«استادان» رانت و قصه چمن ورزشگاه‌ها

ده هفته از بیست و پنجمین دوره لیگ برتر فوتبال مردان ایران در حالی برگزار شده است که دو باشگاه پرطرفدار پرسپولیس و استقلال تهران همچنان نمی‌توانند از ورزشگاه آزادی استفاده کنند. تراکتور تبریز هم به استادیوم سهند یا یادگار تبریز دسترسی ندارد. استقلال خوزستان خانه به دوش است و چادرملو یزد پس از هشت هفته به ورزشگاه خانگی بازگشت. سپاهان اصفهان هم وضعیتی مشابه دارد؛ چمن نقش جهان و باغ‌فردوس استاندارد و مناسب نیستند. نامناسب بودن زمین‌های بازی و طولانی شدن بازسازی ورزشگاه‌ها چه دلیلی دارد و چه کسانی از بازسازی سود می‌برند؟

بازسازی بزرگترین استادیوم ایران تا سال ۱۴۰۵ ادامه خواهد داشت. پیمانکار این پروژه قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء سپاه پاسداران است که از سال ۱۴۰۲ مجری پروژه‌ای به ارزش اولیه ۱۹۰۰ میلیارد تومان شد. در آغاز کار پیمانکار وعده کرد طی پنج ماه بازسازی را انجام دهد.

حالا اما در حالی که استقلال تهران مجبور است با رقیبان آسیایی خود در قلعه حسن‌خان بازی کند و شهرآورد تهران در اراک برگزار خواهد شد، مدیرعامل شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی گفته است تا پایان ۱۴۰۵ بازسازی آزادی ادامه خواهد داشت. یعنی پروژه‌ای که باید در پنج ماه به پایان می‌رسید حداقل بیش از۳۰ ماه، شش برابر زمان تعهد شده، طول خواهد کشید.

نکته قابل توجه سخنان حسین طلا، مدیرعامل سابق توسعه و تجهیز اماکن ورزشی در دی ۱۴۰۳ است که زمان اجرای این قرارداد را ۱۸ ماه، از تیر ۱۴۰۳ اعلام کرد. پیمانکار یک مرتبه مدعی شد بخش بزرگی از بازسازی را انجام داده است. ۳۰ اسفند ۱۴۰۳ مسابقه ایران و امارات اما نه فقط دروغ پیمانکار را فاش که فدراسیون فوتبال و سازمان ورزش ایران را شرمنده کرد. تنها ده دقیقه پس از آغاز بازی، برق ورزشگاه قطع و بازی متوقف شد. پس از پایان این مسابقه ادعا شد بارش باران و ریزش آب سبب این آبروریزی شده است.

علاوه بر زمان، هزینه این پروژه هم بیشتر از توافق اولیه خواهد بود. «فوتبال ۳۶۰» ۲۴ مهر ۱۴۰۴ از دو برابر شدن بودجه بازسازی آزادی پرده برداشت و نوشت احتمال اینکه این مبلغ به ۴۰ میلیون دلار برسد، وجود دارد.

در سال ۱۴۰۴ مبلغ قرارداد بازسازی آزادی از ۱۹۰۰ میلیارد تومان به سه هزار و ۲۶۰ میلیارد تومان تغییر یافت. مدیرعامل شرکت توسعه و تجهیزات ورزشی هفتم آبان ۱۴۰۴ گفت:

او پایان قرارداد را هم پایان سال ۱۴۰۵ اعلام کرد و علت آن را قدیمی بودن ورزشگاه دانست. در دفاع از پیمانکار هم مدعی شد که «۴۰۰ نفر در حال کار هستند. به سمت شیفت شبانه هم می‌بریم. از شش و نیم صبح تا پایان شیفت دوم کارگران کار می‌کنند و برای شیفت شب می‌خواهیم تعداد را بالاتر از ۸۰ کارگر کنیم.»

چمن هیربدی چند روزه

تبریز و اصفهان دو قطب دیگر فوتبال مردان به شمار می‌روند. تراکتور تبریز تنها نماینده ایران در لیگ نخبگان آسیا است و شانس بسیاری برای صعود به مرحله بعد و حتی رسیدن به بازی نهایی دارد.

