پرونده زمانه برای کودکان این زمانه
بار آوردن کودک این جهان
مطالبی برای پدر و مادرهای امروز و متناسب با نیازهای کودکان این روزگار، برای همه آنها که زندگی و آینده متفاوتی را برای بچه‌ها آرزو می‌کنند. اگر کودکی دارید یا در اطراف‌تان بچه‌ای می‌شناسید و با او در ارتباطید، این پرونده برای شماست.
سبک زندگی با ورود بچه‌ها تغییر می‌کند: تغییراتی در ساعت خواب و کار و تفریح برای هماهنگ شدن با نیازهای انسان کوچکی که زندگی‌اش وابسته به دنیای بزرگ‌ترهاست. اما همین تغییرات کفایت نمی‌کند. پدر و مادرهای جدید رویاها و آرزوهای دیگری برای آینده بچه‌ها دارند.
به دنیا آوردن بچه و تامین امکانات مادی زندگی مثل خورد و خوراک و لباس و مدرسه خوب لازم است اما برای تربیت نسل آینده بس نیست. باید بچه‌ها را برای زندگی در دنیای جدید آماده کرد که مناسبات آن با نسل‌های گذشته فرق می‌کند. پدر و مادرها دیگر خدایان بلامنازع زندگی بچه‌ها نیستند. کودکان را دیگر نمی‌توان به روش‌های آبا و اجدادی تربیت کرد. نیازهای تغذیه‌ای و تفریحی آنها تفاوت کرده و حقوق‌شان بیش از پیش محترم شمرده می‌شود. بچه‌های امروز بیش از گذشته با حقوق انسانی خود و دیگران آشنا می‌شوند و رعایت آداب احترام به تن و روان خود و دیگری را یاد می‌گیرند. پدر و مادرها حالا می‌دانند که بچه‌ها را باید برای زیستن در دنیای تفاوت‌های انسانی و فرهنگی تربیت کرد؛ دنیایی که در آن انسان‌ها فارغ از جنسیت و نژاد محترم باشند، حریم وجودشان پاس داشته شده و احساسات و اندیشه‌هاشان به رسمیت شناخته شود.
بخش زندگی رادیو زمانه از مدت‌ها قبل، مطالبی درباره سبک زندگی بچه‌های نسل امروز منتشر کرده؛ مطالبی برای پدر و مادرهای امروز و متناسب با نیازهای کودکان این روزگار، برای همه آنها که زندگی و آینده متفاوتی را برای بچه‌ها آرزو می‌کنند. اگر کودکی دارید یا در اطراف‌تان بچه‌ای می‌شناسید و با او در ارتباطید، این پرونده برای شماست.
نعیمه دوستدار- بخش زندگی
کودکان و برابری جنسیتی
روا ست- بحث‌هایی که درباره برابری جنسیتی می‌شود، ارزش چندانی نخواهند داشت مگر اینکه از پله اول شروع کنیم: از بچه‌های خودمان.
آیا پسرهای ما برخوردی احترام‌آمیز با زنان خواهند داشت و آیا دخترهای ما قادر خواهند بود که حرف بزنند و شنیده شوند و ترسی از این بابت نداشته باشند؟
نیلوفر جعفری- اگر ما به کودکان و نوجوانان بیاموزیم که برابری حقوق انسان‌ها صرف‌نظر از جنس، نژاد، ملیت و سن چیست و چگونه است، می‌توانیم بسیاری از باورها و افکار غلط را برای همیشه تغییر بدهیم.
نیلوفر حعفری- پدر و مادرها نقش مهمی در ایجاد علاقه‌مندی، ارزش‌گذاری و تصمیم‌گیری در کودک دارند اما معمولا کلیشه‌های جنسیتی را از طریق بیان باورهای خود یا واکنش‌هایشان در مورد مسائل روزمره، در کودکان نهادینه می‌کنند. چطور کلیشه‌های جنسیتی را از محیط خانه دور کنیم؟
حتی زنانی که سعی می‌کنند فرزند دخترشان را مستقل و قوی بار بیاورند، گاهی درباره انتظاراتی که از فرزند پسرشان دارند به همان راهی می‌روند که عرف و جامعه پدرسالار آن را مطلوب می‌داند. من نام این وضعیت را سندرم «آخی پسرم» می‌گذارم.
کودکان و احساسات
نیلوفر جعفری- کافی است تلویزیون را روشن کنید تا چند خبر درباره خشونت داعش، کشمکش‌های سوریه و عراق و ترور در اروپا بشنوید. کودک‌تان کنار شما نشسته و همه چیز را می‌بیند. چطور باید چنین دنیایی را برای کودک‌تان توضیح بدهید؟
دیدن یک بچه ناراحت سخت است. وقتی به خاطر مرگ حیوان خانگی‌اش یا ترکیدن بادکنکش گریه می‌کند، غریزه به ما می‌گوید که باید به سرعت آرامش کنیم. اینکه به بچه کمک کنیم به سرعت حالش بهتر شود، ممکن است پدر و مادر و بچه را در لحظه آرام کند، اما در بلندمدت کمکی به بچه نخواهد کرد.
نیلوفر جعفری- نگرانی کودکان اغلب برای موضوعات و تجربه‌های عادی زندگی است و ربطی به اختلال اضطراب ندارد. اما آیا تجربه‌های نگران‌کننده برای کودکان خطرناک هستند؟ آیا باید به نگرانیهای کودک توجه کنید.
نیلوفر جعفری- کودکی که به‌دلیل مهاجرت با دو فرهنگ متفاوت در کشور مقصد مواجه می‌شود، باورها، ارزش‌ها و انتظارات متفاوت و گاه متعارضی را می‌آموزد. انتخاب برای کودک سخت است؛ او گاهی مجبور می‌شود دو برداشت متفاوت را باهم هماهنگ کند. کودک واقعا به‌کدام گروه وابستگی بیشتری دارد؟ آیا می‌خواهید کودک را با فرهنگ خودتان تربیت کنید؟
کودکان و رسانه‌ها
نیلوفر جعفری- تلفن‌های هوشمند، لپ‌تاپ‌ها و تبلت‌ها! ما عاشق استفاده از انواع فن‌آوری‌ها برای خودمان هستیم اما در عین حال از اینکه این ابزارها به راحتی در اختیار فرزندان‌مان قرار گرفته نگرانیم.
دنا دادبه- هر چند نمی‌توان امتیازات تلویزیون را نادیده گرفت ولی آمارها حاکی از آن است که رعایت محدودیت‌ها و وضع قوانین خاصی برای فرزندان در خصوص تماشای تلویزیون در خانواده ضروری است.
این نوشته راهنمایی است برای والدینی که نمی‌خواهند نوجوان‌شان را در شبکه‌های اجتماعی شرمسار کنند یا باعث شوند آنها شبیه احمق‌ها به نظر برسند.
کودکان و تربیت جنسی
نیلوفر جعفری- ما با ارزش‌ها و باورهای کلیشه‌ای در مورد جنسیت بزرگ شده‌ایم و درک درستی از مفهوم «همجنسگرایی» نداریم. برای ما بسیار سخت است که بفهمیم فرزندمان همجنسگراست. این موضوع وقتی بخواهیم به دیگران توضیح بدهیم فرزندمان تمایلات جنسی متفاوتی دارد سخت‌تر هم هست.
ماهک نیک‌نهاد- اولین بار وقتی هنوز سه سالم نبود این اتفاق برایم افتاد. پسر خانم صاحب‌خانه دستم را گرفت و از پله‌ها بالا برد تا چیزی را توی اتاق خوابش به من نشان دهد. بعد مرا روی تخت خواباند و رویم دراز کشید.
مهدی جلالی فراهانی- این دغدغه حتما برای شما پیش آمده یا در آینده پیش خواهد آمد؛ اینکه چطور با فرزندان‌تان درباره موضوعات مگوی «جنسی» حرف بزنید.
در ایران فرزندان از بیان مشکلات جنسی شان با پدر و مادر و اطرافیان‌شان خودداری می‌کنند چون خجالت می‌کشند و آن را شرم‌آور می‌دانند.
به دختر و پسر ۵ ساله‌‌تان که می‌پرسد بچه از کجا آمده چه جوابی داده‌اید؟ آیا گفته‌اید که بچه‌ها را لک لک‌ها به بام خانه‌ها می‌آورند و از سوراخ دودکش می‌اندازند پایین؟ گفته‌اید که خدا بچه را می‌دهد یا گفته‌اید که او را از مغازه بچه‌فروشی خریده‌اید؟
جوهانا مورهد- هانا تازه وارد ۸سالگی شده اما علائم بلوغ او خیلی سریع پیش می‌روند. نوک پستان‌هایش برجسته شده‌اند و این برایش خوشایند نیست. او دلش نمی‌خواهد بلوز بپوشد یا کسی را بغل کند. این‌ها علائم شروع بلوغ و تغییرات هورمونی است.
نیلوفر جعفری- تجربه خشونت جنسی در کودکی، ترومایی است که به سختی از یاد می‌رود و ترمیم می‌شود. هیچ راه مطلقی برای مراقبت از کودکان در برابر آزارهای جنسی وجود ندارد اما راه‌هایی هست که احتمال آزار جنسی را کم می‌کند. برای مراقبت و محافظت از کودک، ابتدا باید بپذیرید که وقتی چنین اتفاقی می‌افتد، تنها بی‌گناه این حادثه کودک است.
کودک و بدنش
ناتالی گرین- من و دخترم از مهدکودک بیرون می‌آمدیم که دوست صمیمی‌اش آمد جلو تا او را بغل کند. دخترم اجازه نداد. برای من خیلی عجیب بود و راستش را بخواهید شرمنده شدم. یواشکی از دخترم خواستم که دوستش را بغل کند. اینکه آن بچه از رفتار دخترم آزرده شود و قرار گرفتن در این شرایط احساس بدی برایش ایجاد کند، برایم سخت بود.
لیزا بلوم- چه چیزی در معیارهای فرهنگی ما باعث می‌شود که تمجید از آدم‌ها را به ویژه در زنان و به طور مشخص در دختربچه‌ها، محدود به تعریف از زیبایی صورت، آراستگی لباس و نازی کنیم؟ آیا این کار به زن‌ها اعتماد به نفس می‌دهد؟ آیا جذابیت و زیبایی خیلی مهم است و باید به آن اولویت بدهیم؟
نیلوفر جعفری- دوست داشتن خود، کار ساده‌ای نیست آن هم برای یک دختر امروزی که تحت تاثیر دنیایی است که انتظار زیادی از او و ظاهرش دارد. طبق برخی پژوهش‌ها دختران از شش سالگی به شکل اندام، رژیم‌های غذایی و موضوع زیبایی فکر می‌کنند.
برای همه ما پیش آمده که به‌خاطر شکل و ظاهر اندام‌مان شرمسار باشیم. این موضوع مساله روزمره خیلی‌هاست و می‌تواند باعث مشکلاتی جدی مثل اختلال در غذا خوردن، نفرت از بدن و تمایلات خودتخریبی شود. این یادداشت به مساله شرمساری از بدن و تاثیر آن بر طرز فکر نسل جدید زنان می‌پردازد.
آیا توجه به زیبایی ظاهر و بدن از اساس بد است؟ آیا بچه‌ها نیاز به تعریف و تمجید از بدن‌شان ندارند؟ آیا باید بدن را انکار کنیم؟
پاسخ صریح و روشن است؛ نه! کارلا مولینا در مقاله تازه پاسخ این ابهام را می‌دهد و آن را بررسی می‌کند.
کودکان و بزرگ‌ترها
مانی مهاجر- نه تنها من که همه اعضای خانواده از ورود اولین نوه بسیار خوشحال بودیم. روزهای خوبی بودند که با شادی سپری می‌شدند. ولی فارغ از همه خوشی‌ها، می‌توانستم خستگی و استرس را در چشمان خواهرم ببینم. به نظر می‌رسید که استرس و خستگی فرصتی برای لذت بردن از نوزادش برایش باقی نمی‌گذاشت.
وقتی بچه‌ها کوچک هستند، تمایل زیادی به کنترل آنها داریم، گویا اختیار تام داریم تا خواسته‌های خود را به آنها تحمیل کنیم. کودکان را آنطور که دوست داریم صدا می‌کنیم، آنها را با غذای مورد پسند خودمان تغذیه می‌کنیم، به آنها می‌گوییم چه بکنند و چه بگویند و اغلب قدرت ما به چالش کشیده نمی‌شود. یک دیکتاتوری بی‌خطر!
نیلوفر جعفری- زمانی که حرف از حقوق کودکان می‌شود، بسیاری از والدین نگران می‌شوند؛ چون نمی‌دانند معنای این حق و حقوق چیست و چرا باید آن را مطرح کرد. بسیاری از آنها نمی‌دانند کجای رابطه با فرزندشان قرار گرفته‌اند، چطور باید رفتار کنند، چه اندازه حق دارند و می‌توانند چه نوع محدودیت‌هایی ایجاد کنند؟
نیلوفر جعفری- آیا واقعا فرزندتان از اینکه شما کار می‌کنید رنج می‌کشد؟ آیا او واقعا از برخی مزیت‌ها محروم شده است؟ پاسخ به این پرسش‌ها به باورها و طرز تفکر خودتان و نوع رفتارتان مربوط است.
