ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

آیا اروپایی‌ها می‌توانند برجام نیمه‌جان را زنده نگه دارند؟

علی افشاری − دولت هاى اروپایى امکانات زیادى براى حداکثر سازى منافع برجام براى ایران ندارند. اروپا در زمانى که آمریکا در برجام حضور داشت نتوانست انتظارات سرمایه گذارى خارجى پسابرجامى جمهورى اسلامى را برآورده سازد.

دونالد ترامپ سرانجام بعد از ١٦ ماه به وعده انتخاباتى خودش عمل کرد و خروج دولت آمریکا از برجام را اعلام نمود. او از موضعی بیشینه‌خواه بلافاصله فرمان بازگشت تحریم هاى هسته‌اى را صادر کرد. بر مبناى برخى از گزارش‌ها، ترامپ حتى توصیه وزیر خارجه‌اش مایکل پمپئو را در مورد ترک آرام و دادن فرجه زمانى را رد کرده بود. واکنش جمهورى اسلامى در اظهارات حسن روحانى بعد از موضعگیرى ترامپ آشکار شد که باقى ماندن در برجام و مذاکره با اروپا براى حداکثرسازى منافع حاصله ادعایی را انتخاب کرده است.

بیانیه مشترک اروپایی خروج آمریکا از برجام را به نقد کشیده است ــ عکس: آرشیو

ارزیابى برنامه خامنه اى

سخنان سید على خامنه اى بعد از اعلام تصمیم ترامپ نیز نشان داد که مذاکره با اروپا و تلاش برای حفظ برجام با ۱+۴ تصمیم نظام است منتهى بر اساس الگوى رفتارى جمهورى اسلامى مسئولیت باید بر عهده دولت باشد و رهبرى موضع تهاجمى اتخاذ کند. خوددارى رهبرى از عمل به ادعاى قبلى خود مبنى بر آتش زدن برجام در صورت پاره کردن آن از سوى آمریکا، موافقت با مذاکره با اروپا با تأکید بر نگاه بدبینانه و تأکید بر ضرورت رعایت عزت ملى از سوى دولت و مذاکره کنندگان روشن مى سازد که برنامه وى اول امید به اروپا در حفظ برجام است و سپس در صورت ناکامى − با ادعاى اینکه وى از ابتدا خوشبین نبوده ولى نمى خواسته در کار دولت دخالت کند و فرصت دیگری براى شناخت بدعهدى غربى‌ها مهیا شود − به بهره بردارى سیاسى براى مدیریت فضا در مسیر دلخواه مى‌پردازد.

برجام ناقص بدون آمریکا

بر خلاف ادعاهاى ظاهرى و تبلیغاتى مسئولان جمهورى اسلامى، رصد کردن اوضاع نشانگر ناخرسندى آنها از خروج آمریکا است. آنها از ماه‌ها پیش انتظار داشتند که ترامپ تصمیم به ترک برجام بگیرد، اما دستور وى براى بازسازى سریع تحریم‌هاى هسته‌اى و شدت برخوردش غیر مترقبه بود. این ناراحتى مبنایى منطقى دارد چون طرف اصلى در تنش هسته‌اى جمهورى اسلامى آمریکا بوده است. سیر تکاملى مذاکرات مستقیم ایران و اروپا و روسیه و چین منجر به ضرورت مشارکت آمریکا در اواخر دولت دوم جرج بوش شد. برجام بدون آمریکا و رعایت تعهدات آن ناقص است و در بهترین حالت حفظ برجام با ١ + ٤ ظرفیتی کمتر از نیمى از منافع مورد انتظار براى ایران را دارد.

منافع برجام براى ایران در چهار سرفصل کلى قابل دسته بندى است:

  • فروش بدون محدودیت نفت،
  • مبادلات مایلى و تجارى روان و چابک،
  • تسهیل سرمایه گذارى خارجى و
  • مشارکت در توسعه برنامه صلح آمیز هسته‌اى.

برجام بدون آمریکا در شرایطی که دولت این کشور اراده جدى در اعمال فشار تحریمی گسترده به اقتصاد بحران زده ایران دارد، تنها مى تواند حداکثر فروش نفت و بخشى از مبادلات مالى را با تحمیل هزینه هاى مازاد و سرعت کند را تامین کند.

