شرنگی تلخ در کام زلنسکی؛ سرگردان میان طرح صلح ترامپ و خطر از دست دادن حمایت آمریکا

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، در سخنرانی تلویزیونی شامگاه جمعه ۳۰ آبان/ ۲۱ نوامبر خطاب به شهروندان اوکراینی، اعلام کرد کشورش در یکی از «خطرناک‌ترین دوره‌های تاریخ اوکراین» قرار گرفته و اکنون میان دو گزینه دشوار قرار دارد: پذیرش طرح صلح دونالد ترامپ با روسیه یا از دست دادن حمایت ایالات متحده.

زلنسکی با لحنی تند اما تلخ گفت او «میان از دست دادن کرامت و آزادی اوکراین و از دست دادن حمایت آمریکا» نباید مجبور به انتخاب شود و تاکید کرد که «در فوریه ۲۰۲۰ اوکراین را نفروخته و اکنون هم چنین نخواهد کرد».

در مقابل، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، فشارها بر کی‌یف را افزایش داده و گفته است اوکراین باید طرح صلح پیشنهادی را بپذیرد، زیرا ادامه جنگ امکان‌پذیر نیست.

او در گفت‌وگو با شبکه فاکس‌نیوز گفت که از اوکراین خواسته تا پیش از روز پنجشنبه پاسخ خود را به این طرح اعلام کند و افزوده اگر «امور خوب پیش برود»، ممکن است این مهلت را تمدید کند. ترامپ بعدتر گفته است که زلنسکی باید از طرح صلح خوشش بیاید، «وگرنه باید به جنگ ادامه دهد».

در مسکو، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، طرح آمریکا را «پایه‌ای برای حل نهایی» نزاع توصیف کرده و کرملین از کی‌یف خواسته است این پیشنهاد را «پیش از آنکه دیر شود» بپذیرد. شماری از سناتورهای دموکرات آمریکایی نیز به‌گزارش رسانه‌ها، پوتین را «برنده بزرگ» این طرح ارزیابی کرده‌اند.

بر اساس جزییات منتشرشده، این طرح صلح شامل امتیازهای ارضی و امنیتی بزرگی است: واگذاری منطقه دونباس در شرق اوکراین و پذیرش کنترل روسیه بر کریمه، تبدیل بخش‌هایی از منطقه دونتسک به «منطقه حائل»، واگذاری حدود ۴۵ کیلومتر مربع دیگر در لوهانسک به روسیه، خروج نیروهای روسیه از بخش‌هایی از مناطق خارکیف، دنیپروپتروفسک، سومی و چرنیهیف.

در مجموع، گفته می‌شود اوکراین باید حدود ۲۳۰۰ کیلومتر مربع از خاک خود را واگذار کند؛ مساحتی معادل کشور لوکزامبورگ.

در بخش سیاسی و امنیتی، طرح ترامپ از اوکراین می‌خواهد که از تلاش برای عضویت در ناتو صرف‌نظر کند و به پیگیری عضویت در اتحادیه اروپا بسنده کند، با استقرار نیروهای بین‌المللی در خاک خود موافقت نکند و ظرف حداکثر ۱۰۰ روز انتخابات برگزار کند.

در مقابل، ایالات متحده و متحدان اروپایی آن متعهد می‌شوند تضمین‌های امنیتی شبیه ناتو به اوکراین بدهند و در صورت حمله آینده، واکنش نشان دهند. همچنین قرار است حدود ۱۰۰ میلیارد دلار از دارایی‌های مسدودشده روسیه برای بازسازی اوکراین اختصاص یابد و در بلندمدت، راه بازگشت تدریجی روسیه به اقتصاد جهانی و رفع بخشی از تحریم‌ها هموار شود.

تحلیلگران می‌گویند با توجه به ادامه پیشروی‌های روسیه در شرق اوکراین، حمله‌های مکرر به زیرساخت‌های انرژی این کشور، نزدیک شدن فصل زمستان و خطر از دست رفتن حمایت نظامی و اطلاعاتی واشنگتن، فضای مانور زلنسکی به‌شدت محدود شده و او عملا زیر فشار برای پذیرش «صلحی همراه با امتیازدهی» قرار گرفته است؛ صلحی که به‌گفته بسیاری در کی‌یف، بهای آن از دست دادن بخش‌های مهمی از سرزمین اوکراین است.