کاوه احمدزاده، زندانی سیاسی سابق، بر اثر محرومیت‌ درمانی در زندان بوکان جان باخت

مرگ کاوه احمدزاده، زندانی سیاسی سابق که این‌بار به اتهام جرائم مالی دوران محکومیت خود را در زندان بوکان سپری می‌کرد، بر نگرانی‌ها درباره وضعیت سلامت زندانیان و خدمات درمانی در زندان‌های ایران افزوده است.

به‌گزارش شبکه حقوق بشر کردستان، احمدزاده ۵۴ ساله پس از چند هفته بیماری و بی‌توجهی مسئولان زندان به شرایط جسمانی‌اش، روز یکشنبه ۱۶ آذرماه جاری در زندان جان باخت. هم‌بندی‌های این زندانی کُرد مرگ او را نتیجه مستقیم عدم ارائه خدمات درمانی می‌دانند.

به‌گفته یک منبع آگاه، کاوه احمدزاده حدود شش ماه پیش برای اجرای حکم حبس و پرداخت جریمه نقدی در پرونده‌ای با اتهام جرائم مالی به زندان بوکان منتقل شده بود. این منبع تأکید کرده که او از چند هفته قبل از مرگ به آنفولانزا مبتلا شده و علی‌رغم وخامت وضعیت سلامتی‌اش، هیچ رسیدگی مؤثری به او انجام نگرفت. ابتدا تنها به او مسکن داده شد و با وجود افزایش تب و ضعف بدنی شدید، مسئولان زندان از اعزام او به مراکز درمانی خارج از زندان خودداری کردند.

بر اساس این گزارش، در روز ۱۵ آذر، در پی تشدید علائم بیماری، او به بهداری زندان منتقل و صرفاً سرم‌تراپی شد و بلافاصله به بند بازگردانده شد. روز بعد، هم‌بندی‌های او در زمان آمار صبحگاهی متوجه شدند که احمدزاده شبانه جان باخته است. هنوز علت رسمی مرگ به خانواده اعلام نشده اما هم‌بندی‌ها در جریان بازدید مراد فتحی، مدیرکل زندان‌های آذربایجان‌غربی، مرگ او را ناشی از محرومیت درمانی اعلام کردند.

کاوه احمدزاده که سابقه چندین بازداشت سیاسی از دهه ۱۳۶۰ تا سال‌های ۱۳۸۷ و ۱۳۹۲ را در پرونده خود داشت، در مجموع حدود شش سال را در زندان بوکان سپری کرده بود. او به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» از طریق عضویت در پژاک دوبار به سه سال حبس محکوم شده بود. احمدزاده پدر یک فرزند بود و خانواده‌اش سال‌ها با تبعات پرونده‌های امنیتی او دست‌وپنجه نرم کرده‌اند.

مرگ احمدزاده در حالی رخ می‌دهد که تنها چند روز پیش از آن، گزارش دیگری از مرگ یک زندانی کُرد در زندان دیزل‌آباد کرمانشاه منتشر شد. نادر (شیردل) جامه‌شورانی، زندانی ۳۹ ساله اهل کرمانشاه، پس از حدود ۲۰ سال حبس در این زندان جان خود را از دست داد. خانواده او که روز ۸ آذر به پزشکی قانونی فراخوانده شده بودند، اعلام کردند که مسئولان علت مرگ را «سکته» عنوان کرده‌اند؛ روایتی که خانواده با توجه به «نبود سابقه بیماری» در فرزندشان آن را مشکوک می‌دانند.

این دو مورد تنها نمونه‌هایی از مجموعه گسترده‌ای از مرگ زندانیان در زندان‌های ایران در اثر نبود رسیدگی درمانی است. در سال‌های اخیر گزارش‌های متعددی از زندان‌های کرمانشاه، ارومیه، بوکان و سایر شهرها منتشر شده که نشان می‌دهد جمعیت زندانیان بسیار بیش از ظرفیت رسمی زندان‌هاست، در حالی که امکانات بهداری، پزشک مقیم، دارو و تجهیزات اولیه به‌شدت محدود است. تأخیر در اعزام به بیمارستان، نداشتن امکان تشخیص و درمان اولیه، و گاه مخالفت مستقیم نهادهای امنیتی با انتقال بیمار به مراکز درمانی، از جمله عوامل تکرارشونده در این پرونده‌هاست.

براساس داده‌های نهادهای حقوق بشری، در پنج سال گذشته دست‌کم ۱۳ زندانی به دلیل محرومیت درمانی در زندان‌های ایران جان باخته‌اند. تنها در شهریور ۱۴۰۴ مرگ سه زندانی به نام‌های سمیه رشیدی، جمیله عزیزی و محمد منقلی در زندان‌های زنان و زندان‌های مرکزی به همین دلیل گزارش شد. همچنین اخیراً امیر نیسی، زندانی عقیدتی عرب اهوازی، به‌دلیل عفونت داخلی و عدم رسیدگی پزشکی، پس از شش سال حبس در زندان شیبان اهواز جان سپرد.

سازمان عفو بین‌الملل در گزارش مفصل آوریل ۲۰۲۲، مرگ ده‌ها زندانی در ۳۰ زندان کشور را ناشی از ممانعت از دسترسی به مراقبت‌های پزشکی عنوان کرده بود؛ الگویی که به‌‌گفته این نهاد، بیشترین آسیب را به زندانیان سیاسی، زندانیان جرائم عادی محروم از حمایت، و افراد متعلق به گروه‌های به‌حاشیه‌رانده‌شده مانند زنان، کُردها، عرب‌ها و بلوچ‌ها وارد کرده است.

مرگ کاوه احمدزاده و نادر جامه‌شورانی بار دیگر زنگ خطر را درباره سیاست‌های درمانی در زندان‌های ایران به صدا درآورده است؛ سیاست‌هایی که بی‌توجهی به آن‌ها نه‌تنها جان زندانیان را می‌گیرد، بلکه ضرورت رسیدگی فوری و نظارت مستقل بر وضعیت زندان‌ها را بیش از پیش برجسته می‌کند.