سردی روابط ایران و تاجیکستان

نگاهی به پیشینه روابط ایران و تاجیکستان نشان می‌دهد که این سردی روابط بین آنها قبل از سازمان همکاری شانگهای و موضوع عضویت ایران در آن شروع شده بوده است. در طول دو سال گذشته با درخواست دولت تاجیکستان یک سری از فعالیت‌های فرهنگی، سیاسی و تجاری دولت ایران در شهرهای تاجیکستان متوقف شده‌اند. به این نمونه‌ها می‌توان اشاره کرد:

اعمال این محدودیت‌ها در حالی‌ست که از زمان فروپاشی شوروی تا کنون ایران یکی از کشورهای سرمایه گذار در تاجیکستان بوده و سرمایه‌های کلانی به تاجیکستان وارد کرده است. در قبال این سرمایه‌گذاری‌هاو فعالیت در جاده‌سازی و به‌ویژه ساختن تونل “استقلال” پاسخ سرد تاجیکستان به چه معناست؟ چه عواملی بر روابط دو کشور سنگینی می‌کنند؟ پرونده‌ای از مطالب در این باره.

◄ اعترافات چند تاجیک درباره آموزش‌های تروریستی در قم

پخش فیلم مستندی که وزارت داخله تاجیکستان تهیه کرده است سردی روابط بین ایران و تاجیکستان را گویا یک گام جلوتر برد. شامگاه سه شنبه ۸ اوت/۱۷ مرداد، شبکه تلویزیونی دولتی تاجیکستان فیلم مستندی پخش کرد که در آن دولت ایران به برنامه‌ریزی کشتارهای دهه ۹۰ متهم شده است. در این فیلم مستند چند تن از سربازان محلی اعتراف می‌کنند در قتل پرسرو صدای چهره‌های معروف تاجیک دست داشته‌اند. این افراد همین‌طور اعتراف می‌کنند در ایران تعلیم تروریستی دیده‌اند و با رهبری و دستور عبدالحلیم نظرزاده (نظروف)، وزیر دفاع سابق تاجیکستان یک سری عملیات تروریستی در داخل تاجیکستان انجام داده‌اند. مقامات ایران همه این اتهام را رد کردند.

سعدی یوسفی، تحلیلگر مسائل سیاسی و اجتماعی در تاجیکستان، در گفت‌وگو با زمانه می‌گوید ایران همیشه در برخورد با تاجیکستان مدارا کرده است و این بار هم باید با همان خویشتن‌داری همیشگی خود پاسخ دهد و این اعترافات را جدی نگیرد.

◄ روابط ایران-تاجیکستان و قضیه بابک زنجانی

در دوره اخیر در توضیح سردی روابط ایران و تاجیکستان مدام به قضیه بابک زنجانی اشاره می‌شود.

بابک زنجانی، سرمایه‌گذار ایرانی همزمان با شدت گرفتن تحریم‌های جهانی علیه ایران با سرمایه هنگفتی وارد تاجیکستان شد. بر اساس گفته‌های داداجان عطاالله و شاهدان محلی او با خانواده امامعلی رحمان ارتباط دوستی برقرار کرد و در افتتاح چندین موسسه در تاجیکستان نقش و سهم داشت. گفته می‌شود از سرمایه‌گذاری‌های بابک زنجانی بانک، شرکت هواپیمایی، خدمات تاکسی و ترمینال اتوبوس به جا مانده است. گذشته از این صحبت از دو میلیارد دلاری می‌رود که بر اساس تایید مقامات دولتی تاجیکستان قبل از اوج گرفتن دعواها در بانک‌های تاجیکستان باقی مانده است. مبلغی که گفته می‌شود دولت ایران می‌خواهد پس بگیرد.

◄ چالش شیعه−سنی و تأثیر آن بر روابط ایران و تاجیکستان

کشور تاجیکستان با این که به عنوان سنی‌مذهب شناخته می‌شود اما در قلمرو آن گروه بزرگی از مردم از شیعیان اسماعیلی و نیز پیرو آیین زرتشت هستند. آمار رسمی در مورد جمعیت پیروان مذاهب مختلف وجود ندارد.

در این گزارش با مهربان سلیم‌شاه، روزنامه‌نگار تاجیک مقیم دوشنبه، محمودجان فیض رحمانوف، از پیروان حزب نهضت اسلامی تاجیکستان که پس از انتخابات سال ۲۰۰۵ مجبور به ترک تاجیکستان شده در حال حاضر در وین به عنوان پناهنده سیاسی به سر می‌برد، و  نیز سعدی یوسفی، تحلیلگر مسایل سیاسی و مذهبی تاجیک، گفت‌وگو کرده‌ایم.

◄ تاجیکستان و کشاکش دو فیل: ایران و عربستان

آیا اختلافات دو کشور به دخالت کشورهای دیگر برمی‌گردد؟

در این گزارش به عامل می‌پردازیم.

در این مورد با با شاهیده تولاگانوا، روزنامه‌نگار روس‌زبان ازبک و آگاه با مسایل کشورهای عربی و منطقه، گفت‌وگو کرده‌ایم. شاهیده تولاگانوا کشورهای عربستان سعودی و ایران را دو قدرت اصلی در منطقه می‌داند و مبازره این دو  را برای به دست گرفتن قدرت اصلی به جنگ دو فیل مقایسه می‌کند. به نظر او تاجیکستان بین این دو فیل گرفتار شده است.

◄ روابط تهران و دوشنبه و مسئله حزب نهضت اسلامی تاجیکستان

یکی از دلایل بحرانی شدن روابط بین ایران و تاجیکستان را حضور محی‌الدین کبیری، رهبر حزب نهضت اسلامی تاجیکستان در جلسه سال گذشته کنفرانس وحدت اسلامی در تهران عنوان کرده‌اند.

فعالیت‌های حزب نهضت حدود دو سال است در تاجیکستان ممنوع اعلام شده و اعضا و هواداران آن تحت تعقیب قرار دارند. محی‌الدین کبیری معتقد است که حضور او در کنفرانس وحدت اسلامی در تهران نباید به عنوان پشتیبانی جمهوری اسلامی ایران از حزب مخالف دولت تاجیکستان تفسیر شود.

◄ مجموعه‌ای از مطالب دیگر درباره تاجیکستان