چالش اروپا

روشن است که تروئیکاى اروپا متمایل به باقى ماندن ایران در برجام و تداوم اجراى تعهدات از سوى جمهورى اسلامى است. این تمایل دلایل مختلفى دارد:

دلیل نخست جلوگیرى از بازگشت جمهورى اسلامى به فعالیت هاى حساس هسته‌اى است که ریسک افزایش برخورد هاى نظامى و تشدید بى ثباتى در خاورمیانه را دارد، در این چارچوب نهاد هاى اطلاعاتى اروپا برخلاف دولت آمریکا، تأثیر حفظ برجام را در امنیت خاورمیانه مفید ارزیابى مى کنند.

اختلاف اروپایی‌ها با آمریکایی‌ها بر سر روش‌ها و تاکتیک‌ها است. تروئیکاى اروپا با ترامپ در خصوص اصلاح برجام موافق بودند منتهى فکر می‌کردند و می‌کنند که با حفظ ساختار کنونى، در آینده ایده اصلاح آن را طرح کنند، و به موازات آن، در قالبی جداگانه تحریم‌ها و اقداماتی تنبیهی علیه برنامه موشکى و سیاست‌هاى منطقه اى جمهورى اسلامى تدوین کرده و پیش برند.

همچنین اتحادیه اروپا خواهند حمایت از سرمایه گذارى هاى شرکت‌ها و موسسات تابعه در ایران است و مى خواهد از مزیتش در بازار ایران استفاده کند. اما این تمایل یک بخش معادله است، اروپا به موازات نگرانى هاى جدى نیز دارد که در انتهاى بیانیه دولت هاى بریتانیا، آلمان و فرانسه در واکنش به خروج آمریکا آمده است. آنها نیز خواهند تدوین چارچوبى درازمدت بعد از خاتمه برخى از محدودیت هاى کنونى بر برنامه هسته‌اى ایران در سال ٢٠٢٥ هستند که بیان نرم تداوم محدودیت‌ها در غنى سازى اورانیوم است.

همچنین سه کشور بر پیدا کردن راه حل در رفع نگرانى‌ها نسبت به برنامه موشک هاى بالیستیک و فعالیت هاى بى ثبات کننده جمهورى اسلامى در منطقه تأکید کرده‌اند.

بنابراین مذاکره با اروپا و متقاعد ساختن آنها در حفظ برجام و تحقق انتظارات ساده نبوده و تنگناهاى خودش را دارد. بخصوص که این واقعیت باید مد نظر قرار بگیرد که اروپا و آمریکا در مورد مهار جمهورى اسلامى اشتراک نظر راهبردى داشته و اهداف یکسانى را دنبال می‌کنند. اختلاف اروپایی‌ها با آمریکایی‌ها بر سر روش‌ها و تاکتیک‌ها است. تروئیکاى اروپا با ترامپ در خصوص اصلاح برجام موافق بودند منتهى فکر می‌کردند و می‌کنند که با حفظ ساختار کنونى، در آینده ایده اصلاح آن را طرح کنند، و به موازات آن، در قالبی جداگانه تحریم‌ها و اقداماتی تنبیهی علیه برنامه موشکى و سیاست‌هاى منطقه اى جمهورى اسلامى تدوین کرده و پیش برند. اما ترامپ اجراى همزمان این سیاست‌ها را ناممکن ارزیابى کرده و اصلاح توافق اتمى را نیازمند انحلال برجام و اعمال مجدد فشار هاى تحریمى دانست.

پاى چوبین اروپا در تحقق انتظارات برجامى ایران

با توجه به نکاتى که فبلا طرح شد دولت هاى اروپاى امکانات زیادى براى حداکثر سازى منافع برجام براى ایران ندارند. اروپا در زمانى که آمریکا در برجام حضور داشت نتوانست انتظارات سرمایه گذارى خارجى پسابرجامى جمهورى اسلامى را برآورده سازد. همچنین مشکلات مبادلات بانکى و تجارى با بأنک هاى درجه اول دنیا را حل کند.

