بازداشت علی صبوری و عوامل «نصف‌شب» به اتهام تولید «محتوای غیراخلاقی»

علی صبوری و هفت نفر از عوامل برنامه کمدی «نصف‌شب» بازداشت و با تشکیل پرونده قضایی به مرجع قضایی معرفی شده‌اند. مرکز رسانه قوه قضاییه روز شنبه ۷ آذر ۱۴۰۴ اعلام کرد این برنامه به‌دلیل «محتوای غیراخلاقی» و «خلاف شئون اجتماعی» هدف برخورد قرار گرفته است.

برنامه اینترنتی کمدی «نصف‌شب» از چند ماه پیش تا کنون در استودیو خصوصی و با حضور تماشاگران ضبط و در پلتفرم‌های اینترنتی همچون یوتویوب منتشر می‌شد. این برنامه با فرمت گفت‌وگو و حضور مهمانان و تماشاگران زنده در استودیو، به موضوعات روزمره و سرگرمی می‌پرداخت. بنا بر گزارش سایت فرارو، پس از پخش چند قسمت، علی صبوری و عوامل اصلی آن بازداشت شدند.

اتهام‌های رسمی و روایت دستگاه قضایی

در بیانیه رسمی قوه قضاییه، این برنامه «غیراخلاقی» توصیف شده و ادعا شده که محتوای آن شامل «گفتارهای خلاف عفت عمومی» و «رفتارهایی مغایر با هنجارهای اسلامی و اجتماعی» بوده است. دادستانی تهران پس از دریافت شکایات برخی کاربران و نهادهای فرهنگی، دستور بازداشت فوری صادر کرده است.

مقامات می‌گویند برخورد قضایی با این برنامه بر پایه ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی و سایر مقررات مرتبط با «انتشار محتوای خلاف عفت عمومی در فضای مجازی» انجام شده است. در این بیانیه آمده:

روایت رسمی از دلایل توقیف

به گفته مقام‌های قضایی، انتشار «شوخی‌ها و گفت‌وگوهایی که مرزهای اخلاقی را رد می‌کرد» و «تأثیرگذاری منفی بر مخاطبان جوان» از دلایل اصلی این اقدام بوده است. حضور تماشاگر در استودیو نیز باعث شد برنامه از حالت صرفاً آنلاین خارج و به «رویداد عمومی» تبدیل شود؛ قالبی که طبق قوانین به اخذ مجوزهای رسمی نیاز دارد.

وضعیت پرونده و بازداشت‌شدگان

پس از تشکیل پرونده، برخی عوامل فنی با قرار وثیقه آزاد شده‌اند اما علی صبوری و چند چهره اصلی برنامه همچنان در بازداشت به‌سر می‌برند. قوه قضاییه این اقدام را بخشی از «طرح سالم‌سازی فضای مجازی» خوانده و تأکید کرده است که «هیچ مماشاتی با تولیدکنندگان محتوای مشابه» نخواهد داشت.

نمونه‌های دیگر برخورد با کمدین‌ها و برنامه‌های مستقل

برخورد با «نصف‌شب» تنها نمونه نیست. در سال‌های اخیر فشار بر کمدین‌ها نیز افزایش یافته است. شاکر بوری، طنزپرداز فعال در فضای مجازی که ویدیوها و استندآپ‌های انتقادی‌اش مخاطبان زیادی داشت، در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۳ (۱۰ مرداد ۱۴۰۲) بازداشت شد.

در نمونه‌ای دیگر، زینب موسوی ــ کمدین شناخته‌شده با نام هنری «امپراطور کوزکو» ــ نخستین‌بار در آبان ۱۴۰۲ به‌دلیل انتشار ویدیویی طنز درباره جنگ اسرائیل و حماس بازداشت و پس از چند روز آزاد شد. او در نوامبر ۲۰۲۵ به‌خاطر اجرای یک لطیفه درباره فردوسی به شش ماه زندان، ۱۶ میلیون تومان جریمه نقدی، نوشتن رساله‌ای درباره جایگاه فردوسی و شاهنامه در فرهنگ ایرانی و ۱۲۰ ساعت قصه‌گویی برای کودکان مناطق محروم بر اساس داستان‌های شاهنامه محکوم شد.

توقیف برنامه «ام‌شو» با اجرای محمود بصیری و تعطیلی ناگهانی «کتاب‌باز» با اجرای سروش صحت نشان می‌دهد محدودیت‌ها نه‌فقط فعالان طنز، بلکه طیف گسترده‌ای از تولیدکنندگان فرهنگی و اجتماعی را در بر می‌گیرد.

گسترش نظارت و محدودیت بر فضای فرهنگی و دیجیتال

بازداشت عوامل «نصف‌شب» بار دیگر نشان می‌دهد که حتی تولید محتوا خارج از صداوسیما و در بستر اینترنت نیز از نظارت سخت‌گیرانه و برخورد قضایی در امان نیست؛ روندی که آزادی خلاقیت، آزادی بیان، فضای فرهنگی و حتی تولید محتوای سرگرمی را بیش‌ازپیش محدود می‌کند.

حاکمیت جمهوری اسلامی نظارت دیجیتال و کنترل روایت‌های مستقل شهروندان را در همه حوزه‌ها دنبال می‌کند. توقیف رسانه‌ها، روزنامه‌ها و مجله‌ها نیز بخشی از همین الگوست. چندی پیش روزنامه «هم‌میهن» نیز برای مدتی توقیف شد.