حریری سرانجام به لبنان بازگشت

شامگاه گذشته سرانجام سعد حریری، رهبر حزب المستقبل از قبرس به لبنان بازگشت. سفر او به ریاض و استعفای غیر منتظره‌اش در عربستان سعودی در اعتراض به دخالت‌های حزب‌الله لبنان این گمان را به وجود آورده بود که عربستان سعودی او را در حصر قرار داده است. بازگشت حریری به لبنان به یکی از عجیب‌ترین رویدادهای دیپلماتیک در تاریخ معاصر پایان داد، اما به بحران سیاسی در لبنان پایان نداد.

سعد حریری شامگاه سه‌شنبه ۲۲ نوامبر وارد فرودگاه بیروت شد. قبل از هر کار بر سر مزار پدرش رفیق حریری رفت که در سال ۲۰۰۵ در یک انفجار مشکوک کشته شده بود.  شماری از لبنانی‌ها هم همزمان با بازگشت حریری، در خیابان‌های بیروت به جشن و شادمانی پرداختند. سعد حریری از هرگونه توضیحی خودداری کرد و در جمع خبرنگاران فقط به گفتن این نکته بسنده کرد که از مردم لبنان سپاسگزار است.

هنوز معلوم نیست که آیا حریری استعفای خود از نخست‌وزیری لبنان را پس می‌گیرد یا آن را تأیید می‌کند. هنگامی که حریری در ریاض در یک پیام ویدیویی استعفایش را اعلام کرد، میشل عون رئیس جمهور لبنان پذیرش استعفای رهبر حزب المستقبل را به بازگشت او به کشورش موکول کرده بود.

سفر حریری به فرانسه و دیدار و گفت‌وگو با امانوئل مکرون و گفت‌وگوی تلفنی با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا از الیزه، سفرش به قاهره و دیدارش با عبدالفتاح سیسی، رئیس جمهور مصر و گفت‌وگو درباره تحولات لبنان، همزمان با برگزاری اجلاس فوق‌العاده اتحادیه عرب برای اعلام همبستگی با عربستان سعودی و اعتراض به نفوذ ایران در خاورمیانه و برای خلع سلاح حزب‌الله لبنان اتفاق افتاد.

میشل عون، رئیس‌جمهور لبنان در سخنانی که به مناسبت فرا رسیدن روز استقلال لبنان ایراد کرد، اتحادیه عرب را خطاب قرار داد:

«پیام من به برادران عرب این است: برخورد با مسائل لبنان مستلزم به‌کارگیری عقلانیت و خردورزی است و هر راهکار جایگزینی لبنان را به سمت آتش می‌‌کشاند.»

میشل عون در بخش  دیگری از سخنانش از بازگشت حریری به لبنان به عنوان احیای «کرامت وطن» یاد کرد و به اتحادیه عرب هشدار داد که استقلال و وحدت لبنان را حفظ کند:

«مردم لبنان با وحدت خود، سختی‌های زیادی را پشت سر گذاشته‌اند و باید آن را حفظ کنند. بر دور ماندن لبنان از تنش‌ها و درگیری‌های خارجی تأکید می‌کنم زیرا ما برای استقلال کشور بهای بسیاری پرداختیم.»

بعد از دیدار و گفت‌وگوی نافرجام دوشنبه ۲۰ نوامبر/۲۹ آذر دبیرکل اتحادیه عرب با رئیس جمهور لبنان در بیروت، ژنرال ژوزف عون فرمانده کل ارتش لبنان، صبح سه‌شنبه ۲۱ نوامبر به ارتش و حزب‌الله لبنان در مرزهای با اسرائیل اعلام آماده‌باش داد. احمد ابوالعیط از میشل عون خواسته بود که حزب‌الله لبنان را خلع سلاح کند، اما عون نپذیرفته بود.

سعد حریری بعد از گفت‌وگو با علی اکبر ولایتی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی در جمعه ۲ نوامبر در بیروت، تصمیم گرفت به ریاض برود. شایعاتی مطرح شده بود مبنی بر اینکه حریری در گفت‌وگو با ولایتی به دخالت‌های حزب‌الله و ایران در امور داخلی لبنان اعتراض کرده و کار به پرخاش و تهدید هم کشیده است. ولایتی این شایعات را هفته گذشته تکذیب کرد.

ولید جنبلاط رهبر حزب سوسیالیست لبنان و یکی از برجسته‌ترین رهبران سیاسی این کشور  در سال‌های گذشته در پشت پرده در شکل‌گیری دولت‌ها در لبنان دست داشته. او هم از حریری خواسته بود به کشورش بازگردد.

سفر غیرمنتظره امانوئل مکرون به ریاض و دیدار او با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی حریری را از پس پرده بیرون آورد. از آن پس بود که تحرکات نخست وزیر مستعفی لبنان آغاز شد. اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا از وحدت و یکپارچگی لبنان حمایت کرده‌اند. سفیر روسیه در لبنان هم تهدید کرده بود که اگر حریری به کشورش بازنگردد، روسیه به شورای امنیت سازمان ملل مراجعه می‌کند.

عربستان سعودی، کویت و امارات تاکنون دو بار با صدور فراخوان‌هایی از شهروندانشان خواسته‌اند لبنان را ترک کنند. بانک‌های لبنان به پول سعودی وابسته‌اند. آینده لبنان اکنون به پول سعودی، ابقای حریری در مقام نخست‌وزیری و به آرامش مرزهایش با اسرائیل بستگی پیدا کرده است.

حریری از استعفا در ریاض تا بازگشت به بیروت: