ترامپ خواهان اتحاد کشورهای حاشیه خلیج فارس برای مبارزه با تروریسم شد

بحران قطر و انزوای این کشور تشدید شده و اردن، لیبی و جمهوری اسلامی موریتانی هم به جمع کشورهایی که روابط سیاسی خود را با قطر کم یا قطع کرده‌اند اضافه شدند. فیلیپین هم شهروندانش را که در قطر کار می‌کنند فراخوانده و گفته است که دیگر به قطر کارگر نخواهد فرستاد. اما اکنون «سی‌ان‌ان» می‌گوید هک خبرگزاری دولتی قطر که به افزایش تنش‌های میان این کشور و همسایگانش انجامید، ممکن است کار روسیه باشد. در میان این تحولات دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا از ملک سلمان، پادشاه عربستان خواسته است اتحاد بین کشورهای حاشیه خلیج فارس را حفظ کند.

شب ششم ژوئن/ ۱۶ خرداد، اردن سفیر قطر را فراخواند و مجوز پخش شبکه «الجزیره» را هم لغو کرد. محمد المومنی، سخنگوی دولت اردن گفت که کشورش علت بحران بین دوحه و سایر کشورهای عربی را موردبررسی قرار داده و تصمیم گرفته است که روابط سیاسی‌اش را با قطر کم کند.

صباح الاحمد الصباح، امیر کویت عصر سه‌شنبه ۶ ژوئن با هدف خاتمه دادن به بحران قطر با عربستان سعودی و متحدانش به جده سفر کرد اما نتیجه مذاکرات او با ملک سلمان پادشاه عربستان منتشر نشده است.

واکنش متفاوت ترامپ و وزارت دفاع آمریکا به دوحه

چندین ساعت پس از اینکه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در حساب شخصی‌اش در توئیتر از منزوی کردن قطر حمایت کرد و این کشور را حامی مالی افراطی‌ها خواند، کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد که ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودی و ترامپ باهم تلفنی گفت و گو کرده‌اند.

بنا به بیانیه کاخ سفید دو رهبر در مورد «هدف مقابله با کسانی که بودجه سازمان‌های تروریستی را تامین می‌کنند» صحبت کردند اما ترامپ به سلمان تاکید کرده که برای مبارزه با تروریسم و ایجاد ثبات در منطقه، اتحاد شورای همکاری کشورهای عرب خلیج فارس که هم عربستان و هم قطر عضو آن هستند، حیاتی است.

چند ساعت قبل از این تماس تلفنی، با وجود اینکه هم وزیر دفاع آمریکا، جیمز متیس و هم وزیر امور خارجه، رکس تیلرسون از کشورهای شورای همکاری کشورهای عرب خلیج‌فارس خواسته‌اند که بحران قطر را در بین خود حل کنند، در یک سری توئیت، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا از اقدامات عربستان سعودی و متحدانش برای منزوی کردن قطر حمایت کرد.

ترامپ نوشت: «در سفر اخیرم به خاورمیانه گفتم که دیگر نباید بودجه برای حمایت از ایدئولوژی‌های افراطی مهیا باشد.... خیلی خوب است که دیدار با پادشاه عربستان سعودی و ۵۰ کشور دارد نتیجه می‌دهد. [رهبران عرب] گفتند که به آنها که بودجه‌های افراطی‌ها را تأمین می‌کنند فشار خواهند آورد و همه اشاره‌ها به قطر بود. شاید این آغازی برای پایان وحشت تروریسم باشد.»

بیشتر بخوانید:

ترامپ: بحران قطر سرآغازی‌ست برای پایان دادن به تروریسم جهانی

با این حال لحن پنتاگون با لحن ریاست جمهوری آمریکا تفاوت داشت. سخنگوی وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا، کاپیتان جف دیویس گفت که کشورش از قطر برای میزبانی نیروهای ایالات متحده و «تعهد پایدار به امنیت منطقه» ممنون است.

در پاسخ به این پرسش که «آیا قطر از تروریسم حمایت می‌کند»، دیویس گفت که در جایگاهی نیست که به این پرسش پاسخ بدهد. او در ادامه گفت: «ما قطر را میزبان پایگاه مهم العدید می‌دانیم.»

قطر برای ساختن پایگاه هوایی العدید یک میلیارد دلار هزینه کرده است. این پایگاه بزرگ‌ترین پایگاه هوایی آمریکا در خاورمیانه است و برای حمله به گروه‌های شبه‌نظامی افراطی از جمله گروه «دولت اسلامی» (داعش) از آن استفاده می‌شود. اکنون نزدیک به هشت هزار نیروی آمریکایی در العدید مستقر هستند.

از ۱۵ خرداد، پس‌ از اینکه ابتدا عربستان سعودی و سپس بحرین اعلام کردند برای حفاظت از منافع ملی، مبارزه با افراطی‌گری، و دخالت قطر در مسائل داخلی کشورشان با این کشور قطع رابطه سیاسی می‌کنند، متحدان دیگر عربستان سعودی هم در تحریم قطر همراه شدند.

اکنون تنها دو کشور عمان و کویت در میان کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس هستند که همچنان با قطر رابطه دارند. در میان این دو، کویت مشغول گفت‌وگو‌های مشترک با قطر و عربستان است.

عربستان سعودی، بحرین و امارات نه تنها مرزهای هوایی و دریایی‌شان را با قطر بسته‌اند بلکه بانک‌ها را از انجام معاملات با ریال قطر منع کرده‌اند. این تحریم‌ها موج اضطراب را در میان مردم قطر ایجاد کرده که برای خرج مایحتاج زندگی‌شان به فروشگاه‌ها هجوم آوردند.