دولت آمریکا با دستورالعمل جدید تعلیق تحریم هاى هسته‌اى را لغو کرده و تنها فرصت تنفس ٣ و ٦ ماهه به شرکت هاى فعال براى خروج از ایران داده است. تحریم‌های هسته‌ای آمریکا که به "ثانویه" مشهور هستند شامل تحریم بانک مرکزی، بانک تجارت، بانک سپه و بانک ملی، بانک ایران و ونزوئلا، شرکت نفتکش ایران، صادرات و واردات طلا و فلز‌های قیمتی، ایران ایر، شرکت ملی نفت‌کش ایران، وزارت دفاع، سازمان انرژی اتمی، صدور تمامی فناوری‌هایی که کاربرد دوگانه هسته‌ای و با کمک به غنی سازی اورانیوم داشته باشند، مبادلات بانکی تبدیل ریال به دلار، اکثر شرکت‌های پتروشیمی ایران، وزارت اطلاعات، سازمان کشتیرانی و...می‌شوند.

عدم همراهی دولت‌های اروپایی تغییری در این واقعیت نمی‌دهد که ریسک فعالیت‌های تجاری با ایران با توجه به این تحریم‌های سنگین و گسترده بالا است و با توجه به محافظه کاری حاکم بر فعالیت‌های تجاری و همچنین پایین بودن فاحش وزن بازار ایران در مقایسه با بازار آمریکا ومزیت‌های تعامل تجاری و اقتصادی با قدرت اول اقتصادی دنیا، بعید است شرکت‌ها و مؤسسات اروپایی و همچنین دیگر نقاط جهان خطر فعالیت در اقتصاد ایران را به جان بخرند. آنها در شرایطی می‌توانند اقدام به این کار کنند که دولت‌های اروپایی به آنها تضمین بدهند یا بتوانند دولت آمریکا را برای صدور معافیت‌هایی قانع کنند. احتمال وقوع این دو اتفاق با توجه به عدم تجربه تقابل اقتصادی دولت‌های اروپایی به آمریکا و همچنین اصرار ترامپ دربازسازی هر چه سریعتر فشار‌های تحریمی بر ایران ضعیف به نظر می‌رسند.

حال این اتفاق برای موقعی است که جمهوری اسلامی در مذاکرات در خصوص خواسته‌های اروپا انعطاف نشان بدهد در غیراین صورت کمک اروپا حتی برای تحقق ظرفیت‌های کمی از برجام نیز محل تردید جدی است. بنباراین جمهوری اسلامی در شرایطی دشوار قرار گرفته است. ارزیابی واقع‌بینانه آنها را در دو یک دو راهی قرار می‌دهد که یا برجام ضعیف شده را بپذیرند و به جای حداکثر سازی منافع، حداقل سازی آسیب‌های ناشی از خروج آمریکا را در دستور کار قرار بدهند یا اینکه مرگ برجام را بپذیرند.

البته مرگ برجام نیز با توجه به واقعیت‌های موجود شرایط سختی را برای جمهوری اسلامی ایجاد می‌کند. حتی اگر باز رویارویی و مقاومت مشابه سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۲ تکرار شود، بعید است نظام توانایی اجرای آن را در میان مدت داشته باشد و در نهایت محبور می‌شود در دقیقه ۹۰ با امتیازات بیشتری داده و تسلیم خواسته‌های غرب شود. جمهوری اسلامی بیش از هر زمان دیگری تحت فشار غرب برای تغییر سیاست خارجی خود قرار گرفته است.

در همین زمینه

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

  • جهانگرا

    بنظرم رژیم با دادن وقت اضافی دو هفته ایی و درخواست تضمینی ناممکن، قصد دارد از برجام خارج شود. سپس با ایجاد برخی تحرکات ایذایی مانند اعلام غنی سازی نود درصد و شلیک چند موشک برای حفظ ظاهر، مذاکرات محرمانه با آمریکا برای نرمش قهرمانانه ۲ را آغاز کند و در نهایت بطور مستقیم با آمریکا برجام ۲ را امضا نماید. شور و شعف چپهای ایرانی از مواضع به ظاهر ضد امپریالیستی و ضد اسراییلی رژیم بیهوده است زیرا از نظر پایورانش حفظ نظام از اوجب واجبات است. چپهای ایرانی که ماشالله سنی و سالی از آنان گذشته و دیگر بزرگ شده اند، نباید خیلی سریع ذوق زده شوند.