خرید بازیکنان خارجی با کیفیت با هزینه مناسب به همراه سپردن هدایت تیم به دراگان اسکوچیچ کراوات که تیم ملی مردان را به جام جهانی ۲۰۲۲ رساند اما برکنار شد تا ایران سنگین‌ترین شکست در این مسابقه‌ها را تجربه کند، تراکتور را به برترین تیم فوتبال مردان ایران تبدیل کرده است. این تیم اما از بازی در ورزشگاه خانگی خود محروم است. علت آن؟ چمن ورزشگاه یادگار تبریز که مجری بازسازی آن یک شرکت بدسابقه است.

شرکت مجری بازسازی که قرار بود به سرعت چمن ورزشگاه را بازسازی کند در اجرای آن تخلف بسیاری کرده است. سیمکار مغان با قراردادی به ارزش ۶۴ میلیارد تومان، پس از ترک تشریفات به عنوان مجری نصب چمن هیبریدی خریداری شده از ترکیه انتخاب شد.

«تابناک» ۱۳ آبان ۱۴۰۴ با انتشار چند سند مربوط به این قرارداد فاش کرد مبلغ قرارداد از ۱۷ تا ۲۵ میلیارد تبدیل به ۶۴ میلیارد تومان افزایش یافته و قرارداد با توصیه مقام‌های دولتی به شرکت سیمکار مغان سپرده شده است.

این گزارش افشاگرانه همزمان با انتشار نامه معاونت علمی ریاست‌جمهوری که توصیه‌نامه‌ای برای یک شرکت دانش‌بنیان است و چند صفحه از جزئیات قرارداد و صورت‌وضعیت پیمانکار، نوشت:

تابناک در ادامه احمد دنیا مالی، وزیر ورزش و جوانان و حبیب مقصودی مدیرکل ورزش آذربایجان شرقی را افراد دخیل در این قرارداد خواند و از آنها خواست به پرسش مهم «چرایی ترک تشریفات است و چگونه این پروژه بسیار مهم بدون برگزاری مناقصه و قرار گرفتن در سایت ستاد به شرکتی واگذار شده است که عملکردش حالا مشخص شده است؟»، پاسخ درست بدهند.

نام آران سیماکار مغان به چند پروژه بازسازی و نصب چمن در ورزشگاه‌های ایران و عراق گره خورده است. نام‌آشناترین این ورزشگاه‌ها در عراق الزورا است، در ایران هم ورزشگاه‌های مس رفسنجان و چادرملو یزد البته با نامی دیگر.

وحید اکبرمنادی در مقام مدیرعامل این شرکت پس از افزایش انتقادها در گفت‌وگو با فوتبال ۳۶۰ ادعا کرد انتقادها به عملکرد آن نادرست است و بدون توصیه‌نامه، تنها بر اساس توانایی پروژه به آران سیماکار واگذار شده است.

شرکت آران سیماکار مغان سال ۱۳۹۹ تاسیس شده است. وحید اکبرمنادی از اردیبهشت ۱۴۰۴ به سمت مدیرعامل و عضو هیئت مدیره این شرکت انتخاب شده است. در آگهی ثبت شرکت هم بازسازی و نصب چمن ورزشگاه به عنوان موضوع فعالیت قید نشده است.

سدروس سبز: مافیای چمن

اکبرمنادی در گفت‌وگو با فوتبال ۳۶۰ رابطه با فرشاد استادجو را که سال‌هاست به عنوان «نمایندگی» شرکت آلمانی کشت چمن ورزشگاه‌های ایران را در سلطه دارد، انکار کرد.

او گفت که شرکت آران سیما مغان یک شرکت پوششی برای شرکت سروین سبز به مدیرعاملی فرشاد استادجو نیست. ادعای اکبرمنادی را اما تصاویر و ویدئوهای منتشر شده از فرشاد استادجو در استادیوم «یادگار امام» تبریز همراه با مدیران باشگاه تراکتور تبریز بی اعتبار می‌کند.

استادجو پیشتر سال ۱۳۹۶ در تعویض چمن استادیوم نقش جهان اصفهان نقش اول را داشت. او پس از اینکه چمن این ورزشگاه به فاصله کوتاهی فرسوده شد، علت را «خوب نگهداری نکردن» بیان کرد و گفت که در جلسه با مدیرعامل فولاد مبارکه سپاهان گفته است «چون در فولاد مبارکه باند وجود دارد، فضا برای ورود بسته است».

