دموکراسی مهاجرستیز آلمانی: توافق با طالبان برای اخراج پناهجویان

«مذاکرات با طالبان بسیار پیش رفته است. بنابراین ما می‌توانیم فرض کنیم به‌زودی توافق خواهیم کرد تا با پروازهای منظم برنامه‌ریزی شده آنها را به افغانستان بازگردانیم».

این جملات را وزیر کشور آلمان، الکساندر دوبرنیت از حزب دموکرات مسیحی در تازه‌ترین اظهارنظر در باره وضعیت پناهجویان در آلمان گفته است. دولت ائتلافی آلمان که دو حزب سوسیال دموکرات و اتحاد که دو حزب سوسیال مسیحی و دموکرات مسیحی را شامل می‌شود، در آغاز کار بستن مرزها بر روی پناهجویان و اخراج پناهجویانی که مرتکب جرم شده‌اند را از مهمترین برنامه‌های خود اعلام کرد.

بستن مرزها با اعزام نیروی نظامی به سایر کشورهای اروپا که از سال ۲۰۲۳ در دستور کار دولت آلمان قرار گرفت، از آغاز به کار دولت جدید سختگیرانه‌تر اجرا شد. آنطور که مقام‌های دولتی کاهش بیش از ۴۰ درصدی ورود پناهجویان را از دستاوردهای مهم دولت می‌دانند و می‌گویند که همچنان این مسیر را ادامه می‌دهند

نکته قابل توجه اینکه دولت هزینه کنترل مرزها را در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ بیش از ۸۰ میلیون یورو اعلام کرد. در نیمه نخست سپتامبر دولت در پاسخ به پرسش حزب چپ که خواستار اعلام هزینه کنترل مرزها شده بود، اعلام کرد تا پایان ژوئن ۸۰٬۵ میلیون یورو که کسر بزرگی از آن بابت تهیه غذا، تامین جای خواب و پرداخت اضافه کاری به ماموران کنترل مرزی بود، هزینه شده است.

در نتیجه این اقدام دولت آلمان شمار پناهجویانی که به آلمان وارد شدند در سال ۲۰۲۵ کاهش چشمگیری داشته است. در ماه اوت بر اساس اعلام وزارت مهاجرت و امور پناهندگان تقاضای پناهندگی در مقایسه با اوت ۲۰۲۵، ۸۵ درصد کمتر بود. همین کاهش که در ۹ ماه نخست سال حدود ۶۰ درصد اعلام شده است، سبب شد وزیر کشور آلمان هزینه ۸۰ میلیون یورویی برای کنترل مرزها را سرمایه‌گذاری توصیف کند.

وزارت مهاجرت و پناهندگی در سپتامبر ۲۰۲۵ گفت درخواست پناهندگی برای نخستین بار در مقایسه با ۹ ماه اول سال ۲۰۲۴، ۵۱ درصد کمتر بوده است. آمار درخواست پناهندگی برای بار نخست از ۱۷۹ هزار و ۲۹۹ مورد در سال ۲۰۲۴ به ۸۷ هزار و ۷۸۷ مورد کاهش یافته است. در سه فصل اول سال ۲۰۲۵ در مجموع ۱۲۴ هزار و ۲۱۰ تقاضای پناهندگی در آلمان ثبت شده است. همزمان با این وضعیت دولت آلمان پذیرش پناهجویان بر اساس قوانین داخلی و همینطور الحاق به خانواده برای پناهجویان کمتر از ۱۸ سال را لغو کرده و شمار بسیاری از پناهجویان را با هدف اخراج به کمپ‌های بسته و زندان انتقال داده است.