دنا دادبه- «الکس توماس» با نامادری‌های دیگر متفاوت است. او حاضر است اعتراف کند که فرزندان همسرش را دوست ندارد. «فرزندان همسرم رو دوست دارم؟ نه. احساسی که به همسرم دارم، به فرزندانش ندارم ولی خیلی به آنها علاقه‌مند هستم. عشق واژه‌ای است که هنوز خیلی با آن فاصله دارم.»
نیلوفر جعفری- جدایی با وجود بچه؟ این یکی از مهم‌ترین تردید‌هایی است که وقتی در یک رابطه پر مشکل و بیمار زناشویی به جدایی فکر می‌کنید، مانع حرکت‌تان می‌شود. همه ما نگران تاثیر طلاق بر کودکان هستیم اما طلاق در برابر مشکلاتی که کودک در یک خانواده ناسالم با آن رو‌به‌رو می‌شود چقدر جدی است؟
نیلوفر جعفری- خیلی از ما در مواجهه با کودک دیگران که بد رفتار است یا کار خطرناکی می‌کند دچار سردرگمی می‌شویم.
آیا باید به کودک دیگران تذکر یا هشدار بدهیم یا اینکه باید سکوت کنیم چون این وظیفه ما نیست؟
کودک و آموزش
دنا دادبه- معلم‌های کشورهای تایلند، یونان و ایران بیشترین مشق شب را به دانش‌آموزان می‌دهند. آیا حجم سنگین مشق شب، بر سبک زندگی دانش‌آموز تاثیر می‌گذارد؟ این تاثیر مثبت است یا منفی؟ اگر پاسخ منفی است چه راه‌کارهایی وجود دارد تا تاثیر منفی آن تا حد امکان کاسته شود؟
مانی مهاجر- قصه‌های شب، خاطرات مشترک بسیاری از ماست که کودکی‌مان پر از داستان است؛ داستان‌هایی که پدران و مادران‌مان برایمان خوانده‌اند و ما را به دنیای عجیب و غریب قصه‌ها برده‌اند. گرچه امروزه از آن قصه‌ها خاطرات دوری در ذهن ما باقی‌ست، ولی پژوهش‌ها نشان می‌دهند که قصه‌های شب امروز ما را ساخته‌اند.
دنا دادبه- بسیاری از ما ممکن است تجربه آموزش کودک‌مان به زبانی غیر از زبان مادری در خارج از ایران داشته باشیم. مواجهه کودک با زبان جدید در کشوری جدید و فرهنگی متفاوت می‌تواند در رشد ذهنی و شخصیتی او اثر داشته باشد.
سوال این است که این تاثیر منفی است یا مثبت؟
نیلوفر جعفری- کودکان تفاوت بین آدم‌ها، رفتارهای اجتماعی و آداب و سنت‌ها را می‌بینند و از شما درباره آن می‌پرسند. آموزش تفاوت‌ها و تنوع زیستی و فرهنگی بخش مهمی از آموزش کودکان است و پرسش کودک درباره آنها در واقع برای شما فرصتی است که به آنها آموزش بدهید.
جوان ۱۸ساله باید چه مهارت‌هایی داشته باشد؟ پاسخ این سوال را جولی لیتکوت هیمز، نویسنده کتاب پرفروش «چگونه انسانی بالغ تربیت کنیم؟» داده.
این نکته‌ها را بخوانید و ببینید که فرزند ۱۸ساله شما کدام یک از این ویژگی‌ها را دارد و در کدام‌ها ضعیف است؟
کودک و سلامت
مریم دهکردی- از قدیم اینکه نوزاد وزنش بالا باشد و با وزن بالا رشد کند، یکی از نشانه‌های سلامت بوده است. اینکه بچه وزنش معمولی باشد، لپش توی دست نیاید و رانش وقت نشستن چین نخورد، یعنی یک جای کار می‌لنگد. اما با وجود آگاهی بیشتر مادران در دوران معاصر، کسی به فکر رژیم غذایی آنها نیست.
نظرها
نظری وجود ندارد.