پس از دو سال بمباران، کشتار و ویرانی زیرساخت‌ها در غزه حماس و اسرائیل برای مرحله اول «آتش‌بس» توافق کردند

حماس و اسرائیل به‌عنوان دو سوی اصلی مذاکره برای آتش‌بس، رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا و سخنگوی وزارت خارجه قطر در نقش میانجی جداگانه اعلام کردند مذاکرات در شرم‌الشیخ به نتیجه رسید.

در حالیکه حملات اسرائیل به باریکه غزه همچنان ادامه داشت، در نخستین ساعات ۹ اکتبر ۲۰۲۵/ ۱۶ مهر ۱۴۰۴ ماجد الانصاری، سخنگوی وزارت خارجه قطر که یکی از میانجی‌های گفت‌وگوهای دو سال اخیر برای پایان حملات اسرائیل به باریکه غزه بود، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت توافقی در مورد «تمام مفاد و مکانیسم‌های اجرا« مرحله اول طرح آتش‌بس غزه حاصل شده است که «به پایان دادن به جنگ، آزادی گروگان‌های اسرائیلی و اسرای فلسطینی و ورود کمک‌ها منجر خواهد شد».

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا که طرحی ۲۰ ماده‌ای او مبنای این دور مذاکرات بود هم در شبکه اجتماعی تورث که به خودش تعلق دارد، خبر توافق را اعلام کرد. او نوشت اسرائیل و حماس مرحله نخست صلح را امضاء کرده‌اند. این یعنی همه گروگان‌ها به زودی آزاد خواهند شد و اسرائیل به عنوان اولین گام برای صلحی پایدار و قوی نیروهای خود را بر اساس توافق عقب می‎کشد.

او که در طرح پیشنهادی خود اداره غزه پس از آتش‌بس را به یک هیئت بین‌المللی سپرده است، مدعی شد «با همه طرف‌ها عادلانه رفتار خواهد شد! این یک روز عالی برای جهان عرب و مسلمان، اسرائیل، همه کشورهای اطراف و ایالات متحده آمریکا است و ما از میانجیگران، قطر، مصر و ترکیه تشکر می‌کنیم که با ما کار کردند تا این رویداد تاریخی و بی‌سابقه را انجام دهند. خوشا به حال صلح‌طلبان».

حماس خواستار الزام اسرائیل به مفاد قرارداد شد

حماس که از سال ۲۰۰۶ بر غزه حاکم بود هم در بیانیه‌ای دستیابی به توافق را اعلام کرد. این گروه فلسطینی که ۷ اکتبر ۲۰۲۳ با شکستن حصار امنیتی باریکه غزه اقتدار اسرائیل را خدشه‌دار کرد و ۱۱۳۹ از شهروندان غیرنظامی، شهروندان خارجی و نیروهای امنیتی اسرائیلی در پی این حمله کشته شدند، گفت این توافق «شامل پایان جنگ علیه غزه، عقب‌نشینی اشغالگران، ورود کمک‌ها و تبادل اسرا است».

حماس در حمله هفت اکتبر که آن را «طوفان الاقصی» نامید ۲۵۰ نظامی و غیرنظامی اسرائیلی را به اسارت گرفت. در توافق پیشین که ژانویه ۲۰۲۵ اجرا شد ۱۱۷ تن از اسرای اسرائیلی با زندانیان فلسطینی تبادل شدند. بر اساس گزارش رسانه‌ها ۴۷ تن از اسرائیلی‌های به اسارت گرفته شده هنوز در غزه هستند. اسرائیل که وعده کرده بود با حمله به غزه تمام اسرا را به خانه‌هایشان بازگرداند در حملات مداوم به غزه شماری از آنها را کشت. گفته می‌شود تنها ۲۰ تن از اسرای اسرائیلی زنده هستند. بر اساس طرح ۲۰ ماده‌ای حماس مکلف است تمام اسیران زنده و جسد کشته شدگان را به اسرائیل تحویل دهد. اسرائیل نیز در مقابل فلسطینی‌های زندانی را آزاد و در برابر هر یک جسد، جسد ۱۵ فلسطینی را تحویل خواهد داد.

حماس در ادامه از آمریکا، دولت‌های عربی و اسلامی که در اداره غزه نقش خواهند داشت و ائتلاف بین‌المللی خواست «دولت اشغالگر را ملزم به اجرای کامل مفاد توافق کنند و اجازه ندهند که از تعهدات خود شانه خالی کرده یا در اجرای توافق تأخیر و تعلل به خرج دهد.»

این گروه فلسطینی که بر اساس طرح صلح باید خلع سلاح شود و در اداره غزه و کرانه باختری دخالتی نداشته باشد، همچنین از مردم فلسطین در غزه، کرانه باختری و سراسر جهان که «مواضعی شجاعانه، قهرمانانه و با عزت بی‌نظیر ثبت کردند» قدردانی کرد و گفت آنها «برابر طرح‌های فاشیستی اشغالگران که حقوقشان و موجودیتشان را هدف قرار داده بود، ایستادگی کردند. این فداکاری‌ها و مواضع بزرگ نقشه‌های اشغالگران اسرائیلی برای تسلیم و کوچاندن مردم فلسطین را ناکام گذاشت.»

این گروه فلسطینی که در این دور مذاکرات نمایندگان جبهه خلق برای آزادی فلسطین و سایر گروه‌های فلسطینی را در کنار خود داشت، در پایان تاکید کرد: «به عهد خود پایبند است» و «از حقوق ملی مردم تا رسیدن به آزادی، استقلال و حق تعیین سرنوشت» کوتاه نخواهد آمد. جبهه خلق برای آزادی فلسطین به‌صورت رسمی اعلام کرده بود که یک هیئت از این سازمان مارکسیستی با رهبری جمیل مزهر به شرم‌الشیخ رفته تا در کنار دیگر گروه‌های فلسطینی برای رسیدن به هدف مطلوب و پایان جنگ برای همیشه قرار بگیرد.

آغاز روزهای سخت نتانیاهو

در اسرائیل هم بنیامین نتانیاهو که پایان جنگ در غزه آغاز روزهای دشوار برای او خواهد بود در بیانیه‌ای کوتاه گفت: «با کمک خدا همه آنها را به خانه خواهیم آورد». او ادعا کرد اسرائیل به هر چه که خواسته بود رسیده است و «روز بزرگی برای اسرائیل» است.

منابع اسرائیلی پس از اعلام رسمی توافق برای آتش‌بس گزارش کردند دولت برای تصویب این توافق جلسه تشکیل خواهد داد. نتانیاهو نیز در بیانیه خود گفت پنجشنبه ۱۰ اکتبر دولت توافق را تصویب می‌کند تا «آنها به خانه بازگردند». او همچنین با ترامپ تلفنی گفت‌وگو کرد و از او خواست به اسرائیل سفر و در جلسه کنست سخنرانی کند.

به گفته منابع اسرائیلی، حماس شنبه ۱۱ اکتبر تمام اسرائیلی‌های به اسارت گرفته شده را آزاد خواهد کرد. حماس که در دور قبل هر یک از اسرای اسرائیلی را در مراسمی رسمی به نمایندگان صلیب سرخ تحویل می‌داد، این بار توافق کرده است هیچ مراسمی برگزار نکند.

همچنین گفته می‌شود نیروهای اسرائیلی که حمله زمینی برای اشغال شهر غزه در باریکه‌ای که پیش از جنگ دو ساله اسرائیل بزرگترین زندان سرباز جهان نامیده می‌شد و اکنون به دست اسرائیل به ویرانه‌ و گورستانی بزرگ تبدیل شده است، را شروع کرده بودند به مناطق توافق شده عقب‌نشینی خواهند کرد.

هیچ یک از طرفین جزئیات توافق را اعلام نکرده‌اند. سخنگوی وزارت خارجه قطر وعده کرد جزئیات بیشتر این توافق به زودی اعلام شود.

بازسازی غزه ۵۷ میلیارد دلار هزینه دارد

توافق برای آتش‌بس ساکنان باریکه غزه و مناطق در کنترل اسرائیل را خوشنود کرد. انجمن خانواده گروگان‌های اسرائیلی که پیشتر از نتانیاهو خواسته بود توافق را بپذیرد، در بیانیه‌ای از آتش‌بس استقبال کرد. در باریکه غزه هم مردمی که طی دو سال بارها به اجبار جابجا شدند، خانه‌هایشان به ویرانه‌ای بدل شد و بسیاری از بستگان، آشنایان و نزدیکان خود را از دست دادند، اعلام آتش‌بس را جشن گرفتند.

وزارت بهداشت غزه شمار کشته‌شدگان از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ را بیش از ۶۷ هزار نفر و مجروحان را بیش از ۱۶۰ هزار نفر اعلام کرده است. پژوهش‌های مستقل اما شمار واقعی کشته‌شدگان را تا ۱۷ برابر آمار رسمی تخمین زده‌اند. یک پژوهش که در اوت ۲۰۲۵ منتشر شد شمار کشته‌شدگان در باریکه غزه را از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تا آغاز ششمین ماه سال ۲۰۲۵، ۶۸۰ هزار تن برآورد کرد.

علاوه بر این سوء تغذیه که نتیجه استفاده از گرسنگی به‌عنوان سلاح جنگی از سوی اسرائیل بود هم شمار زیادی از کودکان و زنان باردار غزه را در وضعیت خطرناک قرار داده است.

گزارش نهادهای وابسته به سازمان ملل بیانگر از بین رفتن ۹۵ درصد زمین‌های قابل کشت، ۸۷ درصد چاه‌های آب از بین رفته است. مدیر دفتر خدمات سازمان ملل متحد به الجزیره عربی گفت حدود ‌۸۰ درصد زیرساخت‌ها در غزه تخریب شده است و بازسازی آن به ۵۲ میلیارد دلار بودجه نیاز دارد.