همان زمان مدیران باشگاه اصفهانی و رسانه‌ها علت فرسوده شدن سریع نقش جهان را «نزدیک بودن ریشه چمن به سطح زمین» اعلام کردند. استادجو اما این موضوع را نپذیرفت و گفت که باید نگهداری چمن هم به «متخصصان»، یعنی شرکت او، سپرده می‌شد تا کیفیت آن از بین نمی‌رفت.

شرکت سروین سبز در سال ۱۳۹۶ هزینه ماهانه نگهداری چمن ورزشگاه نقش جهان را ۱۵ میلیون تومان، در طول سال ۱۸۰ میلیون تومان برآورد کرده بود.

در رسانه‌ای ایران شرکت خانوادگی استادجو با نام‌های مختلفی چون «سرویس سبز»، «سدوس سبز» و «سروین سبز» معرفی شده است. نام این شرکت اما به صورت رسمی «سدروس سبز» است. در بخش «در باره ما» وب سایت رسمی این شرکت آمده که سال ۱۳۵۶ با موضوع فعالیت «احداث و نگهداری زمین‌های چمن طبیعی و مصنوعی فوتبال و فضای سبز» تاسیس شده است.

در همین بخش پروژه‌های این شرکت که علاوه بر ورزشگاه ۳۵ هزار نفری مشهد، کاشت و نگهداری چمن چند زمین فوتبال در استان‌های مختلف ایران بیان شده است که نشان می‌دهد اصلی‌ترین شرکت طرف قرارداد با وزارت ورزش، فدراسیون فوتبال و هیئت‌های فوتبال استانی است.

احداث و نگهداری زمین چمن استادیوم ۷۵۰۰۰ نفری نقش جهان اصفهان، احداث زمین چمن استادیوم ۵۰۰۰۰ نفری شیراز، احداث و نگهداری زمین چمن استادیوم ۱۵۰۰۰ نفری سردار آزادگان قزوین، احداث و نگهداری زمین چمن استادیوم ۱۵۰۰۰ نفری عدالت ایلام، احداث و نگهداری زمین چمن استادیوم شریعتی کرج، احداث و نگهداری زمین چمن استادیوم ۱۵۰۰۰ نفری گرگان، نگهداری زمین چمن استادیوم ۱۵۰۰۰ نفری انقلاب کرج، احداث و نگهداری زمین چمن استادیوم بیس بال کرج، نگهداری زمین چمن استادیوم ۱۵۰۰۰ نفری ۱۹ مهر بجنورد، نگهداری زمین چمن استادیوم ۱۵۰۰۰ نفری ۱۵ خرداد و ورزشگاه وطنی قائم شهر بخشی از پروژه‌های شرکت خانوادگی استادجو هستند.

تابناک مهر ۱۴۰۳ بدون نام بردن مستقیم از شرکت خانوادگی استادجو، «سدروس سبز» را یکی از دو «مافیای چمن» در ایران نامیده بود که اگر برنده مناقصه نشوند، تلاش می‌کنند تا چمن ورزشگاه‌ها را تخریب کنند. به گفته این گزارش؛

پای استادجو به ورزشگاه الزوراء عراق هم باز شد. اگر چه مدیران این شرکت پروژه ورزشگاه الزوراء را از افتخارهای ملی می‌دانند اما حاصل کار آنها در عراق هم شبیه به زمین‌های فوتبال در ایران است.

او در این سال‌ها بارها به عنوان مدیرعامل تنها شرکت «تخصصی» نگهداری چمن که از «مشاورین متخصص آلمانی» بهره می‌برد در رسانه‌ها مخاطب سوال‌های متعدد در باره کیفیت چمن استادیوم‌ها قرار گرفته است و هر بار پاسخ‌هایی تکراری به زبان آورده؛ عدم نگهداری خوب، وضعیت جوی، عدم استفاده از کارشناسان فنی برای نگهداری چمن‌ها.

ثمره تخصص شرکت سدروس سبز و شرکای پوششی آن در این چند سال برای فوتبال باشگاهی و ملی ایران چیزی به غیر از «آبروریزی ملی» نبوده است. اما نه وزارت ورزش و جوانان و نه نهادهای نظارتی تا به حال روابط ویژه «استاد» رانت «جو» و زیانی که از قبل تبانی او با سازمان ورزش و فدراسیون فوتبال بر منابع عمومی و بودجه دولت تحمیل می‌شود را بررسی نکرده‌اند و همچنان به همکاری با او یا شرکت‌های پوششی سدروس سبز ادامه می‌دهند.