هک خبرگزاری قطر کار روس‌هاست؟

«سی‌ان‌ان» شامگاه شش ژوئن/ ۱۶ خرداد خبر داد که پژوهش‌های این خبرگزاری نشان می‌دهد که مقامات امنیتی آمریکایی بر این باور هستند که هک خبرگزاری دولتی قطر که به‌موجب آن تنش‌ها بین قطر و همسایگانش شدت گرفت ممکن است کار هکرهای روسیه باشد.

۲۳ مه سال جاری خبرگزاری دولتی قطر گزارشی در پوشش سخنرانی امیر قطر، تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی، منتشر کرد. در این گزارش از امیر قطر چند نقل ‌قول در انتقاد از عربستان سعودی، اسرائیل، سیاست‌های آمریکا در منطقه منتشر و سپس جنجالی ‌شد. در این سخنرانی امیر قطر همچنین از ایران دفاع می‌کند و می‌گوید که دونالد ترامپ به‌زودی از مسند ریاست جمهوری برکنار خواهد شد.

قطر کماکان می گوید گزارش و نقل قول‌های منتسب به امیر قطر خبرسازی دروغین و جعلی هکرهاست.

پلیس فدرال آمریکا به تازگی یک تیم از متخصصان حملات سایبری را به دوحه فرستاده تا به مقامات قطر در پژوهش بیشتر در مورد این هک کمک کنند.

پلیس فدرال آمریکا و سازمان سیا حاضر نشدند به طور مستقیم در مورد این پژوهش به «سی‌ان‌ان» چیزی بگویند اما وزیر خارجه قطر، شیخ محمد بن عبدالرحمان آل ثانی به «سی‌ان‌ان» گفت پلیس فدرال آمریکا هک و انتشار اخبار جعلی در خبرگزاری دولتی قطر توسط هکرها را تایید کرده است.

«قطر به حمایت‌هایش از حماس و اخوان المسلمین پایان دهد»

عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان سعودی می‌گوید که حمایت‌های قطر از گروه‌های افراطی مانند «حماس» و «اخوان المسلمین» دلیل اصلی تحریم این کشور است. او می‌گوید این حمایت‌ها موجب تضعیف تشکیلات خودگردان فلسطین و دولت مصر شده است و قطر باید این سیاست را کنار بگذارد.

الجبیر که در پاریس با خبرنگاران صحبت کرد گفت «تغییر سیاست‌های قطر» برای عربستان مهم است.

زمانی که خبرنگاری از وزیر خارجه عربستان پرسید که دقیقاً چه سیاست‌هایی باید تغییر کند؟ او پاسخ داد سیاست‌ها در رابطه با گروه‌های افراطی: «چندین گام می‌توانند بردارند. خودشان می‌دانند.»

در پاسخ به پرسشی در مورد تلاش‌های دیپلماتیک برای پایان دادن به بحران انزوای قطر، الجبیر گفت، «میانجیگری در کار نیست. موضوعی داخلی تنها در سطح شورای همکاری کشورهای عرب خلیج [فارس] مطرح است.»

وزیر خارجه عربستان در نهایت گفت قصد کشورش آزار رساندن به قطر نیست، «قطر باید بین یک جهت و جهتی دیگر، یکی را انتخاب کند.»

او همچنین کشور قطر را متهم کرد که از «رسانه‌های خصمانه» حمایت می‌کند. بیشتر کشورهایی که روابط سیاسی‌شان را با قطر از ۱۵ خرداد قطع یا کم کرده‌اند، مجوز پخش ماهواره‌ای «الجزیره» را هم لغو کرده‌اند.

یکشنبه چهارم ژوئیه حماس این شایعه را تکذیب کرد که قطر چند تن از اعضای ارشد این سازمان را از خاک خود اخراج کرده است. پیش‌تر شبکه تلویزیونی المیادین لبنان گفته بود که به دلیل فشارهای خارجی، حماس چندین نیروی کلیدی‌اش را از پایتخت قطر خارج کرده است.

اردوغان و مکرون به دنبال میانجیگری

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه از به انزوا کشاندن قطر انتقاد کرده است. او پس از افطار سه شنبه ۱۶ خرداد/۶ ژوئن به خبرنگاران گفت که با رهبران سیاسی دیگر از جمله رئیس‌جمهوری فرانسه، امانوئل مکرون، سعد حریری، نخست‌وزیر لبنان و شاه عبدالله اردن گفت‌وگو کرده تا برای حل‌وفصل اختلافات بین کشورهای عربی باهم همکاری کنند.

اردوغان به خبرنگاران گفت: «هر کاری بتوانیم برای حل این بحران انجام خواهیم داد.»

یک منبع نزدیک به ریاست جمهوری ترکیه هم به «رویترز» گفت که اردوغان همچنین با رهبران قطر، روسیه، کویت و عربستان سعودی برای کاهش تنش‌ها گفت‌وگو کرده است.

رئیس‌جمهور فرانسه، امانوئل مکرون هم مشتاق است که به حل‌وفصل بحران قطر کمک کند.

مکرون در تماسی تلفنی با امیر قطر، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی قطر گفت که ثبات در منطقه خلیج فارس برای او مهم است و به دنبال راه‌هایی برای کاهش تنش بین قطر و همسایگانش است.

در همین زمینه: