خودسوزی یک خلبان افغانستانی در مشهد پس از دریافت برگه اخراج

این واقعه ظهر روز یکشنبه ۲۸ اردیبهشت در محله گلشهر مشهد رخ داد. رئیس سازمان آتش‌نشانی مشهد پیشتر بدون ذکر ملیت اعلام کرده بود که در این حادثه، مردی حدود ۴۰ ساله در یک منزل مسکونی جان باخته است. طبق گزارش‌ها‌، قربانی پیش از رسیدن نیروهای امدادی، به دلیل شدت سوختگی فوت کرده بود.

بر پایه اطلاعات به‌دست‌آمده، این فرد «محمدامیر توسلی» بوده است،:خلبان پیشین ارتش افغانستان، که پس از فروپاشی دولت پیشین و تسلط طالبان، به ایران پناه آورده بود. او برای تمدید اقامت قانونی خود به اداره کفالت مراجعه کرده بود، اما کارت اقامتش تمدید نشد و برگه اخراج دریافت کرد.

گفته می‌شود ترس از بازگردانده شدن به افغانستان و مواجهه با سرنوشت نامعلوم در دست طالبان، از دلایل اصلی اقدام او به خودکشی بوده است. بسیاری از نیروهای امنیتی، نظامی و کارمندان دولت پیشین افغانستان در صورت بازگشت، با خطر جدی بازداشت، شکنجه یا مرگ مواجه‌اند.

این حادثه در حالی رخ داده است که هم‌زمان روند اخراج مهاجران شدت گرفته است:  دو میلیون افغانستانی که در طرح سرشماری شرکت کردند، در آستانه اخراج قرار دادهند.  مقامات ایرانی از واژه جدید «شبه‌قانونی» برای توصیف آنها استفاده می‌کنند،عبارتی مبهم و فاقد پشتوانه حقوقی که می‌تواند زمینه‌ساز اخراج‌های دسته‌جمعی بدون طی روند قانونی باشد.

به گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت، در چهار ماه نخست سال ۲۰۲۵ حدود ۲۶۵ هزار افغانستانی خاک ایران ثبت را ترک کرده‌اند که ۷۵ درصد آنها، یعنی نزدیک به ۲۰۰ هزار نفر اخراج شده‌اند. 

فشارهای روانی، سردرگمی حقوقی، و احساس بی‌پناهی، بسیاری از مهاجران افغانستانی، به‌ویژه نیروهای پیشین امنیتی، را به مرز فروپاشی کشانده است. هم‌زمان، روند تمدید کارت‌های اقامت برای این گروه بسیار کند، سخت‌گیرانه و در مواردی با مخالفت کامل مواجه می‌شود.