ایران، سومین کشور جهان در گستردگی بحران فرونشست؛ میراث فرهنگی در معرض نابودی است

خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران در گزارشی نوشته است که‌ایران سومین کشور دنیا از نظر گستردگی فرونشست است؛ پدیده‌ای که نه‌تنها زمین‌های کشاورزی و سکونتگاه‌ها را تهدید می‌کند، بلکه آثار تاریخی بی‌بدیل کشور را نیز در معرض تخریب قرار داده است.

علی بیت‌اللهی، رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفتگو با تسنیم با بیان اینکه عامل اصلی فرونشست در ایران «بیلان منفی آب» است، توضیح داد:

او تاکید کرد که در اطراف تهران سطح آب زیرزمینی که روزگاری در عمق ۲۰ تا ۳۰ متری بود، اکنون به بیش از ۱۲۰ متر رسیده و در بسیاری موارد دیگر اثری از آب باقی نمانده است. پیامد این وضعیت، نشست زمین، از بین رفتن آبخوان‌ها و جاری شدن روان‌آب‌ها در سطح است که به نابودی خاک حاصلخیز و تبدیل دشت‌های پرمحصول به بیابان منجر می‌شود.

بیت‌اللهی هشدار داد:

هم‌اکنون بیش از ۸۰۰ شهر و ۱۶ کلان‌شهر ایران در معرض خطر فرونشست قرار دارند. سرعت نشست زمین در برخی نقاط بحرانی از جمله جنوب البرز، ورامین، کاشان، مرودشت و کرمان بین ۲۰ تا ۴۰ سانتی‌متر در سال گزارش شده است؛ نرخی که چندین برابر استاندارد جهانی محسوب می‌شود.

این بحران، علاوه بر تهدید میراث فرهنگی، زیرساخت‌های کلیدی کشور مانند خطوط ریلی، جاده‌ها، شبکه‌های لوله و حتی شهرهای پرجمعیت را با خطر جدی روبه‌رو کرده است.

به گفته کارشناسان، ریشه اصلی این فاجعه در مدیریت ناکارآمد منابع آب، توسعه کشاورزی غیرپایدار، حفر چاه‌های غیرمجاز و تغییرات اقلیمی نهفته است؛ عواملی که در کنار تحریم‌های بین‌المللی و نبود فناوری‌های نوین، وضعیت را به مرحله‌ای بحرانی رسانده است.

کارشناسان بارها هشدار داده‌اند که فرونشست پایداری سرزمینی ایران را به شدت تهدید می‌کند و  اگر امروز مدیریت نشود، فردا نه‌تنها زمین‌های کشاورزی، بلکه تاریخ و هویت ایران در زیر خاک فرو خواهد رفت.