پزشکیان به ارمنستان رفت تا درباره کریدور زنگزور گفت‌وگو کند
سفر رئیس‌جمهور ایران به ارمنستان به‌دلیل توافق اخیر آذربایجان و ارمنستان با میانجی‌گری دونالد ترامپ، صورت می‌گیرد. این توافق نگرانی‌هایی برای جمهوری اسلامی ایجاد کرده و سفر پزشکیان از این نظر اهمیت دارد.
بخش خبر
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، پیش از سفرش به ارمنستان، هنگام سوار شدن به هواپیما در فرودگاه مهرآباد تهران دست تکان می‌دهد ـ عکس از خبرگزاری فرانسه
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران در یک سفر رسمی دو روزه به ارمنستان دوشنبه ۲۷ مرداد وارد ایروان، پایتخت این کشور شد و مورد استقبال معاونان نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه ارمنستان قرار گرفت.
پزشکیان در این سفر با نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور ارمنستان دیدار و گفت‌وگو خواهد کرد و چند سند همکاری نیز میان مقامات دو کشور به امضا خواهد رسید.
این سفر پس از آن صورت می‌گیرد که الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، و نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، ۱۷ مرداد/ ۸ اوت توافقی را به میزبانی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، امضا کردند که به موجب آن کریدور زنگزور، آذربایجان را از طریق ارمنستان به نخجوان متصل می‌کند.
پاشینیان امضای این توافق را «گشودن فصلی از صلح» و علی‌اف آن را «نوشتن فصل بزرگی از تاریخ» توصیف کردند.
این کریدور برای آذربایجان، ارمنستان و ترکیه دستاورد مهمی محسوب می‌شود، اما ارتباط ایران با کشورهای قفقاز و روسیه را دشوارتر می‌کند و نفوذ آمریکا را در منطقه افزایش می‌دهد.
پزشکیان پیش از ترک تهران به مقصد ایروان در گفت‌وگویی، ضمن تأکید بر توسعه و تقویت همکاری‌های دو طرف گفت:
در رابطه کریدور شمال به جنوب هم گفت‌وگو خواهیم کرد و مسیر شرق به غرب هم بستر مناسبی برای اینکه روند تجارت را از مسیر شرق به غرب گسترش دهیم، خواهد بود.
پزشکیان نگرانی‌های جمهوری اسلامی در این‌باره را چنین عنوان کرد:
دغدغه‌ای که وجود دارد حضور شرکت‌های آمریکایی در منطقه است و این نگرانی وجود دارد که آن‌ها تحت عنوان شرکت وارد شوند و بعد کارهای دیگری انجام دهند و تجربه نشان داده که آن‌ها به این شکل وارد شده‌اند، بنابراین در مورد دغدغه‌ها و نگرانی‌هایی که وجود دارد گفت‌وگو خواهیم کرد.
وزارت خارجه ایران نیز پیش از این در واکنش رسمی، نگرانی خود را از «پیامدهای منفی هرگونه مداخله خارجی» در منطقه و نزدیکی مرزهای مشترک ابراز کرده و بر لزوم رعایت حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشورها بدون مداخلات خارجی تأکید و اعلام کرده بود که تهران «تمام تدابیر سیاسی، حقوقی و اقتصادی» را برای تأمین منافع ملی خود اتخاذ خواهد کرد.
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران در گفت‌وگوی تازه‌ای با خبرگزاری دولتی ایرنا، اعلام کرد که نگرانی اصلی ایران، تغییرات ژئوپلیتیک در منطقه است و تهران چنین تغییراتی را نمی‌پذیرد.
عراقچی با اشاره به بیانیه‌ای که بین ارمنستان و آذربایجان امضا شده، تأکید کرد که در این بیانیه، دو طرف بر احترام به مرزهای شناخته‌شده بین‌المللی و حاکمیت کشورها تأکید کرده‌اند که به ظاهر نگرانی‌های ژئوپلیتیک ایران را برطرف کرده است. او همچنین افزود مقامات ارمنستانی به ایران اطمینان داده‌اند که به هیچ وجه نیروی نظامی یا امنیتی آمریکایی در ارتباط با این کریدور در خاک آن‌ها حضور نخواهد یافت.
با این حال، ایران همچنان نگران تأثیرات اقتصادی این کریدور بر سهم خود از ترانزیت منطقه‌ای و درآمدهای حاصل از آن است. عراقچی اشاره کرد که در مذاکرات با ارمنستان، تلاش خواهد شد تا سازوکاری اطمینان‌بخش برای حفظ منافع ایران ایجاد شود.
او همچنین تأکید کرد که روسیه و ایران در مورد مخالفت با حضور نیروهای فرامنطقه‌ای در قفقاز جنوبی مواضع مشابهی دارند. او افزود که ارمنی‌ها اصرار دارند که از کلمه «کریدور» برای این مسیر استفاده نشود، زیرا این کلمه می‌تواند حاکمیت کشور را تضعیف کند و آن‌ها این پروژه را تنها یک جاده می‌دانند که تحت حاکمیت کامل ارمنستان خواهد بود.
خبرگزاری ایرنا در تحلیلی سفر پزشکیان به ارمنستان را بسیار حائز اهمیت دانسته و نوشته است که این سفر در تثبیت موقعیت ایران در منطقه قفقاز تأثیر به‌سزایی خواهد داشت.
ایرنا افزوده است که سفر پزشکیان نشان‌دهنده اولویت دیپلماسی همسایگی برای دولت چهاردهم و تلاش برای تثبیت موقعیت ایران در قفقاز است و ایران با هرگونه تغییر در مرزها، خدشه به تمامیت ارضی کشورها و حضور نیروهای خارجی در منطقه، قاطعانه مخالفت خواهد کرد.
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت نیز در یادداشتی ضمن اعلام حمایت مشروط جمهوری اسلامی از توافق ارمنستان و آذربایجان، نوشته است:
جمهوری اسلامی ایران نگرانی‌های خود درباره هرگونه حضور خارجی در این روند را آشکارا بیان کرده است.
علی‌اکبر ولایتی مشاور علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در امور بین‌الملل نیز در واکنش به طرح ایجاد کریدور زنگزور، با بیان اینکه طرح کریدور با هدف تجزیه ارمنستان طراحی شده و با مخالفت مردم این کشور مواجه است، گفت:
ایران با یا بدون همکاری روسیه با این پروژه مقابله خواهد کرد و ایده ترامپ در «اجاره کریدور» غیرواقع‌بینانه و نشانه ساده‌لوحی او است و امنیت منطقه، خط قرمز ایران است.
ایران به‌ویژه از آن‌چه که آن را از دست دادن ارتباط مرزی با ارمنستان با پروژه کریدور زنگزور می‌داند عصبانی است. ایران و ارمنستان مسیر جایگزین شمال-جنوب را همراه با هند به‌عنوان جایگزینی برای کریدور زنگزور آغاز کرده بودند، اما هیچ‌یک از طرفین توانایی مالی برای سرمایه‌گذاری در چنین پروژه بزرگی را ندارند.
تهران کریدور زنگزور را از منظر ژئوپلیتیک تحلیل می‌کند و معتقد است که اجرای آن، نفوذ ایران را در قفقاز کاهش می‌دهد.
مسعود پزشکیان پس از سفر به ارمنستان راهی بلاروس خواهد شد. پزشکیان درباره سفرش به بلاروس نیز گفت:
نگاه ما و آن‌ها در سال‌های اخیر در مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی علمی خیلی به هم نزدیک بوده است. بلاروس در اکثر مجامع بین‌المللی از مواضع جمهوری اسلامی دفاع کرده است.
نظرها
نظری وجود ندارد.