محکومیت‌های سنگین در تبریز؛ بیش از ۸۵ سال زندان برای ۱۳ فعال تُرک آذربایجانی

شعبه دوم دادگاه انقلاب تبریز در روزهای اخیر احکام سنگین حبس تعزیری را علیه گروهی از فعالان سیاسی و مدنی تُرک آذربایجانی صادر کرده است؛ احکامی که در مجموع به بیش از ۸۵ سال زندان می‌رسد. این احکام علیه ۱۳ شهروند ساکن تبریز و شهرهای اطراف صادر شده؛ افرادی که از اواخر شهریورماه ۱۴۰۲ بازداشت و پس از ماه‌ها بازجویی، انفرادی و بلاتکلیفی، با قرار وثیقه به‌طور موقت آزاد شده بودند.

سینا یوسفی، وکیل دادگستری و حقوقدان، با انتشار اطلاعات این پرونده اعلام کرده است که شعبه دوم دادگاه انقلاب تبریز به ریاست قاضی رضا عبدی، این فعالان را به اتهام‌هایی چون «تشکیل و عضویت در گروه غیرقانونی» و «اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور» محکوم کرده است. به‌گفته او، رأی صادره به‌صورت استنساخ به وکلای پرونده ابلاغ شده و طبق قانون، امکان اعتراض به آن در دادگاه تجدیدنظر استان آذربایجان شرقی وجود دارد.

بر اساس دادنامه صادرشده، یوروش (ییلماز) مهرعلی‌بیگلو به‌عنوان یکی از چهره‌های اصلی این پرونده، به اتهام «تشکیل گروه» به ۶ سال و ۲ ماه حبس تعزیری و به اتهام «اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور» به ۳ سال و ۷ ماه زندان محکوم شده است. سایر متهمان، از جمله داود شیری، حامد یگانه‌پور، ابراهیم عوض‌زاده، آراز ابراهیم‌نژاد، حسین آزادی، امیرحسین آقایی، جواد سودبر، ناصر رزمجو، مهرداد قادری، علی بابایی، مرتضی نورمحمدی و محمدرضا موحد، هر یک به ۳ سال و ۷ ماه حبس بابت اجتماع و تبانی و ۲ سال و ۹ ماه زندان بابت «عضویت در گروه» محکوم شده‌اند.

یک منبع مطلع گفته است که محور اصلی این پرونده فعالیت این افراد در گروهی با نام «دموکراتلار» بوده است؛ گروهی که به‌گفته نزدیکان متهمان، فعالیتی مسالمت‌آمیز، مدنی و در چارچوب قانون اساسی داشته اما از سوی نهادهای امنیتی و دادستانی تبریز به‌عنوان مصداق جرم امنیتی تلقی شده است. این نگاه، بار دیگر بحث مرز میان فعالیت مدنی و اتهام‌های امنیتی را در فضای عمومی برجسته کرده است.

بخش قابل توجهی از گزارش‌ها به نحوه بازداشت و روند دادرسی این فعالان بازمی‌گردد. بنا بر اظهارات وکلای پرونده و گزارش نهادهای حقوق بشری، بسیاری از این افراد ماه‌ها در بازداشتگاه‌های امنیتی نگهداری شده، دوره‌هایی از انفرادی را گذرانده و با آن‌چه «شکنجه و بازداشت غیرقانونی» توصیف شده، مواجه بوده‌اند. برخی از آن‌ها پیشینه بازداشت و محکومیت در سال‌های گذشته نیز داشته‌اند؛ از جمله یوروش مهرعلی‌بیگلو که پیش‌تر نیز به اتهام‌های مشابه محکوم و سال‌هایی را در زندان سپری کرده بود.

نهادهای حقوق بشری در سال‌های اخیر بارها نسبت به افزایش فشارها بر فعالان سیاسی و مدنی تُرک آذربایجانی هشدار داده‌اند و این احکام را در ادامه روندی می‌دانند که با بازداشت‌های گروهی، پرونده‌سازی امنیتی و صدور مجازات‌های سنگین همراه بوده است.

صدور این احکام، بار دیگر نگاه‌ها را متوجه وضعیت حقوق شهروندی و آزادی‌های مدنی در آذربایجان ایران کرده است.