بودجه ۱۴۰۵؛ افزایش ۲۰ درصدی بودجه صداوسیما و رشد اعتبارات نهادهای تبلیغاتی و دینی

لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ کل کشور که روز گذشته سه‌شنبه ۲ دی از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی تقدیم شده، بار دیگر توجه افکار عمومی را به ترکیب و جهت‌گیری هزینه‌های دولت جلب کرده است. در این میان، سازمان صداوسیما با بودجه‌ای بیش از ۳۵ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان، همچنان پرهزینه‌ترین نهاد فرهنگی و تبلیغاتی کشور باقی مانده و نقش محوری در چینش اعتبارات این بخش دارد.

افزایش بیش از ۲۰ درصدی بودجه صداوسیما

بر اساس جزئیات لایحه، بودجه پایه صداوسیما در سال آینده ۳۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان تعیین شده است. افزون بر این، ردیف مستقلی به ارزش دو هزار میلیارد تومان تحت عنوان «کمک به تولید آثار فرهنگی و افزایش آگاهی عمومی» برای این سازمان در نظر گرفته شده که مجموع اعتبارات دولتی آن را به بیش از ۳۵ همت می‌رساند.

این رقم نسبت به سال گذشته افزایشی بیش از ۲۰ درصد را نشان می‌دهد؛ افزایشی که به‌گفته تدوین‌کنندگان لایحه، با هدف تقویت تولیدات نمایشی، سریال‌سازی و پویانمایی انجام شده است.

در همین راستا، یکی از مهم‌ترین بخش‌های بودجه صداوسیما، اختصاص ۹ هزار میلیارد تومان به «توسعه کمی و کیفی برنامه‌های تولیدی» است؛ رقمی که بیش از ۲۵ درصد کل بودجه این سازمان را شامل می‌شود و از آن به‌عنوان موتور محرک «نهضت تولید محتوا» یاد شده است. دولت امیدوار است با این منابع، کیفیت برنامه‌ها ارتقا یافته و صداوسیما در فضای رقابتی رسانه‌ای نقش پررنگ‌تری ایفا کند.

این تحولات بودجه‌ای در شرایطی رخ می‌دهد که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران هنگام تقدیم لایحه بودجه، بر «شفافیت، انضباط مالی و واقع‌بینی در برآورد منابع و مصارف» تأکید کرده است.

طبق لایحه، منابع عمومی دولت ۵۲۰ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده که بخش عمده آن از محل درآمدها و واگذاری دارایی‌ها تأمین می‌شود. با احتساب درآمدهای اختصاصی دستگاه‌ها، منابع بودجه عمومی به ۵۹۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد و در نهایت، بودجه کل کشور با لحاظ منابع شرکت‌های دولتی، رقمی در حدود یک‌هزار و ۱۴۴ هزار میلیارد تومان را نشان می‌دهد.

بودجه کلان نهادهای دینی و تبلیغاتی

صداوسیما تنها نهادی نیست که سهم بالایی از کیک بودجه فرهنگی را به خود اختصاص داده است. به گزارش تجارت نیوز، ۹ نهاد حوزوی اصلی، حدود ۳۱ هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۵ بودجه خواهند گرفت که معادل حدود ۰,۵ درصد از کل بودجه است. مرکز خدمات حوزه‌های علمیه بیشترین بودجه در میان نهادهای حوزوی را می‌گیرد.

بنا به این گزارش، مرکز خدمات حوزه علمیه با ۱۶ درصد افزایش ۱۶,۴۲ هزار میلیارد تومان؛ شورای عالی حوزه‌های علمیه ۷,۴۵ هزار میلیارد تومان؛ سازمان تبلیغات اسلامی ۶,۷۷ هزار میلیارد تومان؛ جامعه المصطفی العالمیه با شش درصد افزایش ۲,۱ میلیارد تومان؛ شورای عالی انقلاب فرهنگی ۱,۲۲ هزار میلیارد تومان و مؤسسه آموزشی و پژوهشی خمینی با ۹ درصد افزایش ۴۴۱ میلیارد تومان بودجه می‌گیرند.

این تمرکز اعتبارات بر نهادهای خاص، هم‌زمان با محدودیت منابع عمرانی و افزایش نامتناسب دستمزدها، همچنان در بودجه‌نویسی دولت‌های جمهوری اسلامی تکرار می‌شود.

سازمان تبلیغات اسلامی؛ افزایش تدریجی اما معنادار

در این میان، سازمان تبلیغات اسلامی در لایحه بودجه ۱۴۰۵ با رشد اعتبارات مواجه شده است. بر اساس ارقام ارائه‌شده، بودجه این سازمان و زیرمجموعه‌هایش از شش هزار و ۲۵۸ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۴ به ۶ هزار و ۷۷۳ میلیارد تومان در سال آینده رسیده که افزایشی بیش از ۸,۲ درصد را نشان می‌دهد. این رشد در حالی اتفاق افتاده که شمار زیرمجموعه‌های این سازمان از ۱۵ به ۱۲ نهاد کاهش یافته، اما بودجه آن نه‌تنها کم نشده، بلکه ۵۱۵ میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است.

نکته قابل‌توجه‌تر، رشد بودجه خود سازمان تبلیغات اسلامی بدون احتساب زیرمجموعه‌هاست؛ رقمی که از دو هزار و ۹۶۹ میلیارد تومان به حدود سه هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان رسیده و بیانگر افزایش ۲۴,۶ درصدی است.

افزون بر این، این سازمان از مسیرهای غیرمستقیم نیز سود می‌برد؛ از جمله ۳۵۰ میلیارد تومان کمک در قالب «حمایت از مؤسسات فرهنگی و هنری» و ۱۲۵ میلیارد تومان برای برنامه‌های موسوم به توانمندسازی اجتماعی. همچنین سه نهاد وابسته به این سازمان در مجموع ۶۲۸ میلیارد تومان دیگر دریافت می‌کنند که با احتساب آن‌ها، مجموع منابع سازمان تبلیغات اسلامی به حدود ۷ هزار و ۸۷۶ میلیارد تومان می‌رسد.

منتقدان این روند معتقدند در شرایطی که مردم با فشارهای معیشتی، تورم بالا و پروژه‌های عمرانی نیمه‌تمام مواجه‌اند، افزایش پیوسته بودجه نهادهای تبلیغاتی و فرهنگی دولتی، پرسش‌های جدی درباره اولویت‌های واقعی بودجه‌ریزی ایجاد می‌کند؛ پرسش‌هایی که پاسخ آن‌ها فراتر از اعداد و جدول‌ها، اعتماد عمومی مردم به حکومت را بیش از پیش کاهش می‌دهد.