دیدار با جولانی، توافق با طالبان: مرزها مهم‌اند

پناهجویان در یک دهه اخیر به «مساله تعیین کننده» در انتخابات آلمان تبدیل شده است. حزب راست افراطی آلترناتیو برای آلمان با تکیه بر همین موضوع و برجسته کردن پناهجویان و مهاجران به‌عنوان اصلی‌ترین عامل وضعیت اقتصادی، بحران مسکن، بیکاری و همینطور افزایش جرم و ناامنی توانسته است به دومین حزب و در برخی مناطق نخستین حزب مقبول اکثریت تبدیل شود. در سال گذشته ابتدا اسناد نشست این حزب با حضور شمار دیگری از جریان‌های ضدمهاجر که در آن سند اخراج مهاجران به عنوان برنامه دولت بعدی مکتوب شده بود، فاش شد و به فاصله چند ماه بعد حضور دو تن از اعضای این حزب در یک نشست محرمانه «نازی‌های جوان» در سوئيس به رسانه‌ها درز کرد.

مهمتر از سندی که به «ری‌ میگرانت» شهره شد، سخنان یک عضو آلترناتیو برای آلمان در نشست نازی‌های جوان بود که به آنها گفته بود مهم نیست دیگر این حزب به قدرت برسد یا نه، چونکه اخراج مهاجران به موضوع اصلی جامعه تبدیل شده و هر حزبی که پیروز شود مجبور به اجرای آن است.

به فاصله کوتاهی پس از افشای این جلسه و تشکیل دولت جدید در آلمان، اخراج پناهجویان، متوقف کردن پذیرش پناهجویان، لغو الحاق به خانواده و همچنین لغو قانون تابعیت که امکان شهروندی را برای مهاجران تسهیل می‌کرد به‌عنوان مهمترین سیاست‌های دولت نشان داد که بخش زیادی از آنچه که حزب آلترناتیو برای آلمان وعده کرده بود به دست سوسیال دموکرات‌ها و دموکرات مسیحی‌ها انجام خواهد شد.

پیش از این هم وزیر خارجه وقت آلمان بلافاصله پس از سقوط بشار اسد به سوریه سفر و در آنجا با احمد الشرع _ محمد الجولانی _ رهبر جدید سوریه دیدار کرد تا زمینه را برای اخراج سوریه‌ای‌ها فراهم کند. رسانه‌های آلمان گزارش کردند تا پایان نیمه نخست سال ۲۰۲۵ چهار هزار سوریه‌ای به سوریه بازگشته‌اند که نزدیک به ۱۰۰۰ تن از آنها در پوشش برنامه تشویق به ترک آلمان به این کار تن دادند. آلمان همان زمان رسیدگی به پرونده پناهجویان سوریه‌ای را متوقف کرد و گفت که با حاکم جدید برای اخراج پناهجویان گفت‌وگو می‌کند.

وزیر کشور آلمان سپتامبر ۲۰۲۵ گفت که دولت امسال به دنبال توافق با سوریه برای اخراج «مهاجران مجرم» و بعد از آن «مهاجران بدون اقامت» است. به گفته او تا اوت ۲۰۲۵ هزار و ۷۶۸ سوریه‌ای «داوطلبانه» آلمان را ترک کردند. شمار سوریه‌ای‌ها در آلمان حدود یک میلیون نفر اعلام شده است. دولت قصد دارد دستکم ۲۰۰ هزار سوریه‌ای بدون اقامت را اخراج کند.

برای افغانستانی‌ها وضعیت دشوارتر است چرا که در سالهای اخیر بسیاری از آنها مشمول پناهندگی نشده‌اند. در یک گزارش آماری منتشر شده فاش شده است در سال جاری ماه به ماه نسبت رد تقاضای پناهندگی افغانستانی‌ها افزایش یافته و در ششمین ماه سال ۲۰۲۵، به ۶۰ درصد متقاضیان پاسخ منفی داده شده است. پیش از این دولت آلمان گفته بود ۱۱ هزار و ۵۰۰ افغانستانی در فهرست اخراج قرار دارند.