  • bijan

    اختلاف اروپا و آمریکا فقط برجام نیست . مقابله با "ترامپیسم "است که در صدد جنگ اقتصادی است و افزایش هژمونی خود در جهان . این چیزی است که اتحادیه اروپا و بقیه را نگران کرده ! تغییر نظام تجارتی جهان به سود آمریکا و تضعیف سازمان ملل و بی اعتنایی به محیط زیست و......این ها برنامه ترامپ است ! میخواهد قواعد را به هم بریزد ! در این کار سرمایه داری حاکم بر جهان سود و زیان خودرا چگونه ارزیابی میکنند قابل تامل است . در تهاجم آمریکا به عراق آلمان و فرانسه مخالف بودند ولی آمریکا بی اعتنا به آنها جنگ را شروع کرد !

  • نِویسای گمنام

    من اصل تقصیر به گردن نظام جمهوری اسلامی و مشخصا خامنه ای وسپاه و بقیه افراد موسوم به تندرو در ایران نظام میدانم از جمله همان هایی در فردای خروج ترامپ از برجام، رفتن در مجلس آن نمایش ابروریزانه آتش زدن پرچم کاغذی امریکا انجام داند، دقیقا همانهایی بودند با دستور و رضایت خامنه ای و سپاه کارشکنی کردند در این سه سال از امضای برجام! همان هایی که سفرات آتش می زنند و رعف وروال دیپلماتیک جهان رعایت نیم کنند و داعشی وار می خواهند بر ایران و جهان حکومت کنند! مکانسیم ماشه، چیزی جز کم سوادی خامنها یو تیمش نبود و یا خیانت! ییک زا دو این حالت نیتس، مکانسیم ماشه را فقط یا کم سواد حقوقی امضا میکند یا خائن! در رهد دو صورت خامه ای و سپاه و تندروهای حاکم مطلق عنان مسئول این وضع هستند. در مجلس تصویبی نشد، با حکم حکومتی رهبری برجام تایید شد! همه اگاهان میدانند چگونگی تصویب فرمایشی این برجام، نمایندگان حتی محتوای برجام اطلاع نداشتند و اما خامنه ای و تندورهایی مانند اطلاعاتی های سپاهی دقیقا اطلاع داشتند! آنها دقیقا می دانستند مکانسیم ماشه در برجام چیست، اما خامنه ای وسپاهش بنا ب راصل دیسکورس مسئولیت گریزی خودشان به تجاهل می زنند! چطور ممکن است اطلاعات سپاه خبر نداشت؟! اطلاعات سپاه شخصی مانند طائب و شریعتمداری کبهان و امثال انان توی خانه اصلاح طلبان و هرکسی دلشان بخواهد شنود میگذراند و تا آمار روباط جنسی خصوصی درون اتاق مردم عادی در میاروند! اما این یک حقیقت دیگر هم است، نقش نوفذی های دوگره مخالف برجام. نخست کسانی گاهی به انوسی گفته می شوند و یعنی نفوذ صهیونیستهای تندرو و دیگری گروهی که به نام انرانی و غیر ایرانی های مزدور برخی دول عربی. این گروه آنوسی و انیرانی با نفوذ در سیستم بی در و پیکر نظام ولایی تاثیر مستقیم دارند در مشکلات این 40 سال ایران. این ظنام ایران ترکیبی از اخوند بی لیاقت و فاقد شایستگی حکومت+مستی سران ب یکفایت و کم سواد نظامیو اداری+نفوذی ها دشمن ایران و ایرانیت است! و قطعا اکثریت ایرانی جماعت هم با آن مذهب زدگی و عقب ماندگی فرهنگی شان هم نقش دارند. اینکه چنان دچرا انحططا اخلاقی و اجتماعی هستند برای مقداری امتیاز و گاه توهم امیتاز وری میروند عضو بسیج می شوند و برای این نظام ولایی مغشوش الهویه دریوزگی و نوکری و گاه جنایت وظلم می کنند!

