پایان ناامیدکننده کنفرانس جهانی تغییرات اقلیمی

نمایندگان شرکت‌کننده در COP30،  کنفرانس جهانی اقلیم در بِلِم (برزیل) سرانجام در وقت اضافه ۱۹ ساعته بر سر بیانیه نهایی توافق کردند. در این بیانیه چیزی درباره کاهش استفاده از سوخت های فسیلی ذکر نشده است.

کشورهای نفتی، به ویژه عربستان سعودی، با برنامه‌ای برای کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی که مشخصا  شامل نفت می‌شود، مخالف بودند. چین نیز تمایلی به همراهی با این برنامه نداشت. تصمیمات کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل باید با اجماع اتخاذ شود. از این رو خواست بیانیه به صورت مصالحه‌ای حداقلی در آمد.

در بیانیه نهایی، بیش از ۱۹۰ کشور تنها بر سر یک ابتکار داوطلبانه برای تسریع تلاش های حفاظت از اقلیم کشورها توافق کردند. ریاست جمهوری برزیل اکنون به صورت داوطلبانه در تلاش برای ایجاد «نقشه راه» است. اقدامات مقابله با تخریب جنگل ها نیز باید در نظر گرفته شود.

بیانیه نهایی همچنین خواستار سه برابر شدن حمایت مالی از کشورهای در حال توسعه است تا بتوانند گذار به فناوری های سازگار با اقلیم و سازگاری بیشتر با تغییرات اقلیمی را اجرا کنند.

 از ایالات متحده آمریکا نمایندگانی در کنفرانس اقلیمی شرکت نداشتند. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا تغییرات اقلیمی را انکار می‌کند و آن را «فریب» می‌داند.

گردانندگی کنفرانس آینده، COP30، بر عهده ترکیه و استرالیا خواهد بود.

دولت جمهوری اسلامی حضور کمرنگی در اجلاس برزیل داشت. طرح و برنامه‌‌‌ و دستاوردی برای عرضه نداشت، و درگیر دو مشکل دیگر هم بود: مشکل پرداخت حق عضویت و نداشتن پول برای اعزام یک هیئت کامل. گوشه‌های از این دو موضوع را شینا انصاری، رییس سازمان حفاظت محیط زیست، در یک مصاحبه که با عنوان «حضور در کنفرانس برزیل حداقلی بود» منتشر شده، باز کرده است.

انتظارات برآورده نشده

در آغاز کنفرانس، رئیس جمهور برزیل، لوئیز ایناسیو لولا دا سیلوا گفت که نقشه راهی لازم است تا بشریت بتواند وابستگی به سوخت های فسیلی را پشت سر بگذارد و جنگل زدایی را متوقف و معکوس کند. با این سخنرانی آغازین، انتظار از اجلس یالا رفت، انتظاری که برآورده نشد.

محل برگزاری کنفرانس در حاشیه منطقه آمازون که برای اقلیم جهانی اهمیت دارد، به طور نمادین توسط برزیل انتخاب شده بود. اما کنفرانس درباره یک اقدام مشخص برای نابودی جنگل‌ها هم تصمیمی نگرفت.

بسیاری از شرکت‌کنندگان تأکید می‌کردند، با توجه به بحران رو به افزایش اقلیمی، اقدام سریع لازم است. اما در حالی که مشخص شده بیشتر گازهای گلخانه ای آسیب رسان به اقلیم که باعث گرم شدن بیشتر سیاره می شوند، از سوختن نفت، گاز و زغال سنگ حاصل می‌شوند تمهیدی برای این مسئله پیش گذاشته نشد. موضع عربستان که مورد پشتیبانی دیگر کشورهای نفتی هم قرار داشت، این بود که هر کس راه خودش را برود و این عملا به معنای جلوگیری از توافق بر سر برنامه‌ای برای استفاده کمتر از سوخت‌های فسیلی است.

نظر اکثر اقلیم‌شناسان این است که تا سال ۲۰۳۰ میزان افزایش گرمایش جهانی از ۱,۵ درجه نسبت به دوران پیشاصنعتی فراتر خواهد رفت و این یعنی توافق پاریس برای کاستن از میزان گرمایش به هدف خود نرسیده است. پیامدهای این وضعیت طوفان های شدیدتر، آتش‌سوزی‌های جنگلی، خشکسالی و از آنسو جاری شدن بیشتر سیل خواهد بود.