنین محبوب شدند و هزاران کشاورز از آنها استفاده کردند. منساه سپس آنها را به جنوب اتیوپی برد، جایی که روی سبزیجات هم موفق عمل کردند، و بعد به ویتنام، روی ذرت.
نهاد «Better Cotton» اکنون این اسپری‌ها را در ایالت‌های ماهاراشترا، گجرات و تلانگانا هند آزمایش می‌کند و ۲۱۴ هزار کشاورز را آموزش داده است. با این حال، یک مشکل بزرگ وجود دارد: تولید و استفاده از این محلول‌ها زمان‌بر و پرزحمت است، چون کشاورزان باید خودشان آن را بسازند و مرتب اسپری کنند. این دشواری باعث می‌شود روش‌های پایدار در مقیاس جهانی به سختی جایگزین آفت‌کش‌های شیمیایی شوند—هرچند حشره‌شناسان هشدار می‌دهند که آفات دیر یا زود در برابر هر آفت‌کش شیمیایی مقاوم می‌شوند.
پروفسور «مارسل دیکه» از دانشگاه واخنینگن می‌گوید:
حشرات از نظر ژنتیکی متنوع‌اند و هرگز ۱۰۰٪ از بین نمی‌روند. اگر حتی ۱٪ باقی بماند که مقاوم باشد، این ویژگی را به نسل بعد منتقل می‌کند و به‌سرعت در جمعیت پخش می‌شود.
دیکه تأکید می‌کند که اسپری‌های خوراکی «گلوله جادویی» نیستند، اما می‌توانند در کنار سایر روش‌ها، به تقویت جمعیت حشرات مفید کمک کنند.
با این حال، حتی در بریتانیا هم اجرای گسترده مدیریت پایدار آفات آسان نیست. دکتر «استفانی ویلیامسون» از PAN UK می‌گوید:
هزینه آفت‌کش‌ها بخش کوچکی از مخارج کشاورزی است، پس انگیزه اقتصادی زیادی برای کاهش مصرف آن وجود ندارد. بیمه محصولات هم معمولاً کشاورز را مجبور می‌کند همه اقدامات ممکن، از جمله آفت‌کش‌های مصنوعی، را انجام دهد.
او اضافه می‌کند که کاهش حمایت دولت از کشاورزی دوستدار طبیعت، مانع بزرگی برای تغییر روش‌هاست. او می‌گوید:
کل سیستم در حال حاضر از کشاورزان برای حرکت به سمت رویکردهای کشاورزی-اکولوژیکی بیشتر حمایت نمی‌کند. و متأسفانه، دولت جدید در حال کاهش بودجه خود برای کشاورزی سازگار با طبیعت است که واقعاً شرم‌آور است، زیرا کشاورزان در حال بازنگری در روش‌های خود هستند، اما حمایت کافی از سوی دولت برای تغییر آنها وجود ندارد.
پروفسور «طارق بات» عضو کمیته تخصصی آفت‌کش‌های بریتانیا می‌گوید باید پژوهش‌های بیشتری انجام شود تا کارایی اسپری‌های خوراکی در شرایط اقلیمی و کشاورزی مختلف ارزیابی شود:
اینکه از مواد محلی استفاده کرده‌اند و نتیجه گرفته‌اند، امیدوارکننده است، اما هنوز پرسش‌های زیادی باقی مانده.
راهکارهایی مانند استفاده از حشرات شکارچی و اسپری‌های خوراکی نشان می‌دهد که برای مقابله با بحران آفات و کاهش وابستگی به آفت‌کش‌های شیمیایی، می‌توان به جای مبارزه مستقیم با طبیعت، با آن همسو شد. این رویکردها بخشی از «کشاورزی بازتولیدی» و «مدیریت تلفیقی آفات» هستند که به جای تکیه بر سموم پرخطر، از تنوع زیستی به عنوان یک ابزار طبیعی برای حفظ سلامت مزارع بهره می‌گیرند.
سرمایه‌گذاری در آموزش کشاورزان، حمایت مالی از گذار به روش‌های پایدار، و گسترش پژوهش‌های میدانی می‌تواند این مدل‌ها را از پروژه‌های محدود آزمایشی به راه‌حل‌های فراگیر جهانی تبدیل کند. در جهانی که مقاومت آفات در برابر سموم به سرعت در حال افزایش است، بازگشت به همکاری با اکوسیستم نه تنها ضرورتی زیست‌محیطی، بلکه یک الزام اقتصادی و اجتماعی برای امنیت غذایی آینده به‌شمار می‌آید.
نظرها
نظری وجود ندارد.