دست دوستی با طالبان، تبلیغ اسلام هراسی

دولت آلمان در روزهایی که در تلاش است با طالبان و الشرع بر سر اخراج ده‌ها هزار پناهجو و حتی پناهنده به توافق برسد که بخشی از رسانه‌ها و جریان‌های مهاجرستیز به صورت مستمر نسبت به «گسترش اسلام‌گرایی» در آلمان هشدار می‌دهند.

پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ در آلمان معترضان به جنگ و نسل‌کشی در غزه اغلب «اسلام‌گرا» نامیده شدند. انتقاد از اسرائیل، حتی بر پایه گزارش نهادهای بین‌المللی «یهودستیزی» و «اسلام‌گرایی» توصیف شد تا آنجا که یک عضو «صدای یهودیان برای صلح و برابری» با اتهام «همکاری با اسلام‌گرایان تندرو» روبرو شد. در آلمان در هر واقعه مرگباری که با حمله یک فرد به محیط‌های جمعی رخ دهد، چنانچه مهاجم غیرآلمانی باشد بلافاصله پیوند او با «اسلام» جستجو و برجسته می‌شود.

در روزهای پایانی ۲۰۲۴ در ماگدبورگ یک فرد به محل بازار سال نو حمله کرد. او تبعه عربستان سعودی بود و به همین سبب به سرعت به نقل از مقام‌های دولتی گفته شد ممکن است مهاجم انگیزه مذهبی داشته است. به فاصله کوتاهی فاش شد که مهاجم بارها در شبکه‌های اجتماعی از اسلام اعلام برائت کرده است. او حتی در یک گفت‌وگو با روزنامه «فرانکفورتر آلگماینته» گفته بود که نقدهای زیادی به اسلام دارد و چیزی به اسم اسلام خوب وجود ندارد. با وجود این اما رسانه‌های آلمان همچنان اصرار داشتند «اسلام» انگیزه طالب برای حمله بوده است.

یک نمونه دیگر در فوریه ۲۰۲۵ یک تبعه افغانستان با خودرو به داخل تظاهراتی که از سوی اتحادیه کارگران در مونیخ سازمان داده شده بود، رفت. او ۲۴ ساله، دارای اقامت و مشغول به آموزش فنی و حرفه‌ای بود. پیش از مشخص شدن جزئیات ابتدا رسانه‌ها به نقل از شاهدان عینی نوشتند او هنگامی که با خودرو به سمت جمعیت حرکت می‌کرد، فریاد می‌زد «الله اکبر».

اینکه شاهدان عینی چگونه صدای او را از درون خودرو با که شیشه‌هایش کاملا بسته بودند، شنیده بودند در همان آغاز یک علامت سوال بود و نشانی برای برجسته کردن هویت مذهبی مهاجم. مسئولان محلی هم ادعا کردند او اقامت نداشته و باید زودتر از آلمان اخراج می‌شد. البته این ادعا چند ساعت بعد پس گرفته شد اما اثرش را بر شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها گذاشته بود. برای اثبات «انگیزه اسلامی» مهاجم، خبرنگاران صفحه‌های مربوط به او در شبکه‌های اجتماعی را جستجو کردند تا نشانی از نماز خواندن یا جمله‌ای در ارتباط با اسلام بیابند.

در ادامه این تلاش سرانجام سراغ دوستان، همکلاسی‌ها و حتی افرادی که با او در یک باشگاه ورزش می‌کردند رفتند تا از زبان یک نفر بشنوند او در میانه یک مسابقه به خاطر نماز خواندن از سالن خارج شد. فرهاد از فوریه ۲۰۲۵ حبس شده است.

در مقابل همانقدر که مرتکبان جرایم چنانچه مهاجر باشند بر هویت مذهبی آنها تاکید می‌شود، برای آلمانی‌ها نخستین عامل و انگیزه «بیماری های روانی» است. یک نمونه؛ سوم مارس ۲۰۲۵ یک مرد آلمانی ۴۰ ساله در مانهایم به پیاده رو رفت، دو تن را کشت و ۱۱ تن را زخمی کرد. در شرایطی که رسانه‌های آلترناتیو و گروه‌های چپ سوابق مهاجم را در پیوند با جریان‌های راست افراطی منتشر کردند، مقام‌های محلی گفتند هیچ مدرکی مبنی بر انگیزه سیاسی مهاجم وجود ندارد و او مشکل روحی و روانی دارد.

