یک شهرک مسکونی و ۴۰ مدرسه در اصفهان به دلیل فرونشست زمین کاملاً تخلیه شده‌اند

علی بیت‌اللهی، رئیس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی پدیده فرونشست در مناطقی از اصفهان را بسیار جدی دانست و گفت:

بیت‌اللهی افزود:

به‌تازگی در روز دوشنبه ۱۷ شهریور در محدوده چهارراه فرشادی بخشی از راست‌گرد خیابان هشت‌بهشت غربی اصفهان زمین ریزش کرد و حفره‌ای با عمق ۱۵ متر و عرض ۶ متر در خیابان ایجاد شد.

رئیس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به نگرانی‌ها درباره جدی بودن خطر فرونشست در شهر اصفهان با توجه به فرونشست خیابان هشت بهشت گفت:

به‌گفته او، عامل تغذیه سفره‌های زیرزمینی کل شهر اصفهان، زاینده‌رود است. اما از اواسط دهه ۹۰ با تشدید بی‌آبی، قطع موقت و چند ماه یک‌بار زاینده‌رود شروع می‌شود و از سال ۹۷ و ۹۸ قطع جریان آب در زاینده‌رود باعث می‌شود آب در سطح زمین جاری نباشد و به زیرزمین نفوذ نکند و سفره‌های زیرزمینی تغذیه نشوند و این پدیده با برداشت‌های بی‌رویه آب‌های زیرزمینی همراه شده و موجب فرونشست‌های زمین شود.

بیت‌اللهی تأکید کرد:

علی قاسم‌زاده، شهردار اصفهان نیز ۱۷ شهریور نیز از گسترش فرونشست زمین در این شهر خبر داد و گفت: «راه‌حل اساسی برای این مشکل، جاری‌شدن دائمی زاینده‌رود است که نیازمند همکاری دستگاه‌های مختلف است.»

او افزود با همکاری محققان دانشگاه‌های تهران، اصفهان و دیگر مراکز «مطالعات گسترده‌ای» انجام شده و نقشه فرونشست شهر تهیه شده است و «ما دقیق می‌دانیم که کدام نقاط شهر در معرض فرونشست هستند».

پیش از آن، سیداسکندر ، رئیس سازمان نقشه برداری کشور در روز ۹ شهریور نسبت به فرونشست زمین در ایران هشدار داده و مهمترین علت این پدیده را برداشت بی‌رویه آب از دشت‌ها، نقاط شهری و فضاهای مختلف دانسته بود.

به‌گفته صیدایی، دشت بهرمان در کرمان با ۳۱ سانتی‌متر بالاترین نرخ فرونشست زمین در ایران را دارد و تهران با ۳۰ سانتی‌متر در رتبه بعدی است؛ در حالی‌که بر اساس استانداردهای جهانی فرونشست از حدود سه سانتی‌متر به بالا به‌عنوان هشدار محسوب می‌شود.

بر اساس داده‌های مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرداری ایران، دشت جنوب و جنوب غربی تهران با نرخ متوسط سالانه ۲۵ تا ۲۷ سانتی‌متر، یکی از بالاترین نرخ‌های فرونشست در جهان را تجربه می‌کند، این رقم در برخی مناطق خاص، مانند دشت ورامین، حتی به ۳۶ سانتیمتر در سال نیز می‌رسد، که شش برابر میانگین جهانی محسوب می‌شود.

خطوط ریلی، بزرگراه‌ها و به‌ویژه خطوط متروی تهران که شریان حیاتی شهر است، همگی در معرض خطر جدی فرونشست زمین قرار دارند.

بر اساس آمار اعلام‌شده در سال‌های اخیر، میزان برداشت سالانه از منابع آب‌های زیرزمینی در ایران از طریق چاه‌ها، از ۹ میلیارد مترمکعب، به ۴۷ میلیارد مترمکعب رسیده و تعداد چاه‌ها ۱۶ برابر و میزان برداشت پنج برابر شده است. حدود نیمی از چاه‌های مورد استفاده در ایران غیرمجاز هستند. کنتورگذاری چاه‌ها و یا روند کسب مجوز هم نتوانسته به‌عنوان عاملی بازدارنده عمل کند.

در ایران متولی برای نظارت و پایش مشکل برداشت بی رویه از آب‌های زیرزمینی وجود ندارد و اغلب داده‌های این حوزه ناشفاف و دسترسی به آن با محدودیت‌های زیادی مواجه است.