یونسکو: آزادی بیان در جهان بهطور چشمگیری رو به افول است
یونسکو نسبت به وخامت بیسابقه آزادی مطبوعات و آزادی بیان در جهان هشدار داده و اعلام کرده است که این وضعیت بهویژه از سال ۲۰۲۰ به بعد بهشدت بدتر شده است.
بخش فرهنگ
آزادی بیان و مطبوعات ـ طرح از شاتراستاک
بهگزارش سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو)، آزادی مطبوعات و بیان در سالهای اخیر در سطح جهانی بهطور محسوسی کاهش یافته است.
بر اساس گزارش «روندهای آزادی مطبوعات و آزادی بیان»، شاخص آزادی بیان (Freedom of Expression Index) بین سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۴ حدود ۱۰ درصد افت کرده است. بهگفته این نهاد وابسته به سازمان ملل، چنین کاهش شدیدی تاکنون تنها در دورههای استثنایی تاریخ مشاهده شده؛ از جمله در جریان جنگ جهانی اول، سالهای منتهی به جنگ جهانی دوم و اوج جنگ سرد بین سالهای ۱۹۶۳ تا ۱۹۷۳.
یونسکو در این گزارش از یک «تغییر تاریخی و بیسابقه» سخن میگوید و تأکید میکند که وخامت اوضاع از سال ۲۰۲۰ شتاب بیشتری گرفته است.
این سازمان، فشارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بر رسانهها را عامل اصلی این روند میداند و در عین حال میگوید که در دو سال گذشته، هوش مصنوعی نیز به رقیبی فزاینده برای روزنامهنگاری مستقل تبدیل شده است.
بهگفته یونسکو، محدودیتهای اعمالشده از سوی دولتها بر رسانهها ــ از جمله از طریق نظارت دیجیتال ــ افزایش یافته است. همچنین از ابزارهای حقوقی برای ارعاب یا خاموش کردن روزنامهنگاران سوءاستفاده میشود. قوانینی درباره افترا، نفرتپراکنی یا اطلاعات نادرست در برخی موارد علیه خبرنگاران بهکار گرفته میشوند.
دموکراسیها در جهان در اقلیت قرار گرفتهاند
یونسکو اعلام کرده است که در نتیجه این فشارها، خودسانسوری بهطور چشمگیری افزایش یافته و به «هنجار جدید» بدل شده است. بسیاری از فعالان رسانهای از پرداختن به موضوعات حساس مانند فساد، جرایم زیستمحیطی و نقض حقوق بشر پرهیز میکنند.
بهگفته این سازمان، پیامدهای این پسرفت هماکنون در روندهای گستردهتر اجتماعی نیز قابل مشاهده است؛ از جمله تضعیف پارلمانها و دستگاه قضائی، تشدید قطبیسازی سیاسی و کاهش اعتماد عمومی به اطلاعات.
این گزارش همچنین به کاهش اعتماد به نهادها در کشورهای تأثیرگذار اشاره میکند؛ روندی که همزمان با تلاشها برای بیاعتبار کردن نهادهای دموکراتیک به بهانه ناتوانی در حل مشکلات اجتماعی و اقتصادی پیش میرود.
بر اساس این گزارش، برای نخستین بار در ۲۰ سال گذشته، دموکراسیها در سطح جهان در اقلیت قرار گرفتهاند و ۷۲ درصد جمعیت جهان تحت حکومتهای اقتدارگرا زندگی میکنند؛ رقمی که از سال ۱۹۷۸ تاکنون بیسابقه است.
لزوم تقویت سواد رسانهای
بهگفته آنا کریستینا روئلاس، از مسئولان یونسکو، اروپای غربی و آمریکای شمالی همچنان مناطقی هستند که وضعیت آزادیها در آنها در مقایسه با سایر نقاط جهان بهتر است، هرچند حتی در این مناطق نیز محدودیتهایی مشاهده میشود. بهویژه آزادی علمی و آزادی در حوزه فرهنگ در این کشورها بیشترین افت را داشته است.
روئلاس تأکید کرد که برای حفظ آزادی بیان و آزادی مطبوعات، دولتها باید از روزنامهنگاران حمایت کنند و همزمان به حاکمیت قانون و پارلمانهای کثرتگرا پایبند بمانند.
او افزود در شرایطی که بقای بسیاری از رسانهها در معرض تهدید قرار دارد، تقویت سواد رسانهای و توسعه رسانهها اهمیتی حیاتی دارد.
نظرها
نظری وجود ندارد.