برجسته‌سازی «اسلام‌گرایی» و «پناهجویان» به‌عنوان دو مساله اصلی در آلمان موجب افزایش خشونت بر پناهجویان و مهاجران با پیشینه اسلامی شده است. تنها در نیمه نخست ۲۰۲۵ بیش از ۶۰۰ حمله به پناهجویان در فضاهای عمومی ثبت شده است. پلیس در سال ۲۰۲۴ دو هزار و ۲۱۰ حمله به پناهجویان را ثبت کرد. این حملات جدای از ۲۷۱ حمله به مراکز اسکان جمعی پناهجویان بود. در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ هم مراکز اسکان پناهجویان ۷۹ بار مورد حمله قرار گرفتند.

گزارش‌های دوره‌ای نهادهای دولتی در باره «ارتکاب جرم» در شش ماه نخست سال ۲۰۲۵ بیانگر افزایش جرم با انگیزه سیاسی راستگرایانه است. در نیمه نخست این سال ۱۷ هزار و ۸۳ ارتکاب به جرم با انگیزه سیاسی راستگرایانه افراطی ثبت شد که بیش از شش هزار فقره خشونت‌آمیز بودند. در سال ۲۰۲۴ آلمان ۴۲ هزار ۷۸۸ فقره ارتکاب جرم با انگیزه سیاسی راستگرایانه ثبت کرد که نسبت به سال قبل‌تر (۲۰۲۳) ۱۳ هزار فقره بیشتر بود.

دولت آلمان که به مجری بخشی از سیاست‌های حزب آلترناتیو برای آلمان بدل شده است، با این حال همچنان نسبت به خشونت رو به گسترش جریان‌های ضد مهاجر و نئونازی «نرمش» به خرج می‌دهد و در مقابل مهاجران و حتی گروه‌های چپ خودسازمانده که در پیوند با مهاجران و حقوق آنها فعال هستند را جرم‌انگاری می‌کند. در ماه‌های اخیر پس از خشونت آشکار پلیس با معترضان گزارش‌های متعددی از نژادپرستی گسترده در پلیس و نهادهای دولتی منتشر شده است. در یک پژوهش که توسط دیده‌بان ملی نژادپرستی آلمان انجام شده است، ۶۱ درصد زنان مسلمان گفته‌اند حداقل در ماه یک بار برخورد نژادپرستانه یا تبعیض‌آمیز را تجربه کرده‌اند. ۱۶ درصد دیگر هم گفته‌اند کمتر از یک مرتبه در ماه این تجربه را داشته‌اند. تنها ۲۳ درصد پاسخ‌شان منفی بود. برای مردان که کمتر در معرض برخوردهای نژادپرستانه قرار می‌گیرند، چرا که پوشش زنان مسلمان آنها را در معرض حملات نژادپرستانه بیشتری قرار می‌دهد ۵۲ درصد حداقل یک بار در ماه، ۱۸ درصد به ندرت در یک ماه در معرض برخورد نژادپرستانه قرار گرفتند.

پاسخ آلمانی‌ها با پیشینه مهاجرت به این پرسش هم نشان می‌داد حتی با دریافت شهروندی آلمان و متولد شدن در این کشور همچنان به عنوان عضو این جامعه پذیرفته نشده‌اند. ۵۰ درصد زنان و ۴۵ درصد مردان آلمانی با پیشینه مهاجرت حداقل یک بار در ماه در معرض رفتارهای نژادپرستانه و تبعیض‌آمیز قرار گرفته بودند. این نسبت برای سیاهپوستان زن ۶۳ و مرد ۶۲ درصد بود.