  • نِویسای گمنام

    من در تکمیل کامنت گذران گرامی، کامهای روشنگرانه گفتم در ماهیت مسئولیت گریزی خامنه ای و امثال او ، برای جلوگیری از تکرار، بنگرید به کامنت های من در مطلب زیر: احمدی‌نژاد، خامنه‌ای را شریک شکست برجام کرد ***

  • به دوست گرامی

    لیبی را قزافی، عراق را صدام، کره شمالی را کیم، و سوریه را بشار به این روز انداختند، نه کامنت نویسان آن کشورها! جمهوری اسلامی از جیب من و تو هزاران تریبون دارد، و میلیون ها بار از ما "پرحرف‌تر" است. مائیم و این رادیو زمانه، و تنها حرفمان این است که کشورمان را به باد مدهید! چهل سال خفه شدیم و دم نزدیم تا اینکه استمرار طلبان و دوستانشان (اصولگرایان) ما را به اینجا رساندند. کسی از آنها نپرسید کارتان مشکوک بود! آن کسی که مانند ما نمی اندیشد، اگر فقط حراف "پُرسخن" بود، بحثی نبود، اما او، امروز، در حال ویرانی کامل ایران است. اوست که در حین انعقاد برجام موشک پرانی می‌کرد! شما آن را مشکوک نمی‌دیدید؟ شما ادامه جنگ را بمدت 8 سال مشکوک نمی دیدید؟ در قضیه اتمی ایران بیش از صد میلیارد دلار (و به قولی صدها میلیارد دلار) هزینه کرد و نهایتاً با بتن پرشد، آن را مشکوک نمی‌دیدید؟ اگر اینها جگر شما را آتش نمی زند و وادار به پرحرفی نمی کند، شاید دیگران به‌مانند شما نباشند!

  • کلید‌واژه

    با توجه مطالعاتی کردم، به نظر مکانیسم ماشه برضد حکومت ایران است، هر گونه شکایت منجر به بازگشت اتوماتیک تحریم ها می شود اگر به شورای امینت برود، تنها را حفظ برجام است. حقیقتا اگرحکومت ایران نمی خواهد دنبال غنی سازی باشد- که در عمل تنها ۳۰ سال دیگر هیچ توجیهی ندارد مگر برای ساختن بمب اتم است! رفتن به سمت ساخت بمب اتمی یعنی عاقبت کره شمالی. ایران فعلا مقدار زیادی اورانیوم لازم ندارد برای یک یا دو واحد نیروگاه و تا ۲۰-۳۰ سال دیگر انقدرها نیروگاه اتمی نخواهد ساخت و شاید تا آن زمان این فناروی نیروگاه شکافت هسته ای از دور خارج شود و همجوشی جایگزینش بشود و حتی ی انقلاب در تولید برق خروشید بشود و علائمی هست مبنی بر این اقنلاب فناوری که رقباتی شود با نیروگاه هسته ای و در این صورت کلا نیروگاه هسته ای از دور خارج شود! بعلاوه اینکه ایران اکنون به ۹۰% بومی سازی می توان نیروگاه سیکل ترکیبی گزای بسازد که کهب ا یک پنج قیمت زمان ساخت کمتر از نیروگاه هسته ای ایجاد کند با قیمت تمام شده رقابتی با نیروگاه برق اتمی! هیچ توجیه اقتصادی و سیاسی برای غنی سازی نیست! پس برجام را اگر بتواند حتی با چین روسیه ادامه دهد، باز هم ارزشمند است و اگر اروپا باشد چه بهتر / چون اروپا نیازمند نفت در دهه های آینده خواهد بود برای حفظ امنیت و استقلال اروپا تنوع منابع الزامی است. خروج از برجام به جز مورد غنی سازی هیچ حاصلی ندارد. برگشت تحریم ها سازمان ملل و رفتن دوباره ذیل فصل هفتم اصلا توجیه عقلانی ندارد. بایست برود دنبال رفع مشکلات بدعهدی امریکا و نه مقابله به مثل. مقابله مثل خواست امریکا است و خروج از برجام یعنی شرکت در بازی امریکا که پیشاپیش شکست ایران قطعی است!

  • کلید‌واژه

    در جواب دوست ، با توجه من مطالعاتی کردم، به نظر مکانیسم ماشه برضد حکومت ایران است، هر گونه شکایت منجر به بازگشت اتوماتیک تحریم ها می شود اگر به شورای امینت برود، تنها را حفظ برجام است. حقیقتا اگرحکومت ایران نمی خواهد دنبال غنی سازی باشد- که در عمل تنها 30 سال دیگرهیچ توجیهی ندراد مگر برای ساختن بمب اتم است! رفتن به سمت ساخت بمب اتمی یعنی عاقبت کره شمالی. ایران فعلا مقدار زیادی اورانیوم لازم ندارد برای یک یا دو واحد نیروگاه و تا 20-30 سال دیگر انقدرها نیروگاه اتمی نخواهد ساخت و شاید تا آن زمان این فناروی نیروگاه شکافت هسته ای از دور خارج شود و همجوشی جایگیزینش بشود و حتی ی انقلاب در تولید برق خروشید بشود و علائمی هست مبنی بر این اقنلاب فناروی که رقباتی شود با نیروگاه هسته ای و در این صورت کلا نیروگاه هسته ای از دور خارج شود! بعلاوه اینکه ایران اکنون به 90% بومی سازی می توان نیروگاه سکل ترکیبی گزای بسازد که کهب ا یک پنج قیمت زمان ساخت کمتر از نیروگاه هسته ای ایجاد کند با قیمت تمام شده رقابتی با نیروگاه برق اتمی! هیچ توجیه اقتصادی و سیاسی برای غنی سازی نیست! پس برجام را اگر بتواند حتی با چین روسیه ادامه دهد، باز هم ارزشمند است و اگر اروپا باشد چه بهتر / چون اروپا نیازمند نفت در دهه های اینده خواهد بود برای حفظ امنیت و استقلال اروپا تنوع منابع الزامی است. خروج از برجام به جز مورد غنی سازی هیچ حاصلی ندارد. برگشت تحریم ها سازمان ملل و رفتن دباره ذیل فصل هفتم اصلا توجیه عقلانی ندارد. بایست برود دنیال رفع مشکلات بدعهدی امریکا و نه مقابله به مثل. مقابله مثل خواست امریکا است و خروج از برجام یعنی شرکت در بازی امریکا که پیشاپیش شکست ایران قطعی است!

  • دوست

    آقای افشاریمرسی از مقاله تان، سوال داشتم که آیا ایران حق قانونی از شکایت در مراجع بین المللی از آمریکا را دارد( با توجه به اینکه برجام به امضای ۵+۱ کشور بود و توسط بالاترین مرجع قانونی جهان یعنی سازمان ملل تأیید شد و زیر مجموعه آن سازمان ممانعت از گسترش اتمی حتی دیروز تأیید کرد که ایران به تعهداتش عمل کرده).

  • دوست

    ‎"گویا" بعضی افراد پر "سخن" جهان را به میخ می بینند و خود را چکش. یا خام هستند و یا نمی خواهند ببینند که چه بلایی به سر لیبی و عراق و یمن و سوریه آمد، آیا این حملات و حتی توهین های پیاپی در يك تريبون عمومى به کسانی که همچون آنها فکر نمی کنند مشکوک نیست.

  • پیر پسر فرودست

    خواست نظام از برجام، تامین مالی بود، در حقیقت این تنگای فشار تحریم بر اقتصاد حکومتی ایران بود که خرخره تامین مالی ارزی نظام تا حد مرگ فشرد . پس اروپا اتفاق می تواند این کار بکند، مسئله سیاسی است و نه اقتصادی. اینکه می گویند مبادلات اروپا با امریکا فلان است، مانع این نیست. کل صادارت و واردات ایران حدود ۶۰ میلیارد یورو است، اصلا برای اورپا این مبلغ چیزی نیست که نتواند پوشش ویژه بدهد. اروپا حقیقتا اگر اراده کند می تواند با یک ایجاد سیستم جدا از دلار و بر مبنای یورو کل اقتصاد ایران را پوشش بدهد. در این صورت حتی یک خیز بزرگ برای پایان دادن به سلطه و یک جانبه گرایی امریکا بر اقتصاد جهان بوجود بیاورد و حتی همه رقبای امریکا نیز می توانند این کار بکنند.

  • فرزاد

    اگر اروپا و اختصاصاً سه کشور بریتانیا، آلمان و فرانسه به برجام پایبند بمانند، ترامپ قطعاً با تحریک سپاه قدس جنگی را علیه جمهوری اسلامی براه خواهد انداخت که منجر به تغییر رژیم شود. چون ترامپ بخوبی می‌داند که اروپا به این وضعیت کج‌دار و مریز ادامه خواهد داد تا دوران ریاست جمهوریش به پایان برسد، و نهایتاً رئیس جمهور بعدی آمریکا، به احتمال زیاد، رویکرد دیگری در قبال همکاری با اروپا خواهد داشت. و این بدان معنی است که تمام پنبه‌ها رشته شوند!