تابستان داغ بصره: بازگشت معترضان به خیابان

تظاهرات فصلی در قطب نفتی عراق در دومین هفته خود به درگیری با نیروهای امنیتی منتهی شد. معترضان عراقی در مناطق مختلف بصره در اعتراض به وضعیت نابه‌سامان توزیع برق و آب شیرین، فساد دولتی، رکود اقتصادی و کمبود خدمات عمومی به خیابان‌ها آمده‌اند و می‌گویند؛ باید از ثروت نفتی این استان که توسط احزاب شیعه اداره می‌شود، سهمی داشته باشند.

همراه با موج گرمای طاقت‌فرسای تابستان عراق که براثر تغییرات اقلیمی تشدید شده، تظاهرات مردم بصره وارد دومین هفته خود شد. به گزارش وبسایت المونیتور، مردم در مناطق مختلف به خیابان آمده‌اند و نیروهای امنیتی با شلیک گلوله سعی در متفرق کردن تظاهرکنندگان داشته‌اند که تلفاتی در پی نداشته است. تظاهرات بصره در اعتراض به شیوع فساد، رکود اقتصادی و نرخ بالای بیکاری انجام شده. معترضان می‌گویند علاوه کمبود آب و برق، نبود خدمات عمومی نیز وضعیت بهداشت بصره را در معرض خطر قرار داده است.

نگرانی نسبت به بالا گرفتن خشونت‌ها و گسترش دامنه اعتراضات

براساس گزارش سایت خبری محلی المربد، اسعد العیدانی، استاندار بصره وعده داده که ظرف ۱۰ روز به مطالبات معترضان رسیدگی کند. برخی گزارش‌ها نیز از کشیده شدن دامنه اعتراضات همراه با خشونت به استان ذیقار در همجواری بصره خبر می‌دهند.

خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) نیز خبر از تحصن معترضان در بغداد پایتخت عراق داده که در برابر وزارتخانه‌های نفت و کشور و همچنین در میدان «التحریر» و در اعتراض به نبود خدمات مناسب و بیکاری ادامه دارد.

خبرگزاری محلی المعلومه عراق هم به نقل از میثاق الحامدی، نماینده مجلس عراق نوشت دامنه تظاهرات مردم در بصره ممکن است وسعت پیدا کند. او گفته:

«در حال حاضر مهم ترین مطالبات مردم بصره بهبود خدمات عمومی، استخدام جوانان در وظایف دولتی و تخصیص سهمی از فروش نفت و درآمدهای گذرگاه‌ها و بنادر به این استان است. اگر دامنه تظاهرات ها گسترده شود، در کار بنادر و فعالیت شرکت‌های نفتی در استان بصره اخلال ایجاد کرده و ممکن است که دامنه آن به استان‌های همجوار کشیده شود».

همزمان که دمای هوا در بصره به ۵۰ درجه سانتی‌گراد نزدیک می‌شود، تنها داشتن ۱۲ ساعت برق در روز فشار زیادی را به مردم وارد کرده است. به نوشته وبسایت عرب نیوز، عراق روزانه از ایران  ۴۰۰۰ مگا وات برق (معادل ۲۰ درصد تولید داخلی عراق) وارد می‌کند، اما به‌رغم تمدید سه‌ماهه معافیت تحریمی همچنان برای تامین انرژی تحت فشار است.

با وجود تمرکز اعتراضات تابستان جاری بر مسئله بیکاری و رکود اقتصادی، فعالان مشکل تامین برق و کمبود منابع آب شیرین را مهمترین محرک اعتراضات می‌دانند. با این‌حال مقامات مختلف محلی این اعتراضات را به  گروه‌های سیاسی، جمهوری اسلامی و یا موج سوم داعش نسبت داده‌اند.

در سال‌های گذشته نیز برخی از جریان‌های سیاسی این تظاهرات را به داعش ربط داده بودند که به گفته آن‌ها بصره را به محلی برای اختلاف میان سنی و شیعه (وابسته به جمهوری اسلامی) تبدیل کرده بود.

تکرار مطالبات برآورده‌نشده

اعتراضات فصلی از سال ۲۰۱۵ تا کنون هر تابستان در بصره انجام می‌شود که غالبا مستقل از جریانات سیاسی و برای مطالبات عمومی شکل گرفته‌ است. اعتراضات سال گذشته به خشونت کشیده شدند و صدها نفر به دنبال آن زخمی شده و دست کم ۲۲ نفر جان خود را از دست دادند. معترضان ساختمان‌های دولتی و همچنین کنسولگری ایران را آتش زدند و باعث تعلیق وزیر برق شدند.

فعالان می‌گویند به‌رغم گذشت یکسال هنوز تغییر چندانی در وضعیت این استان به‌وجود نیامده است. عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق همچنان موفق به تشکیل کابینه نشده و دولت با سومدیریت و فساد مواجه است. برخی از معترضین می‌گویند مردم همچنین از اینکه بصره نه توسط دولت بلکه توسط احزاب سیاسی شیعه‌ای اداره می‌شود که بیشتر تحت حمایت جمهوری اسلامی هستند، ناراضی‌اند. یکی از فعالان بصره به ویسایت المونیتور گفته تظاهرات امسال ممکن است به اعتصاب عمومی بیانجامد چرا که دولت از سال گذشته هیچ مشکلی را حل نکرده است.

عراق اکتبر ۲۰۱۸ برای بهبود وضعیت انرژی  یک توافق «نقشه راه» پنج‌ساله را با جنرال‌الکتریک و زیمنس امضا کرد. طبق این توافق عراق قرار است حدود ۱۴ میلیارد دلار را صرف نیروگاه‌های جدید، تعمیرات، و خطوط انتقال نیرو کند، و در نهایت تجهیزاتی را برای ضبط و هدایت گاز طبیعی که در حال حاضر رها شده و به هدر می‌رود، خریداری کند.

بیشتر بخوانید: